DOI issue:
Nr. 2
DOI article:[Rozprawy]
DOI article:Kmiecińska-Kaczmarek, Teresa: Uwagi do artykułu S. Stawickiego: Czy Nektarii, autor "Tipika" był twórcą malowideł supraślskich?
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.48043#0158
TERESA KMIECIŃSKA-KACZMAREK
II. 1. Święci-rycerze Arethas, Nestor i Nikita, fresk w Re-
sawie (Manasija) 1407—18. (Repr. T. Szymonowicz)
11.2. Archanioł Michał, fresk na filarze w cerkwi w Resawie
(Manasija). (Repr. T. Szymonowicz)
analiza stylistyczna i technologiczna, oraz inne badania
porównawcze. Wydaje się, że we freskach w Supraślu
w malowanych postaciach świętych na filarach, rozpoz-
nać można ręce dwóch malarzy, oraz dwa style rozumo-
wania malarskiego, a także tradycji artystycznych.
Autor pierwszy reprezentuje styl graficzny, np. postacie
św. Jerzego, Dymitra (?), Nikity, są frontalne, nierucho-
me, nawet bez kontrapostu. Fałdy płaszczy układają się
w nieruchome, dekoracyjne draperie. Twarze przedsta-
wione są frontalnie, zróżnicowane w typie, ale nie w wy-
razie. Okrągłe, płaskie nimby obwiedzione są jasnym kon-
turem. Nakreślone zostały kręgiem, którego środek znaj-
duje się u nasady włosów (czoła) s.
Autor drugi tworzy postacie bardziej plastyczne, za-
znacza lekki ruch przez kontrapost i ustawienie twarzy
w 3/4 w stosunku do nimbu. Stosuje modelunek światło-
9 Z tego samego punktu zakreślony został drugi krąg, na którym opisa-
no zarys głowy z włosami. Trzeci krąg, o połowę mniejszy od poprzedniego
zakreślony został z połowy dolnej średnicy, z miejsca, w którym namalowano
usta. W ten sposób nakreślona głowa wraz z aureolą i szyją składała się
z sześciu elementów jednakowej wielkości. Głowa umieszczona na tle nimbu
cieniowy, nie tylko dekoracyjne układy draperii płaszczy.
Postacie przypominają monumentalne kolumny. Inny
jest również typ twarzy, np. w postaci św. Bachusa (?),
oraz nieznanego świętego, bardziej związany chyba z hel-
lenistycznym typem, znanym z wcześniejszych epok.
Wydaje się również, że można rozważyć możliwość po-
średnich wpływów fresków z Kachrije-Dżami w Konstan-
tynopolu, gdzie znajdują się również postacie świętych-
-rycerzy10.
Reasumując: pierwsze wrażenia i uwagi, jakie na-
suwają się przy oględzinach fresków z Supraśla zdają się
wskazywać na pracę zespołową, co było w zwyczajach
epoki. „Serbin Nektarij”był zapewne kierownikiem zes-
połu, czyli malarzem najbardziej doświadczonym —
autorem ważniejszych kompozycji i twarzy11. Oprócz
niego pracowali zapewne malarze innych narodowości.
znajdowała się nie w jego środku, ale przesunięta była ku dołowi.
Repr. ŁAZARIEW, Istorija wizantinskoj żiwopisi, Moskwa 1948,
t. II tabl. 288.
11 E. BERGER, Quellen u. Technik des Fresko-Oel u. Temperamalerei,
Mtinchen 1911, t. II, s. 98.
144
II. 1. Święci-rycerze Arethas, Nestor i Nikita, fresk w Re-
sawie (Manasija) 1407—18. (Repr. T. Szymonowicz)
11.2. Archanioł Michał, fresk na filarze w cerkwi w Resawie
(Manasija). (Repr. T. Szymonowicz)
analiza stylistyczna i technologiczna, oraz inne badania
porównawcze. Wydaje się, że we freskach w Supraślu
w malowanych postaciach świętych na filarach, rozpoz-
nać można ręce dwóch malarzy, oraz dwa style rozumo-
wania malarskiego, a także tradycji artystycznych.
Autor pierwszy reprezentuje styl graficzny, np. postacie
św. Jerzego, Dymitra (?), Nikity, są frontalne, nierucho-
me, nawet bez kontrapostu. Fałdy płaszczy układają się
w nieruchome, dekoracyjne draperie. Twarze przedsta-
wione są frontalnie, zróżnicowane w typie, ale nie w wy-
razie. Okrągłe, płaskie nimby obwiedzione są jasnym kon-
turem. Nakreślone zostały kręgiem, którego środek znaj-
duje się u nasady włosów (czoła) s.
Autor drugi tworzy postacie bardziej plastyczne, za-
znacza lekki ruch przez kontrapost i ustawienie twarzy
w 3/4 w stosunku do nimbu. Stosuje modelunek światło-
9 Z tego samego punktu zakreślony został drugi krąg, na którym opisa-
no zarys głowy z włosami. Trzeci krąg, o połowę mniejszy od poprzedniego
zakreślony został z połowy dolnej średnicy, z miejsca, w którym namalowano
usta. W ten sposób nakreślona głowa wraz z aureolą i szyją składała się
z sześciu elementów jednakowej wielkości. Głowa umieszczona na tle nimbu
cieniowy, nie tylko dekoracyjne układy draperii płaszczy.
Postacie przypominają monumentalne kolumny. Inny
jest również typ twarzy, np. w postaci św. Bachusa (?),
oraz nieznanego świętego, bardziej związany chyba z hel-
lenistycznym typem, znanym z wcześniejszych epok.
Wydaje się również, że można rozważyć możliwość po-
średnich wpływów fresków z Kachrije-Dżami w Konstan-
tynopolu, gdzie znajdują się również postacie świętych-
-rycerzy10.
Reasumując: pierwsze wrażenia i uwagi, jakie na-
suwają się przy oględzinach fresków z Supraśla zdają się
wskazywać na pracę zespołową, co było w zwyczajach
epoki. „Serbin Nektarij”był zapewne kierownikiem zes-
połu, czyli malarzem najbardziej doświadczonym —
autorem ważniejszych kompozycji i twarzy11. Oprócz
niego pracowali zapewne malarze innych narodowości.
znajdowała się nie w jego środku, ale przesunięta była ku dołowi.
Repr. ŁAZARIEW, Istorija wizantinskoj żiwopisi, Moskwa 1948,
t. II tabl. 288.
11 E. BERGER, Quellen u. Technik des Fresko-Oel u. Temperamalerei,
Mtinchen 1911, t. II, s. 98.
144