DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.13467#0121
115
20.
Matka Boska „w Słońcu" — w Norymberdze.
A tu jeszcze raz dotkniemy sprawy miejsca urodzin
Stwosza. Stosownie do Neudórffera jest to pewnik, że Stwosz
był rodem z Krakowa, bo znane są wyrażenia jego, aż nadto
głośne: „von Kraka u birdig". — Uczeni nie mogą już
tycb słów powtarzać, albowiem pamiętniki Neudorffera prze-
padły, chociaż do r. 1828 były w rękach dr. Campego. Dla-
czegóż to potem zniknęły? Rzecz jasna; aby nie powtarzano,
że Kraków był miejscem rodzinnem Stwosza. Cel osiągnięto
doskonale; już nikt o tem nie mówi. Zapadł wyrok narzu*-
eony przemocą, że Stwosz urodzony w Norymberdze. Ten
niemiec rodowity i ten norymberczyk przylgnął atoli po
kilkuletnim pobycie w Krakowie do Polski tak dalece, iż
wedle Lochnera zwano go wśród Niemców Polakiem.
W obec tego wszystkiego okazuje się prawdą, że Stwosz
dlatego tak tchnął polskością, ponieważ był ciałem i duszą
skojarzony z Krakowem i Polską, nietylko powierzchownie
a tymczasowo, ale serdecznie a wewnętrznie, bo widać od
dzieciństwa wychowywał się w stolicy nadwiślańskiej. Mnogość
pierwiastków po arcydziełach jego żyjących siłą tradycji,
wiecznie mówi, że twórczość arcymistrza przynależy zupełnie
do wschodu a nie do zachodu Europy. Do rzędu takich
oznak wymownych i odrębnych należy właśnie koło, dla
którego powstała rzeźba zwana „w Słońcu", lub Pozdrowie-
niem Anielskiem „w wianku różanym". Powiadają, że piei>
wotnie z kołem wielki em „Pozdrowienia" w Norymber'
dze, związane były cztery koła małe, w których mieściły
się symbole ; czterech Ewangelistów. (Lossnitzer str. 133).
O tein ogólnie mało się mówi, a jednak my układowi temu
poświęcimy kilka jeszcze uwag ściślejszych. i
Koło wielkie i cztery koła małe to przecie piątnica
jak już mówiliśmy. 1 tóm (dom) w Trzewirze (Trier) i ko-
ściół Marjacki w Norymberdze — obydwa zabytki należą
stanowczo do b i z a n t y n i z m u, jaki od wschodu ze sztuki
sarmackiej oddziaływał po prostu nawet na Europę całą.
Pomysły Bramantego i Michała Anioła na kościół największy
w Rzymie, wyszły z bizantynizmu wschodniego, przy zatrzy*
20.
Matka Boska „w Słońcu" — w Norymberdze.
A tu jeszcze raz dotkniemy sprawy miejsca urodzin
Stwosza. Stosownie do Neudórffera jest to pewnik, że Stwosz
był rodem z Krakowa, bo znane są wyrażenia jego, aż nadto
głośne: „von Kraka u birdig". — Uczeni nie mogą już
tycb słów powtarzać, albowiem pamiętniki Neudorffera prze-
padły, chociaż do r. 1828 były w rękach dr. Campego. Dla-
czegóż to potem zniknęły? Rzecz jasna; aby nie powtarzano,
że Kraków był miejscem rodzinnem Stwosza. Cel osiągnięto
doskonale; już nikt o tem nie mówi. Zapadł wyrok narzu*-
eony przemocą, że Stwosz urodzony w Norymberdze. Ten
niemiec rodowity i ten norymberczyk przylgnął atoli po
kilkuletnim pobycie w Krakowie do Polski tak dalece, iż
wedle Lochnera zwano go wśród Niemców Polakiem.
W obec tego wszystkiego okazuje się prawdą, że Stwosz
dlatego tak tchnął polskością, ponieważ był ciałem i duszą
skojarzony z Krakowem i Polską, nietylko powierzchownie
a tymczasowo, ale serdecznie a wewnętrznie, bo widać od
dzieciństwa wychowywał się w stolicy nadwiślańskiej. Mnogość
pierwiastków po arcydziełach jego żyjących siłą tradycji,
wiecznie mówi, że twórczość arcymistrza przynależy zupełnie
do wschodu a nie do zachodu Europy. Do rzędu takich
oznak wymownych i odrębnych należy właśnie koło, dla
którego powstała rzeźba zwana „w Słońcu", lub Pozdrowie-
niem Anielskiem „w wianku różanym". Powiadają, że piei>
wotnie z kołem wielki em „Pozdrowienia" w Norymber'
dze, związane były cztery koła małe, w których mieściły
się symbole ; czterech Ewangelistów. (Lossnitzer str. 133).
O tein ogólnie mało się mówi, a jednak my układowi temu
poświęcimy kilka jeszcze uwag ściślejszych. i
Koło wielkie i cztery koła małe to przecie piątnica
jak już mówiliśmy. 1 tóm (dom) w Trzewirze (Trier) i ko-
ściół Marjacki w Norymberdze — obydwa zabytki należą
stanowczo do b i z a n t y n i z m u, jaki od wschodu ze sztuki
sarmackiej oddziaływał po prostu nawet na Europę całą.
Pomysły Bramantego i Michała Anioła na kościół największy
w Rzymie, wyszły z bizantynizmu wschodniego, przy zatrzy*