Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (35.1973)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI

grupy „a.r.”. Otóż nie było ich prawie
wcale. Działalność ta najmniej intere-
sowała członków — jako grupę —
gdyż indywidualnie wystawiali bardzo
często. Brali udział w Salonach Wio-
sennych i Zimowych IPS-u, w wys-
tawach Związku Zawodowego Artys-
tów Plastyków w Łodzi. Przyłączali
się do wystaw „Artesu” we Lwowie
i do ,,Grupy Krakowskiej” w Kra-
kowie. Jedyną wystawę jaką do pew-
nego stopnia firmują, jest wystawa
„Grupy Plastyków Nowoczesnych”
z października i listopada 1933 r.
Wystawa miała miejsce w Warszawie
i Łodzi. Katalog wystawy zawiera
wstęp złożony z dwóch oddzielnych
wypowiedzi. Pierwsza, podpisana
przez „Grupę Plastyków Nowoczes-
nych”, omawia krótko historię awan-
gardy polskiej od „Formistów” po-
przez „Blok”, „Praesens” do grupy
„a.r.”. Druga wypowiedź zredagowa-
na przez grupę „a.r.” tłumaczy i przed-

stawia istotne wartości i konieczność
rozwoju sztuki awangardowej w Pol-
sce.
Wystawa była imponująca. Obok
członków grupy „a.r.” wystąpili w
niej: Nicz-Borowiakowa, obydwaj
Grabowscy — Stanisław i Zygmunt,
Karol Hiller, Jerzy Krauze, Karol
Kryński, Maria Łunkiewieżowa, Kon-
stanty Mackiewicz, Aniela Menkeso-
wa, Stefan Wegner i inn. Artyści gru-
py „a.r.” przedstawili na tej wystawie
najcenniejszy swój dorobek artystycz-
ny. Stażewski pokazał 7 obrazów
abstrakcyjnych, Kobro — 6 kompo-
zycji przestrzennych, Strzemiński —•
11 kompozycji architektonicznych i 9
unisty cznych. Poza tym obrazy
abstrakcyjne demonstrowali Mackie-
wicz i Hiller. Był to więc pierwszy na
taką skalę pokaz sztuki abstrakcyjnej
w* kraju. Była to również jedyna wy-
stawa, w której grupa „a.r.” pokazała
swoje osiągnięcia artystyczne tak

bogato. Wszystkie inne wystawy
Strzemiński zalewał potokiem „pej-
zaży morkich”, Katarzyna Kobro
najczęściej pokazywała „akty”, a Sta-
żewski udzielał się w ogóle mało.
W świetle zachowanych dokumen-
tów, akcją która najdłużej grupę
scalała, było wydanie „biblioteki a.r.”.
Dlatego też wydanie ostatniego tomu
tej serii, J. Brzękowskiego Zaciśnięte
dookoła ust w 1936 r„ należy przyjąć
jako datę zamykającą okres działania
grupy „a.r.”.
Grupa „a.r.” odegrała znaczną rolę
w rozwoju sztuki polskiej okresu mię-
dzywojennego. Nie będzie chyba prze-
sadą stwierdzenie, że należała ona
zarazem do ciekawszych ugrupowań,
jakie działały wówczas w Europie.
Koncepcje teoretyczne oraz realizacje
artystyczne Strzemińskiego, Kobro
i Stażewskiego, stanowią autentyczny
i oryginalny wkład do poszukiwań
awangardy światowej tamtych lat.

LIST DO REDAKCJI

Proszę o uzupełnienie streszczenia mego referatu
„Geneza kultu obrazu Najświętszej Marii Panny Łaska-
wej i rzeźby Matki Boskiej Passawskiej w Warszawie
w 2. poł. XVII w.” (BHS R. XXXIII, 1971, nr 4) dwiema
fotografiami, za których nadesłanie składam serdeczne
podziękowanie proboszczowi katedry w Faenzie, ks.
Giovanniemu Bertoni.

Zdjęcia przedstawiają awers i rewers chorągwi —
votum za wygaśnięcie za-azy, przesłanej w 1652 r.
z Warszawy na ręce kardynała Rosetti do Faenzy, gdzie
znajdował się oryginał obrazu Najświętszej Marii Panny
Łaskawej. Chorągiew o wymiarach 215x160 cm wyko-
nano z płótna. Na awersie chorągwi ujęty w ornamentalną
ramę napis głosi: „Yotum Varsaviae / Varsava nunc


II. 1. Wotum Warszawy, 1652 r. —
awers. Faenza, katedra.


11. 2. Wotum Warszawy, 1652 r. —
rewers. Faenza, katedra.

109