DOI Page / Citation link:
https://doi.org/10.11588/diglit.13467#0160
154
czości i zachłanności, a ze strony polskiej tylko cierpliwość
i ustępliwość zbożna, jakby to zaprawdę chodziło u nas tylko
o pokorę i pokutę, które podnieśliśmy na początku dzieła
niniejszego.
Naukowo zaś mówi się o nieskończonych dobrodziej-
stwach niemieckich na polu sztuki i nauki i głosi się, że
gdyby nie dobroć sąsiadów naszych od Zachodu, brnęliby-
śmy wiecznie w ciemnościach barbarzyństwa. — Tymczasem
prawdą istotną jest, iż ta mała garstka przebiegłych najezd-
ców teutońskich umiała sprytnie, a bezwzględnie korzystać
z dobroduszności naszej plemiennej i zdołała święte u nas
prawa gościnności obrócić dla korzyści wyłącznie swojej.
Potrafili oni wnet Polaków wziąść za czuprynę, pomiatając
nimi, a wywyższając siebie. I my daliśmy prowadzić się na
ich pasku! Dla umocowania władztwa przybyszów — uro-
biono naszą młodszo ść sławjańską, która jakoby przez jał-
mużnictwo, a żebractwo wzbogacała się wyższością niemców.
Niczem innem nie jest, jak przecenianiem nadmier-
nem owo ślęczenie za wpływami nieskończonymi ze zachodu
na Polskę, kiedy wręcz przeciwnie zabytki głoszą prawdę,
że pierwiastki wschodnie, sarmackie oddziaływały na zachód.
Tak ołtarz w Norymberdze ma dwunałęcze z przeginkami
tuż nad menzą czyli stołem ofjarnym i ma dwunałęcza górą
po nad skrzydłami bocznemi. Iglice osiowe są tu wynikiem
dwudziału polskiego, nadwiślańskiego. Linje powyginane
przypominają zdobnictwo z głowy św. Stanisława, w kated-
rze Wawelskiej, Marcina Marcinka. (Rys. 47. str. 151.).
Rzeźba, z pracowni Wohlgemutha pochodząca, najdobit-
niej mówi o ręce Stwosza i sztuce polskiej, (wiz. 48. str. 155.).
Nawet obrazy z ołtarza Szczepana Lochnera, przejętego
wzniosłością polotną Wschodu, mają 4. pola u góry podniebia
na skrzydłach bocznych a 8. pól na skrzydle środkowem
(wiz. 49. str. 157.). W Norymberdze rzeźba Adama Krafta
ma podniebie o 4. przęsłach z przeginki wedle dwudziału
polskiego, podwójnego, (patrz A. Springer Lipsk 1913. str.
389.). Wiele, bardzo wiele pomników zagranicznych powstało
z dwudziału nadwiślańskiego — a uczeni nasi mając oczy
zamknięte opiewają z nudów przeceniania na korzyść obcych.
Otóż to są dopiero pojęcia naciągane, schlebiające wro-
gom od Zachodu. Takie branie Polaków w służalstwo ucho-
czości i zachłanności, a ze strony polskiej tylko cierpliwość
i ustępliwość zbożna, jakby to zaprawdę chodziło u nas tylko
o pokorę i pokutę, które podnieśliśmy na początku dzieła
niniejszego.
Naukowo zaś mówi się o nieskończonych dobrodziej-
stwach niemieckich na polu sztuki i nauki i głosi się, że
gdyby nie dobroć sąsiadów naszych od Zachodu, brnęliby-
śmy wiecznie w ciemnościach barbarzyństwa. — Tymczasem
prawdą istotną jest, iż ta mała garstka przebiegłych najezd-
ców teutońskich umiała sprytnie, a bezwzględnie korzystać
z dobroduszności naszej plemiennej i zdołała święte u nas
prawa gościnności obrócić dla korzyści wyłącznie swojej.
Potrafili oni wnet Polaków wziąść za czuprynę, pomiatając
nimi, a wywyższając siebie. I my daliśmy prowadzić się na
ich pasku! Dla umocowania władztwa przybyszów — uro-
biono naszą młodszo ść sławjańską, która jakoby przez jał-
mużnictwo, a żebractwo wzbogacała się wyższością niemców.
Niczem innem nie jest, jak przecenianiem nadmier-
nem owo ślęczenie za wpływami nieskończonymi ze zachodu
na Polskę, kiedy wręcz przeciwnie zabytki głoszą prawdę,
że pierwiastki wschodnie, sarmackie oddziaływały na zachód.
Tak ołtarz w Norymberdze ma dwunałęcze z przeginkami
tuż nad menzą czyli stołem ofjarnym i ma dwunałęcza górą
po nad skrzydłami bocznemi. Iglice osiowe są tu wynikiem
dwudziału polskiego, nadwiślańskiego. Linje powyginane
przypominają zdobnictwo z głowy św. Stanisława, w kated-
rze Wawelskiej, Marcina Marcinka. (Rys. 47. str. 151.).
Rzeźba, z pracowni Wohlgemutha pochodząca, najdobit-
niej mówi o ręce Stwosza i sztuce polskiej, (wiz. 48. str. 155.).
Nawet obrazy z ołtarza Szczepana Lochnera, przejętego
wzniosłością polotną Wschodu, mają 4. pola u góry podniebia
na skrzydłach bocznych a 8. pól na skrzydle środkowem
(wiz. 49. str. 157.). W Norymberdze rzeźba Adama Krafta
ma podniebie o 4. przęsłach z przeginki wedle dwudziału
polskiego, podwójnego, (patrz A. Springer Lipsk 1913. str.
389.). Wiele, bardzo wiele pomników zagranicznych powstało
z dwudziału nadwiślańskiego — a uczeni nasi mając oczy
zamknięte opiewają z nudów przeceniania na korzyść obcych.
Otóż to są dopiero pojęcia naciągane, schlebiające wro-
gom od Zachodu. Takie branie Polaków w służalstwo ucho-