DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:Wspomnienia pośmiertne
DOI Artikel:Wasilkowska, Aleksandra: Doc. dr Joanna Eckhardt
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48043#0215
WSPOMNIENIE POŚMIERTNE
to Joanna Eckhardt rozpoczęła systematyczne badania
archiwalne nad historią poznańskich cechów rzemiosł
metalowych, szczególnie nad złotnictwem zegarmistrzo-
stwem, konwisarstwem i ludwisarstwem. Wyniki tych
badań, częściowo opublikowane przez Nią w artykułach
zamieszczonych we wspomnianych Dziesięciu Wiekach
Poznania oraz w „Studiach Muzealnych” i „Studiach
Renesansowych” przyniosły ogromnie dużo interesują-
cego materiału źródłowego i po raz pierwszy ukazały
w zupełnie nowym świetle rozwój poznańskiego rzemiosła
artystycznego od XV do XVIII w. Niestety zły stan
zdrowia uniemożliwił Joannie Eckhardt wykorzystanie
w pełni zebranego materiału oraz kontynuowanie badań
w wytyczonym przez siebie kierunku. Z tych też, po
części względów, niektóre Jej komunikaty wygłoszono na
zebraniach naukowych Oddziału Poznańskiego Stowarzy-
szenia Historyków Sztuki nie zostały opublikowane, jak
np. komunikat: Materiały do muratorów poznańskich ze-
drane na marginesie poszukiwań archiwalnych do rzemiosła
artystycznego w Poznaniu (1958), lub komunikat: Co mó-
wią akta miejskie o rzemiosłach artystycznych w Poznaniu
w XVI wieku (1967). Nie doczekała się również ukończe-
nia większa praca na temat działalności artystycznej
rodziny Kamieniów, wybitnych złotników poznańskich
doby renesansu, której niekompletne wersje znaleziono
w materiałach pozostawionych przez Zmarłą. Z tych też
materiałów wybrano do druku krótki komunikat wy-
jaśniający rolę Łukasza Wałowskiego, mieszczanina
poznańskiego, przy fundacji srebrnego ołtarza kórnic-
kiego, zmontowanego z blach srebrnych wykonanych
w 1. poł. XVII w. do dekoracji ołtarza Matki Boskiej
Różańcowej w kościele o.o. Dominikanów w Poznaniu.
W r. 1955 dr Joanna Eckhardt otrzymała tytuł do-
centa za prace publikowane i oddane do druku. Jej do-
robek naukowy jest duży i różnorodny. Cechuje go z re-
guły rzetelne podejście do tematu, poparte gruntownymi
badaniami źródłowymi i archiwalnymi oraz wszech-
stronność przedstawienia omawianych zagadnień, ukazu-
jących zjawiska historyczne i artystyczne w ich wielo-
rakiej złożoności. Szereg Jej publikacji ma charakter
zdecydowanie pionierski. Polska historia sztuki zawdzię-
cza Jej przede wszystkim poważny wkład do badań nad
polską rzeźbą nagrobną oraz historią rozwoju poznań-
skich rzemiosł metalowych.
Doc. dr Joanna Eckharlt była długoletnim człon-
kiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz
Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Zmarła dnia 5 czerwca 1970 r. w Poznaniu.
Aleksandra Wasilkowska
BIBLIOGRAFIA PRAC JOANNY ECKHARDT
1. Szkodliwa propaganda kultury polskiej zagranicą,
„Literatura i Sztuka” 1928, nr. 19, s. 154—155.
2. Trzechsetlecie twórczości Judyty Leyster — 1629—1929,
„Kurier Poznański” 1929, nr 26, 3.V.
3. Włoska ,,Pietd” z XVI tcieku (Angelo Bronzio)
w kościele Wojciecha w Poznaniu, „Przegl. Hist.
Sztuki” 1929, s. 111—115.
4. Mamy w Poznaniu ciekawą wystawę: Norblin, Płoński,
Kielesiński,,,Karier Poznański” 1931, nr 156.
