Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (35.1973)

KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI

II.1. Stalle, 2. ćwierć XVII w., kościół
Św. Krzyża w Krakowie. (Fot. W. Gu-
muła)


stulecia nieprzerwanie działa kra-
kowskie środowisko naukowe, stan
rozeznania w dziedzinie tzw. zabyt-
ków ruchomych jest jeszcze nie-
zadawalający. W centrum uwagi
w znacznej mierze pozostają wciąż te

11.2. Organ, XVII w., kościół Św. Krzy-
ża w Krakowie. (Fot. J. Langda)


same obiekty, brak uaktualnionych
syntez, zaś liczne zabytki wciąż po-
zostają niezbadane. Stwierdzenie to
dotyczy zwłaszcza krakowskiego ma-
larstwa z w. XVII, złotnictwa czasów
nowożytnych i różnych dziedzin rze-
miosła artystycznego w. XIX. Stan
ten ulega stopniowej zmianie dzięki
planowaniu badań naukowych, przede
wszystkim zaś na skutek podjęcia
prac nad Katalogiem Zabytków Sztuki
miasta Krakowa.
Warto przypomnieć zainteresowa-
nym charakter tej akcji. Katalog ten
obejmuje wszystkie obiekty ruchome
i nieruchome za wyjątkiem muzeów
i zbiorów prywatnych. Każdy przed-
miot jest dokładnie określony z punk-
tu widzenia stylu, opatrzony datą
i pozwalającym na identyfikację opi-
sem. Wszystkie zabytki należące we-
dług klasyfikacji konserwatorskiej do
I i II kategorii ilustrowane są w Ka-
talogu zdjęciami fotograficznymi, a ar-
chitektura planami. Korzystanie z Ka-
talogu ułatwia indeks i wstępy, te
ostatnie także w wersji francuskiej.
Całość Katalogu Zabytków miasta Kra-
kowa zaplanowana jest na siedem
części w osiemnastu woluminach,
z czego ukazały się już dwie w pięciu
woluminach: pierwsza, wydana w
r. 1965, obejmuje zabytki na wzgórzu
zamkowym — 244 stron tekstu i 896
ilustracji, druga, omawiająca kościoły
i klasztory śródmieścia została wydana
w r. 1971 — 206 stron tekstu i 1006
ilustracji. Jeżeli chodzi o dalsze teksty
autorskie, są one już w 80% opraco-
wane ; materiały w ilości z górą tysiąca
stron inwentaryzacji i kilku tysięcy
fotografii dostępne są dla zaintereso-
wanych.
Przechodząc do szczegółów dodać
należy, że w drugiej, opublikowanej
ostatnio części Katalogu Zabytków
miasta Krakowa na 1006 ilustracji
blisko 700 obrazuje obiekty mało
znane lub w ogóle nieznane, których
fotografie nigdy nie były publikowane.
Warto też dodać, że wszystkie części
Katalogu ukażą w ilustracjach około
600 zabytków ruchomych z terenu
miasta.
Ale Katalog Zabytków, mimo że
spełnia rolę podstawowego źródła do
dziejów sztuki w Polsce, nie zawiera
wszystkich materiałów do opieki kon-
serwatorskiej. Dane te przynosi do-
piero odpowiednio przeprowadzona
ewidencja konserwatorska w postaci
opatrzonych zdjęciami kart ewiden-
cyjnych. Prace nad taką ewidencją
w oparciu o materiały zebrane przy
inwentaryzacji rozpoczęła na zlecenie
Miejskiego Konserwatora Zabytków
w r. 1970 specjalna grupa historyków
sztuki. Akcja ta, skoordynowana
z pracami nad Katalogiem Zabytków


11.3. Lawaterz, około połowy XVII w.,
kościół Św. Krzyża w Krakowie. (Fot.
J. Langda)

miasta Krakowa, prowadzona także
pod kierunkiem autora niniejszego
artykułu, objęła dotychczas szereg
kościołów i klasztorów śródmieścia.
Rezultatem jej jest wykonanie z górą
tysiąca, kart ewidencyjnych w dwu
egzemplarzach; karty te zgodnie z in-
strukcją zawierają określenie stylis-
tyczne, datowanie, wymiary, ma-
teriał, krótki opis, literaturę przed-
miotu, ikonografię, wreszcie ocenę
stanu zachowania. Nowością przy
opracowaniu kart krakowskich jest
wprowadzenie używanych w Katalogu
Krakowa oraz specjalnie opracowa-
nych w tym celu skrótów, także opisy
ujęte w schemat wydobywający istot-
ne walory artystyczne i cechy charak-
terystyczne ułatwiające identyfikację
dzieła sztuki. W ten sposób każdy
obiekt przez posiadanie karty ewiden-
cyjnej staje się Konserwatorowi Za-
bytków bliżej znany i może go on tym
samym otoczyć skuteczną opieką. Ta
nieodzowna dla prawidłowego funkcjo-
nowania władzy konserwatorskiej ak-
cji wymaga jednak dużych nakładów.
Aby opracować kompletną ewidencję
zabytków ruchomych miasta Krako-
wa nie wystarczą jednak same środki
finansowe, przede wszystkim przygo-
tować trzeba wykwalifikowanych wy-
konawców — historyków sztuki z prak-
tyką w dziedzinie inwentaryzacji, w
szczególności rzemiosła artystycznego.
Z kolei zająć się wypada proble-
mem stanu zachowania zabytków ru-
chomych, który określić trzeba jako
zły, niekiedy wręcz katastrofalny.

204