DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.13467#0181
175
i przekątniowe (patrz: „Skarb Architektury w Polsce" tabl.:
LVII. i LVIII, tom I.). to właściwość naszej sztuki polskiej,
nadwiślańskiej i zygmuntowskiej.
Wieża Marjacka w pomyśle zasadniczym należy do utwo-
rów kształtowych tak wzniosłych, iż w wykreśleniu jej rzu-
tu poziomego serce i sumienie widzi ściśle te same pierwia-
stki, wedle których powstaje cięcie brylanta z djamentu naj-
kosztowniejszego. Górnolotność ową podnieśliśmy w dziele:
„Mistrz Twardowski", gdzie od str. 373 do str. 377 ro-
zwinęliśmy osnowę duchową założenia iglicy wieży Marjackiej
w Krakowie, odnośnie do rys: 90, tam na str. 373 podanego.
Widać z tego, że rozpołożenie wieżyczek ośmiu u spo-
du chełmu wieżowego krakowskiego, który powtarzał się
i na Wawelu na wieży dzwonów śrebrnych i na wieży ratu-
sza na rynku głównym i na wieży ratusza Kleparskiego tak,
jak to wyobraża rys. 228 na str. ±53 w dziele: „Polskie Bu-
downictwo drewniane" — to związanie w całość ośmiu czwar-
taków małych wedle dwóch czwartaków wielkich, w koło
wpisanych, tak, aby powstała korona wieżowa.
Wit Stwosz mógł być twórcą tego zwieńczenia, ponie-
waż rzeczywiście całość pomysłu wypływa tutaj tak samo
z przenikania się dwóch czwartaków w kole jak przy stopie
na grobowcu króla Kaźmirza Jagiellończyka w Krakowie
i na grobowcu Śgo Sebalda w Norymberdze.
Było w zwyczaju starowiecznym, przedewszystkiem u nas
w Polsce, że osoby pragnące uwiecznienia, przygotowywały
sobie grobowce za życia. Stwosz musiał mieć gotową część
dolną pomnika króla Kaźmirza Jagiellończyka, zatem stopy
8 słupów tego arcydzieła tkwiły aż nadto wyraźnie w jego
umyśle i dlatego oddał je podobnie przy grobowcu Śgo Sebalda.
Gdybyśmy nawet uznali za prawdę twierdzenie uczo-
nych dzisiejszych, że twórcą grobowca Śgo Sebalda miał
by być odlewacz Piotr Vischer, to jakże wytłómaczyć —
dwudział rdzennie polski tej stopy pod słupami?! Czyż rze-
mieślnik będący niemcem, mógł zdobyć się na rozwiązanie linji
w sposób tak jędrnie odpowiadający stylowi nadwiślańskie-
mu?! Tylko sam Stwosz mógł wykonać utwór tak odrębny,
zaczerpnięty uczuciowo z pomnika króla Kaźm. Jagiellończyka.
A w tern miejscu zwróćmy baczność naszą na rys. 57.
str. 176, który z umysłu załączamy dlatego, aby nas on i po-
i przekątniowe (patrz: „Skarb Architektury w Polsce" tabl.:
LVII. i LVIII, tom I.). to właściwość naszej sztuki polskiej,
nadwiślańskiej i zygmuntowskiej.
Wieża Marjacka w pomyśle zasadniczym należy do utwo-
rów kształtowych tak wzniosłych, iż w wykreśleniu jej rzu-
tu poziomego serce i sumienie widzi ściśle te same pierwia-
stki, wedle których powstaje cięcie brylanta z djamentu naj-
kosztowniejszego. Górnolotność ową podnieśliśmy w dziele:
„Mistrz Twardowski", gdzie od str. 373 do str. 377 ro-
zwinęliśmy osnowę duchową założenia iglicy wieży Marjackiej
w Krakowie, odnośnie do rys: 90, tam na str. 373 podanego.
Widać z tego, że rozpołożenie wieżyczek ośmiu u spo-
du chełmu wieżowego krakowskiego, który powtarzał się
i na Wawelu na wieży dzwonów śrebrnych i na wieży ratu-
sza na rynku głównym i na wieży ratusza Kleparskiego tak,
jak to wyobraża rys. 228 na str. ±53 w dziele: „Polskie Bu-
downictwo drewniane" — to związanie w całość ośmiu czwar-
taków małych wedle dwóch czwartaków wielkich, w koło
wpisanych, tak, aby powstała korona wieżowa.
Wit Stwosz mógł być twórcą tego zwieńczenia, ponie-
waż rzeczywiście całość pomysłu wypływa tutaj tak samo
z przenikania się dwóch czwartaków w kole jak przy stopie
na grobowcu króla Kaźmirza Jagiellończyka w Krakowie
i na grobowcu Śgo Sebalda w Norymberdze.
Było w zwyczaju starowiecznym, przedewszystkiem u nas
w Polsce, że osoby pragnące uwiecznienia, przygotowywały
sobie grobowce za życia. Stwosz musiał mieć gotową część
dolną pomnika króla Kaźmirza Jagiellończyka, zatem stopy
8 słupów tego arcydzieła tkwiły aż nadto wyraźnie w jego
umyśle i dlatego oddał je podobnie przy grobowcu Śgo Sebalda.
Gdybyśmy nawet uznali za prawdę twierdzenie uczo-
nych dzisiejszych, że twórcą grobowca Śgo Sebalda miał
by być odlewacz Piotr Vischer, to jakże wytłómaczyć —
dwudział rdzennie polski tej stopy pod słupami?! Czyż rze-
mieślnik będący niemcem, mógł zdobyć się na rozwiązanie linji
w sposób tak jędrnie odpowiadający stylowi nadwiślańskie-
mu?! Tylko sam Stwosz mógł wykonać utwór tak odrębny,
zaczerpnięty uczuciowo z pomnika króla Kaźm. Jagiellończyka.
A w tern miejscu zwróćmy baczność naszą na rys. 57.
str. 176, który z umysłu załączamy dlatego, aby nas on i po-