5. Symbole śmierci w sztuce nagrobknej dawnych wieków,
„Dziennik Poznański” 1932, nr 252, l.IX.
6. Wyspiański—plastyk, „Dziennik Poznański” 1932,
nr 274, 27.XI.
7. Nagrobek biskupa Czarnkowskiego w katedrze poznań-
skiej. Przyczynek do historii rzeźby nagrobnej XVI w.
w Polsce, „Prace Kom. Hist. Sztuki Pozn. Tow.
Przyj. Nauk” 1933, t. I, z. 3, s. 57.
8. Grupa nagrobków barokowych w stylu Florisa na Po-
morzu i w Wielkopolsce, „Biul. Hist. Sztuki i Kultury”
II, 1933, nr 1, s. 1—4.
9. Zbliżenie kulturalne Polski i Czechosłowacji. Wykład
o sztuce czechosłowackiej w Poznaniu, „Dziennik
Poznański” 1933, nr 104, 6.V.
10. Portrety Jadwigi i Jagiełły—fundatorów kościoła
Bożego Ciała w Poznaniu, „Dziennik Poznański”
1933, nr 147, 2.VII.
11. Stań u stopni tych z kamienia pochyl czoło niżej,
„Przegl. Kat.” R. 41:1935, nr 23.
12. Relief alabastrowy z XVI wieku w kościele parafial-
nym w Kórniku, „Biul. Hist. Sztuki i Kultury” IV,
1936, nr 4, s. 377—378.
13. Portret niderlandzki młodego mężczyzny z 2 poł-
XV wieku ze zbiorów Muzeum im. Mielżyńskich
w Poznaniu, „Sprawozd. Kom. Hist. Sztuki Pozn.
Tow. Przyj. Nauk” 19 36, s. 126.
14. Początki ilustracji książkowej i najstarsze ilustracje
polskie, „Przegląd Graficzny” 1936, nr 12.
15. Kolekcja grafiki włoskiej w gabinecie graficznym
Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, „Przegląd
Graficzny” 1937, nr 12.
16. Temat i barwa. Recenzja wystawy, „Dziennik Poz-
nański” 1937, nr 83, 10.IV.
17. Zmartwychłostanie w sztuce, „Dziennik Poznański”
1937, nr 73, 28.III.
18. Nagrobek Piotra Tomickiego w katedrze na Wawelu
i jego twórca, „Sprawozd. Pozn. Tow. Przyj. Nauk”
1937, nr 3, s. 130—138.
19. Z zagadnień formy późnorenesansowej plastyki na-
grobnej, „Sprawozd. Pozn. Tow. Przyj. Nauk” 1938,
nr 3, s. 177—182.
20. Potrzeby nauki polskiej w zakresie badań nad włoskimi
źródłami polskiej plastyki renesansowej, „Sprawozd.
Pozn. Tow. Przyj. Nauk” 1938, nr 1, s. 41—46.
21. Jak malował Matejko?. Z notatek ucznia Matejki
Tytusa Pileckiego, „Kurier Liter.-Nauk.” 1938, nr 31,
s. 499—500 (dodatek do IKC) nr 210.
22. ,,Sługa Najświętszej Panny Marii”. Dwieście lat
temu działał na terenie Wielkopolski najpracowitszy
malarz Szymon Czechowicz, „Ilustracja Polska” 1939,
nr 30, 23.VII.
23. Jan Wysocki — jogo rzeźby i medale, Poznań 1939,
s. 1—60, tabl. 96.
24. Echa Konstytucji 3 Maja w grafice, „Przegląd Gra-
ficzny” 20, 1939, nr 9, s. 72—74.
25. Skarbce kościelne ujawniają rodzimy charakter go-
tyckiej sztuki złotniczej w W ielkopolsce (rec.), „Dzien-
nik Poznański ’ 1939, nr 134, 14.VI.
26. Humor, satyra i karykatura w grafice, „Przegląd Gra-
ficzny” 20, 1939, nr 14, s. 140—142.
