Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (35.1973)

HERMAN FISCHER, RZEŹBIARZ Z NYSY


II. 22. Muzeum w Nysie, wywieszka cechu rzeźników. (Fot. T. Chrzanowski)

merycznym i pozbawionym perspektyw rozwojowych.
A działo się tak, ponieważ nyski rzeźbiarz podjął tra-
dycję w jej nazbyt zewnętrznych przejawach i na tym
średnim poziomie artysty cechowego, który zawsze —-
i około r. 1500 i około r. 1600 — nie tworzył, ale kon-
tynuował nurt zainicjowany przez innych. Tak więc
jeśli za Forssmannem przyjąć, że „neogotyk około r. 1600,
mimo wyraźnych zapożyczeń ze średniowiecza, musi być
jako pojęcie podporządkowany pojęciu manieryzmu” 52,
to wówczas Hermana Fischera należy scharakteryzować
jako epigona manieryzmu, jak też w jego ramach po-
dejmowanej imitacji późnego gotyku. Pomiędzy wy-
rafinowaniem manieryzmu z pierwszej ręki, a dynamiką
52 FORSSMAN, Siiule und Ornament, jw.. s. 178.

emfazą takiegoż baroku, stoi skromny rzeźbiarz nyski
w charakterystycznym kręgu „oswajania manieryzmu”,
a więc podporządkowywania go lokalnej tradycji i lo-
kalnym gustom, podobnie jak to w przyszłości mieli
czynić epigoni baroku czy klasycyzmu.
Natomiast za kwestię przypadku uznać należy to,
żo Fischer dla protestantów wykonywał bardziej „po-
stępowe” (z punktu widzenia stylowego) ołtarze niż dla
katolików. W rzeczywistości nie da się rozdzielić między
oba te wyznania na obszarze Śląska jakichś określonych
predylekcji do mniej lub bardziej „nowoczesnych”
form. Na dobrą sprawę, to mimo wszystko raczej pro-
testanci trzymali się dłużej formuł tradycyjnych 53,
53 Rozwój formy retabulum ołtarzowego w dobie renesansu i ma-

37