DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.13467#0069
03
na Wawelu wyszła z układu piątnicy takiej, znanej na
tysiąc lat przed Chrystusem.
A w Norymberdze jak i w Trzewirze były świątynie
założone w rzucie poziomym w czwartaku, podzielonym na
dziewięć pól, aby w środku była kopuła największa, a po
narożach były cztery kopuły mniejsze. To piątnica staro-
dawna. Koło z czteroma półkołami na obwodzie
jego, tak wykreślone, jak to wyobraża rys. 25. str. 62. i jak
ono posłużyło za układ rzutu poziomego kaplicy czterownę-
kowej na Wawelu, znane było w starożytności najgłębszej.
W Egipcie przecie były trzony słupów wychodzące z czterech
półsłupów, a nawet głowice były w ten sposób kształtowane.
Wit Stwosz zatem przybywając do Norymbergji zna-
chodził się w środowisku sztuki, która żyła jeszcze odblas-
kiem wielkości pierwotnej, z czasów, kiedy gród nad Przegnicą
przed opanowaniem go przemocą teutońską, jaśniał bogac-
twem i pięknem oświaty sławjańskiej, czyli wędyckiej.
W Norymberdze, jak widzimy, żyły jeszcze za Stwosza
silne tradycje wschodnie.
*
9.
Założenia dośrodkowe w Norymberdze
nie były wyjątkowe.
W gonitwie za pomnożeniem wpływów, które miałyby
oddziaływać na Stwosza — wedle ostatnich dociekań uczo-
nych polskich nie w brzmieniu polskiem Stwosza, ale
po niemiecku Stosza(??) — z uniesieniem pewnem szerzą
niektórzy przypuszczenie, jakoby dzieło jego największe i naj-
ważniejsze, t. zn. ołtarz Marjacki w Krakowie, powstało zno-
wu pod wpływem aż Flandrji. To dziwne!... Już nie wiedzieć
gdzie szukać źródła dla twórczości genjusza, zatem trzeba
przyjąć, aby tchnienia z kątów najdalszych i nieznanych
więcej wagi miały, aniżeli siła poczucia wrodzonego i darem
Łaski boskiej udzielonego...
A tymczasem Niemcy sami twierdzą najgłośniej, że
niema miasta tak niemieckiego, jak Norymbergja, ponieważ
na Wawelu wyszła z układu piątnicy takiej, znanej na
tysiąc lat przed Chrystusem.
A w Norymberdze jak i w Trzewirze były świątynie
założone w rzucie poziomym w czwartaku, podzielonym na
dziewięć pól, aby w środku była kopuła największa, a po
narożach były cztery kopuły mniejsze. To piątnica staro-
dawna. Koło z czteroma półkołami na obwodzie
jego, tak wykreślone, jak to wyobraża rys. 25. str. 62. i jak
ono posłużyło za układ rzutu poziomego kaplicy czterownę-
kowej na Wawelu, znane było w starożytności najgłębszej.
W Egipcie przecie były trzony słupów wychodzące z czterech
półsłupów, a nawet głowice były w ten sposób kształtowane.
Wit Stwosz zatem przybywając do Norymbergji zna-
chodził się w środowisku sztuki, która żyła jeszcze odblas-
kiem wielkości pierwotnej, z czasów, kiedy gród nad Przegnicą
przed opanowaniem go przemocą teutońską, jaśniał bogac-
twem i pięknem oświaty sławjańskiej, czyli wędyckiej.
W Norymberdze, jak widzimy, żyły jeszcze za Stwosza
silne tradycje wschodnie.
*
9.
Założenia dośrodkowe w Norymberdze
nie były wyjątkowe.
W gonitwie za pomnożeniem wpływów, które miałyby
oddziaływać na Stwosza — wedle ostatnich dociekań uczo-
nych polskich nie w brzmieniu polskiem Stwosza, ale
po niemiecku Stosza(??) — z uniesieniem pewnem szerzą
niektórzy przypuszczenie, jakoby dzieło jego największe i naj-
ważniejsze, t. zn. ołtarz Marjacki w Krakowie, powstało zno-
wu pod wpływem aż Flandrji. To dziwne!... Już nie wiedzieć
gdzie szukać źródła dla twórczości genjusza, zatem trzeba
przyjąć, aby tchnienia z kątów najdalszych i nieznanych
więcej wagi miały, aniżeli siła poczucia wrodzonego i darem
Łaski boskiej udzielonego...
A tymczasem Niemcy sami twierdzą najgłośniej, że
niema miasta tak niemieckiego, jak Norymbergja, ponieważ