DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.13467#0048
42
6.
Kaplica Różańcowa w Krakowie.
Kaplica Różańcowa przy kościele Śtej Trójcy
czyli O. O. Dominikanów w Krakowie stojąca, właściwie nie
zajmowała dotychczas nikogo pod względem ściśle architek-
tonicznym. Znamy jej rzut poziomy bardzo niedokładnie ze
zdjęć Zyg. Hendla, który nie uwzględnił wcale sklepień,
a wrysował jedynie same mury najniższe, przez co zatracił
po prawdzie znamiona najważniejsze, tkwiące właśnie w sa-
mym ustroju sklepiennym.
W. Eljasz Radzikowski, zdaniem naszem, postąpił bardzo
niesłusznie, gdy bez badania ścisłego ustroju najosobliwsze-
go, jaki w Polsce znamy, zlekceważył pomnik i pochodzenie
jego przeznaczył dopiero na rok 1688.—Już sam ten wzgląd,
że mury kaplicy Bractwa Różańcowego nie mają żadnego
związku rozsądnego, ustrojowego (organicznego), z murami
kościoła, świadczy wymownie o tern, że kaplica owa istniała
znacznie dawniej i była już za czasów budowy kościoła Do-
minikanów we wieku XIII. Kaplica w zrębie murów stała na
tern miejscu jeszcze wtedy, kiedy tu był kościół parafjalny
pierwotny, zapewne także murowany, nie drewniany. W. Eljasz
myli się twierdząc tak: „Plan kaplicy Różańcowej z ramio-
nami w kształcie krzyża, z kopułą na środku, przedstawia
kościółek odrębny w stylu barokowym".(?)
Otóż ten kościółek odrębny ma dzisiaj obsłonę tylko
zewnętrzną w stylu barokowym, w istocie rzeczy, skle-
pienia jego wszystkie razem zdradzają biz anty nizm najdo-
skonalszy, jaki panował w Krakowie przed wiekiem XIII.
Kościół O.O. Franciszkanów opodal był także „do mira"
pierwotnie założonym. Kaplica zaś owa nie mogła być wybudo-
waną dopiero w r. 1688, ponieważ znacznie wcześniej sprowadzo-
no do niej obraz Matki Boskiej z Rzymu. Wiemy przecie,
iż kardynał Maciejowski przywiózł go jako pamiątkę jedną
z najdroższych, gdyż u stóp obrazu tego umarł w Rzymie
Śty Stanisław Kostka. Pochód uroczysty (procesja) najpierw-
szy z obrazem M. Boskiej po rynku krakowskim odbył się
w r. 1621. i dlatego stał się niebawem cud w pokonaniu
Turków i Tatarów pod Chocimem. Polakowscy musieli przeto
tylko odnawiać mury kaplicy w r. 1688, ponieważ ustrój jej
6.
Kaplica Różańcowa w Krakowie.
Kaplica Różańcowa przy kościele Śtej Trójcy
czyli O. O. Dominikanów w Krakowie stojąca, właściwie nie
zajmowała dotychczas nikogo pod względem ściśle architek-
tonicznym. Znamy jej rzut poziomy bardzo niedokładnie ze
zdjęć Zyg. Hendla, który nie uwzględnił wcale sklepień,
a wrysował jedynie same mury najniższe, przez co zatracił
po prawdzie znamiona najważniejsze, tkwiące właśnie w sa-
mym ustroju sklepiennym.
W. Eljasz Radzikowski, zdaniem naszem, postąpił bardzo
niesłusznie, gdy bez badania ścisłego ustroju najosobliwsze-
go, jaki w Polsce znamy, zlekceważył pomnik i pochodzenie
jego przeznaczył dopiero na rok 1688.—Już sam ten wzgląd,
że mury kaplicy Bractwa Różańcowego nie mają żadnego
związku rozsądnego, ustrojowego (organicznego), z murami
kościoła, świadczy wymownie o tern, że kaplica owa istniała
znacznie dawniej i była już za czasów budowy kościoła Do-
minikanów we wieku XIII. Kaplica w zrębie murów stała na
tern miejscu jeszcze wtedy, kiedy tu był kościół parafjalny
pierwotny, zapewne także murowany, nie drewniany. W. Eljasz
myli się twierdząc tak: „Plan kaplicy Różańcowej z ramio-
nami w kształcie krzyża, z kopułą na środku, przedstawia
kościółek odrębny w stylu barokowym".(?)
Otóż ten kościółek odrębny ma dzisiaj obsłonę tylko
zewnętrzną w stylu barokowym, w istocie rzeczy, skle-
pienia jego wszystkie razem zdradzają biz anty nizm najdo-
skonalszy, jaki panował w Krakowie przed wiekiem XIII.
Kościół O.O. Franciszkanów opodal był także „do mira"
pierwotnie założonym. Kaplica zaś owa nie mogła być wybudo-
waną dopiero w r. 1688, ponieważ znacznie wcześniej sprowadzo-
no do niej obraz Matki Boskiej z Rzymu. Wiemy przecie,
iż kardynał Maciejowski przywiózł go jako pamiątkę jedną
z najdroższych, gdyż u stóp obrazu tego umarł w Rzymie
Śty Stanisław Kostka. Pochód uroczysty (procesja) najpierw-
szy z obrazem M. Boskiej po rynku krakowskim odbył się
w r. 1621. i dlatego stał się niebawem cud w pokonaniu
Turków i Tatarów pod Chocimem. Polakowscy musieli przeto
tylko odnawiać mury kaplicy w r. 1688, ponieważ ustrój jej