DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:[Rozprawy]
DOI Artikel:Chrzanowski, Tadeusz: Herman Fischer, rzeźbiarz z Nysy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48043#0039
HERMAN FISCHER, RZEŹBIARZ Z NYSY
II. 15. Lewin Brzeski, fragment ołtarza głównego. (Fot.
T. Chrzanowski)
zdaje — w wywieszce cechu rzeźników ■— zdobywa się
na bezpośredniość obserwacji i narracji. We wszystkich
pozostałych wypadkach nie stara się o nią. Dokonuje
się w jego twórczości typowy dla środowisk prowincjo-
nalnych proces recepcji stylu wypracowanego w innych
krajach, dokonujący się przez swoiste „oswajanie ma-
niery zmu”. W tym wypadku doprowadziło ono do
odrzucenia wszystkich niemal cech koncepcyjnych oraz
wirtuozerii technicznej, w miejsce których podstawiono
schematyczność programów treściowych i ograniczoną
sprawność rzemieślniczą 44.
Na taki stan rzeczy złożyły się rozmaite elementy
i nie bez znaczenia była przemiana w zakresie tworzywa
rzeźbiarskiego, która dokonała się nie tylko na Śląsku,
44 Właśnie owa naiwna i chwilami prymitywna interpretacja obcycli
motywów, owa „rodzimość” była podstawą ewolucji poglądów J. BIA-
ŁOSTOCKIEGO na temat zagadnienia manieryzmu w odniesieniu do
sztuki polskiej i w ogóle manieryzmu północnego. Por.: wcześniejsza wy-
powiedź na ten temat zawartą w Pojęcie manieryzmu i sztuka polska [w:]
ale w całej Europie północnej około r. 1600. Dotychczas
bowiem, przez wiele dziesiątków lat panował tu marmur
i inne tworzywa szlachetne, w miarę upływu czasu coraz
powszechniej zastępowane rodzimym kamieniem. Gwał-
towne załamanie się późnogotyckiego snycerstwa w la-
tach dwudziestych w. XVI pociągnęło za sobą rewo-
lucję w technice rzeźbiarskiej i niewątpliwie było jedną
z przyczyn owego „wielkiego umierania”, które Feul-
ner 45 dostrzegł w sztuce niemieckiej, po wielkim wzlocie
w latach działalności Griinewalda i Diirera, Riemen-
schneidera i Mistrza ołtarza z Breisach (H.L.).
Teraz sytuacja uległa zmianie: opanowano tech-
nikę rzeźbienia w materiałach szlachetnych, ale rów-
nocześnie wzrosło zapotrzebowanie na nowe wystroje,
Pię6 wieków myśli o sztuce, Wrocław 1954 oraz ostatnio: Two Types of
International Mannerism: Italian and Northern, „Umeni” XVIII, 1970.
45 A. EEULNER, Die deutsche Plastik des sechzehnten Jahrhunderts,
Firenze-Leipzig 1926, s. 53.
,31
II. 15. Lewin Brzeski, fragment ołtarza głównego. (Fot.
T. Chrzanowski)
zdaje — w wywieszce cechu rzeźników ■— zdobywa się
na bezpośredniość obserwacji i narracji. We wszystkich
pozostałych wypadkach nie stara się o nią. Dokonuje
się w jego twórczości typowy dla środowisk prowincjo-
nalnych proces recepcji stylu wypracowanego w innych
krajach, dokonujący się przez swoiste „oswajanie ma-
niery zmu”. W tym wypadku doprowadziło ono do
odrzucenia wszystkich niemal cech koncepcyjnych oraz
wirtuozerii technicznej, w miejsce których podstawiono
schematyczność programów treściowych i ograniczoną
sprawność rzemieślniczą 44.
Na taki stan rzeczy złożyły się rozmaite elementy
i nie bez znaczenia była przemiana w zakresie tworzywa
rzeźbiarskiego, która dokonała się nie tylko na Śląsku,
44 Właśnie owa naiwna i chwilami prymitywna interpretacja obcycli
motywów, owa „rodzimość” była podstawą ewolucji poglądów J. BIA-
ŁOSTOCKIEGO na temat zagadnienia manieryzmu w odniesieniu do
sztuki polskiej i w ogóle manieryzmu północnego. Por.: wcześniejsza wy-
powiedź na ten temat zawartą w Pojęcie manieryzmu i sztuka polska [w:]
ale w całej Europie północnej około r. 1600. Dotychczas
bowiem, przez wiele dziesiątków lat panował tu marmur
i inne tworzywa szlachetne, w miarę upływu czasu coraz
powszechniej zastępowane rodzimym kamieniem. Gwał-
towne załamanie się późnogotyckiego snycerstwa w la-
tach dwudziestych w. XVI pociągnęło za sobą rewo-
lucję w technice rzeźbiarskiej i niewątpliwie było jedną
z przyczyn owego „wielkiego umierania”, które Feul-
ner 45 dostrzegł w sztuce niemieckiej, po wielkim wzlocie
w latach działalności Griinewalda i Diirera, Riemen-
schneidera i Mistrza ołtarza z Breisach (H.L.).
Teraz sytuacja uległa zmianie: opanowano tech-
nikę rzeźbienia w materiałach szlachetnych, ale rów-
nocześnie wzrosło zapotrzebowanie na nowe wystroje,
Pię6 wieków myśli o sztuce, Wrocław 1954 oraz ostatnio: Two Types of
International Mannerism: Italian and Northern, „Umeni” XVIII, 1970.
45 A. EEULNER, Die deutsche Plastik des sechzehnten Jahrhunderts,
Firenze-Leipzig 1926, s. 53.
,31