201
to Joanna Eckhardt rozpoczęła systematyczne badania
archiwalne nad historią poznańskich cechów rzemiosł
metalowych, szczególnie nad złotnictwem zegarmistrzo-
stwem, konwisarstwem i ludwisarstwem. Wyniki tych
badań, częściowo opublikowane przez Nią w artykułach
zamieszczonych we wspomnianych Dziesięciu Wiekach
Poznania oraz w „Studiach Muzealnych” i „Studiach
Renesansowych” przyniosły ogromnie dużo interesują-
cego materiału źródłowego i po raz pierwszy ukazały
w zupełnie nowym świetle rozwój poznańskiego rzemiosła
artystycznego od XV do XVIII w. Niestety zły stan
zdrowia uniemożliwił Joannie Eckhardt wykorzystanie
w pełni zebranego materiału oraz kontynuowanie badań
w wytyczonym przez siebie kierunku. Z tych też, po
części względów, niektóre Jej komunikaty wygłoszono na
zebraniach naukowych Oddziału Poznańskiego Stowarzy-
szenia Historyków Sztuki nie zostały opublikowane, jak
np. komunikat: Materiały do muratorów poznańskich ze-
drane na marginesie poszukiwań archiwalnych do rzemiosła
artystycznego w Poznaniu (1958), lub komunikat: Co mó-
wią akta miejskie o rzemiosłach artystycznych w Poznaniu
w XVI wieku (1967). Nie doczekała się również ukończe-
nia większa praca na temat działalności artystycznej
rodziny Kamieniów, wybitnych złotników poznańskich
doby renesansu, której niekompletne wersje znaleziono
w materiałach pozostawionych przez Zmarłą. Z tych też
materiałów wybrano do druku krótki komunikat wy-
jaśniający rolę Łukasza Wałowskiego, mieszczanina
poznańskiego, przy fundacji srebrnego ołtarza kórnic-
kiego, zmontowanego z blach srebrnych wykonanych
w 1. poł. XVII w. do dekoracji ołtarza Matki Boskiej
Różańcowej w kościele o.o. Dominikanów w Poznaniu.
W r. 1955 dr Joanna Eckhardt otrzymała tytuł do-
centa za prace publikowane i oddane do druku. Jej do-
robek naukowy jest duży i różnorodny. Cechuje go z re-
guły rzetelne podejście do tematu, poparte gruntownymi
badaniami źródłowymi i archiwalnymi oraz wszech-
stronność przedstawienia omawianych zagadnień, ukazu-
jących zjawiska historyczne i artystyczne w ich wielo-
rakiej złożoności. Szereg Jej publikacji ma charakter
zdecydowanie pionierski. Polska historia sztuki zawdzię-
cza Jej przede wszystkim poważny wkład do badań nad
polską rzeźbą nagrobną oraz historią rozwoju poznań-
skich rzemiosł metalowych.
Doc. dr Joanna Eckharlt była długoletnim człon-
kiem Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk oraz
Stowarzyszenia Historyków Sztuki.
Zmarła dnia 5 czerwca 1970 r. w Poznaniu.
Aleksandra Wasilkowska
BIBLIOGRAFIA PRAC JOANNY ECKHARDT
1. Szkodliwa propaganda kultury polskiej zagranicą,
„Literatura i Sztuka” 1928, nr. 19, s. 154—155.
2. Trzechsetlecie twórczości Judyty Leyster — 1629—1929,
„Kurier Poznański” 1929, nr 26, 3.V.
3. Włoska ,,Pietd” z XVI tcieku (Angelo Bronzio)
w kościele Wojciecha w Poznaniu, „Przegl. Hist.
Sztuki” 1929, s. 111—115.
4. Mamy w Poznaniu ciekawą wystawę: Norblin, Płoński,
Kielesiński,,,Karier Poznański” 1931, nr 156.
