DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:[Rozprawy]
DOI Artikel:Chrzanowski, Tadeusz: Herman Fischer, rzeźbiarz z Nysy
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48043#0041
HERMAN FISCHER, RZEŹBIARZ Z NYSY
II. 17. Grodków, część środkowa ołtarza tryptykowego. (Fot.
T. Chrzanowski)
jak niegdyś drewniane, pokrywano najczęściej poli-
chromią 47. W takich warunkach nastąpiło więc ży-
wiołowe odrodzenie się snycerstwa.
Wszystkie te nawroty: do prostych, ugruntowanych
tradycją programów treściowych oraz do dawnego two-
rzywa i jaskrawej polichromii musiały pociągnąć za
sobą nawrót do form, które również odrzucone zostały
w okresie przełomu pomiędzy 1. i 2. ćwiercią w. XVI,
a więc do form późnogotyckich. Warto, podkreślić tu
jedno: lata dwudzieste w. XVI były na Śląsku również
okresem znacznego zrutynizowania produkcji i w dzie-
siątki liczyć można wówczas płaskorzeźbione tryptyki
z malowanymi rewersami, na których rzeźbiarz kazał
47 J. KĘBŁOWSKI, Renesansoiea rzeźba na Śląsku 1500—1560,
Poznań 1967, s. 135 nn.
48 Literatura tropiąca zjawisko „neogotyku okoio r. 1600” w posz-
czególnych gałęziach sztuki jest nad wyraz bogata. Zjawisku temu poświę-
cają sporo uwagi autorzy, zajmujący się nieco ogólniejszymi zagadnieniami,
a w szczególności ci, których interesuje problematyka ornamentu, jak
M. DĘBI, Das Rollwerk, Berlin 1906 i W. K. ZULCH, Entstehung des
kukiełkowym figurkom odgrywać naiwne misteria. Fi-
scher — i wielu innych jemu współczesnych twórców —
podjął więc tradycję w tym samym miejscu i na tym
samym poziomie, w którym się ona przed stuleciem
urwała. Należałoby jednak wprowadzić pewien porządek
do nomenklatury, którą zwykliśmy się posługiwać w wy-
padku omawiania zjawiska, zwanego najczęściej ,,neo-
gotykiem około r. 1600” 48.
Zagadnienie to rozpatrywano rozmaicie, ale naj-
powszechniej ścierały się poglądy widzące w nim tra-
dycję lub odżycie. Pozostawiając ogólniejsze rozważania
na ten temat do innej okazji, chciałbym zwrócić uwagę
na fakt, że w istocie późny gotyk na Śląsku uległ wpraw-
Ohrmuschelstils, Heidelberg 1932. Mając zamiar problematyką tą zająć
się wkrótce obszerniej, chciałbym jedynie zacytować ważne spostrzeżenie:
G. von der OSTEK, M. VEY, Painting and Sculpture in Germany and the
Netherlands 1500—1600, Harmondsworth 1969, s. 318: „Thus there was
no other part of Europę in which the late Middle Ages eould be rerirel so
rigorously, or eould indeed survive, as in the Empire. The result was not
only an intensification of provincial character, but also an almost hopeless
narrowmindedness”.
33
II. 17. Grodków, część środkowa ołtarza tryptykowego. (Fot.
T. Chrzanowski)
jak niegdyś drewniane, pokrywano najczęściej poli-
chromią 47. W takich warunkach nastąpiło więc ży-
wiołowe odrodzenie się snycerstwa.
Wszystkie te nawroty: do prostych, ugruntowanych
tradycją programów treściowych oraz do dawnego two-
rzywa i jaskrawej polichromii musiały pociągnąć za
sobą nawrót do form, które również odrzucone zostały
w okresie przełomu pomiędzy 1. i 2. ćwiercią w. XVI,
a więc do form późnogotyckich. Warto, podkreślić tu
jedno: lata dwudzieste w. XVI były na Śląsku również
okresem znacznego zrutynizowania produkcji i w dzie-
siątki liczyć można wówczas płaskorzeźbione tryptyki
z malowanymi rewersami, na których rzeźbiarz kazał
47 J. KĘBŁOWSKI, Renesansoiea rzeźba na Śląsku 1500—1560,
Poznań 1967, s. 135 nn.
48 Literatura tropiąca zjawisko „neogotyku okoio r. 1600” w posz-
czególnych gałęziach sztuki jest nad wyraz bogata. Zjawisku temu poświę-
cają sporo uwagi autorzy, zajmujący się nieco ogólniejszymi zagadnieniami,
a w szczególności ci, których interesuje problematyka ornamentu, jak
M. DĘBI, Das Rollwerk, Berlin 1906 i W. K. ZULCH, Entstehung des
kukiełkowym figurkom odgrywać naiwne misteria. Fi-
scher — i wielu innych jemu współczesnych twórców —
podjął więc tradycję w tym samym miejscu i na tym
samym poziomie, w którym się ona przed stuleciem
urwała. Należałoby jednak wprowadzić pewien porządek
do nomenklatury, którą zwykliśmy się posługiwać w wy-
padku omawiania zjawiska, zwanego najczęściej ,,neo-
gotykiem około r. 1600” 48.
Zagadnienie to rozpatrywano rozmaicie, ale naj-
powszechniej ścierały się poglądy widzące w nim tra-
dycję lub odżycie. Pozostawiając ogólniejsze rozważania
na ten temat do innej okazji, chciałbym zwrócić uwagę
na fakt, że w istocie późny gotyk na Śląsku uległ wpraw-
Ohrmuschelstils, Heidelberg 1932. Mając zamiar problematyką tą zająć
się wkrótce obszerniej, chciałbym jedynie zacytować ważne spostrzeżenie:
G. von der OSTEK, M. VEY, Painting and Sculpture in Germany and the
Netherlands 1500—1600, Harmondsworth 1969, s. 318: „Thus there was
no other part of Europę in which the late Middle Ages eould be rerirel so
rigorously, or eould indeed survive, as in the Empire. The result was not
only an intensification of provincial character, but also an almost hopeless
narrowmindedness”.
33