5. Symbole śmierci w sztuce nagrobknej dawnych wieków,
„Dziennik Poznański” 1932, nr 252, l.IX.
6. Wyspiański—plastyk, „Dziennik Poznański” 1932,
nr 274, 27.XI.
7. Nagrobek biskupa Czarnkowskiego w katedrze poznań-
skiej. Przyczynek do historii rzeźby nagrobnej XVI w.
w Polsce, „Prace Kom. Hist. Sztuki Pozn. Tow.
Przyj. Nauk” 1933, t. I, z. 3, s. 57.
8. Grupa nagrobków barokowych w stylu Florisa na Po-
morzu i w Wielkopolsce, „Biul. Hist. Sztuki i Kultury”
II, 1933, nr 1, s. 1—4.
9. Zbliżenie kulturalne Polski i Czechosłowacji. Wykład
o sztuce czechosłowackiej w Poznaniu, „Dziennik
Poznański” 1933, nr 104, 6.V.
10. Portrety Jadwigi i Jagiełły—fundatorów kościoła
Bożego Ciała w Poznaniu, „Dziennik Poznański”
1933, nr 147, 2.VII.
11. Stań u stopni tych z kamienia pochyl czoło niżej,
„Przegl. Kat.” R. 41:1935, nr 23.
12. Relief alabastrowy z XVI wieku w kościele parafial-
nym w Kórniku, „Biul. Hist. Sztuki i Kultury” IV,
1936, nr 4, s. 377—378.
13. Portret niderlandzki młodego mężczyzny z 2 poł-
XV wieku ze zbiorów Muzeum im. Mielżyńskich
w Poznaniu, „Sprawozd. Kom. Hist. Sztuki Pozn.
Tow. Przyj. Nauk” 19 36, s. 126.
14. Początki ilustracji książkowej i najstarsze ilustracje
polskie, „Przegląd Graficzny” 1936, nr 12.
15. Kolekcja grafiki włoskiej w gabinecie graficznym
Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Poznaniu, „Przegląd
Graficzny” 1937, nr 12.
16. Temat i barwa. Recenzja wystawy, „Dziennik Poz-
nański” 1937, nr 83, 10.IV.
17. Zmartwychłostanie w sztuce, „Dziennik Poznański”
1937, nr 73, 28.III.
18. Nagrobek Piotra Tomickiego w katedrze na Wawelu
i jego twórca, „Sprawozd. Pozn. Tow. Przyj. Nauk”
1937, nr 3, s. 130—138.
19. Z zagadnień formy późnorenesansowej plastyki na-
grobnej, „Sprawozd. Pozn. Tow. Przyj. Nauk” 1938,
nr 3, s. 177—182.
20. Potrzeby nauki polskiej w zakresie badań nad włoskimi
źródłami polskiej plastyki renesansowej, „Sprawozd.
Pozn. Tow. Przyj. Nauk” 1938, nr 1, s. 41—46.
21. Jak malował Matejko?. Z notatek ucznia Matejki
Tytusa Pileckiego, „Kurier Liter.-Nauk.” 1938, nr 31,
s. 499—500 (dodatek do IKC) nr 210.
22. ,,Sługa Najświętszej Panny Marii”. Dwieście lat
temu działał na terenie Wielkopolski najpracowitszy
malarz Szymon Czechowicz, „Ilustracja Polska” 1939,
nr 30, 23.VII.
23. Jan Wysocki — jogo rzeźby i medale, Poznań 1939,
s. 1—60, tabl. 96.
24. Echa Konstytucji 3 Maja w grafice, „Przegląd Gra-
ficzny” 20, 1939, nr 9, s. 72—74.
25. Skarbce kościelne ujawniają rodzimy charakter go-
tyckiej sztuki złotniczej w W ielkopolsce (rec.), „Dzien-
nik Poznański ’ 1939, nr 134, 14.VI.
26. Humor, satyra i karykatura w grafice, „Przegląd Gra-
ficzny” 20, 1939, nr 14, s. 140—142.
201