DOI issue:
Nr. 1-2
DOI article:Grzybkowska, Teresa: Manggha. Wystawa kolekcji Feliksa Mangghi Jasieńskiego: Kraków, Muzeum Narodowe styczeń-marzec 1990
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48735#0138
RECENZJE — WYSTAWY
W książce Manggha Jasieński pisał:... wszystko
w nas i na zewnątrz nas jest tylko jednym przepływem
pozorów..., ale właśnie dlatego, że tak myślał, szukał
oparcia w konkrecie dzieła sztuki, które dawało mu
szansę oswojenia rzeczywistości tej zewnętrznej
i tej w nim samym. Jak wynika z lektury, dzieła
sztuki były mu pomocne w odnalezieniu swego
miejsca w świecie kultury europejskiej i pozaeuro-
pejskiej. Chciał by uczynili to sami inni Polacy.
Pragnienie eksponowania całej, nienaruszonej ko-
lekcji (choć ze względów wystawienniczych może
się to wydać niemożliwe i niewłaściwe) było po-
dyktowane potrzebą daleko głębszą, niż tylko este-
tyczną. Jasieński chciał, by zgromadzone przez
niego tak różnorodne dzieła pomogły Pola-
kom zahipnotyzowanym własną przeszłością w po-
rzuceniu tej zniewalającej skorupy. Uwikłanym
w los zbiorowy ludziom chciał pokazać drogę pro-
wadzącą do odnalezienia własnej niepowtarzalnej
indywidualności. Pragnął, by poczuli się wolnymi,
chciał żeby zrozumieli, że to co odmienne nie musi
być „obce". W świecie wartości duchowycli nie
ma granic ani ras. A jak twierdzi C.G. Jung, tylko
ci którzy znają siebie tworzą kulturę, zaś ci którzy
budują cywilizację posługują się tylko rozumem.
Przypisy
1 Z. ALBEROWA, 0 sztuce Japonii, Warszawa 1983;
taż sama, Sztuka japońska w zbiorach polskich, Warszawa 1987.
2 Sztuka japońska ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kra-
kowie, Galeria Zachęta, Warszawa, listopad 1987. W tytule
wystawy nie odnotowano nawet nazwiska Jasieńskiego. Re-
cenzja tej wystawy: T. GRZYBKOWSKA, Manggha w Za-
chęcie, „Kurier Polski" (Kolekcjoner), grudzień 1988.
3 Ukijo-e drzeworyty ze Zbiorów Muzeum Narodowego
w Krakowie, Kolekcja Feliksa Jasieńskiego..., Kraków 1988.
4 Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie i grafice pol-
skich modernistów, Katalog przygotowali Z. Alberowa, Ł.
Kossowski, Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Naro-
dowe w Krakowie, Kielce—Kraków 1981. Rec. z wystawy:
T. GRZYBKOWSKA, Japonizm modernistów, „Polityka",
nr 30(1273) z 25.Y.1981; Ł. KOSSOWSKI, O największym
polskim Japończyku, (w:) Orient i orientalizm w sztuce. Ma-
teriały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków, gru-
dzień 1983, Warszawa 1986, s. 101—116.
5 Grafika francuska. Teki A. Follarda ze zbiorów Feliksa
Jasieńskiego, Kraków 1971. Katalog wystawy w Muzeum
Narodowym w Kiakowie.
6 J. WIERCIŃSKA, Feliks Jasieński („Manggha")
jako działacz artystyczny i kolekcjoner, (w:) Polskie życie ar-
tystyczne 1890—1911. Pod red. A. Wojciechowskiego, War-
szawa—Wrocław—Kraków 1967, s. 212—214; Z. ALBERO-
WA, C. BĄK, s. v., (w:) Polski Słownik Biograficzny, T. 11,
Wrocław—Warszawa—Kraków 1964, s. 30—31; K. GAŁEC-
KA, Feliks Jasieński w środowisku Warszawy, Lwowa, Kra-
kowa, „Roczniki Humanistyczne", R. 27, 1979, z. 4, s. 21—37.
Pełną bibliografię dotyczącą Jasieńskiego do 1979 r. zestawia
Bibliografia literatury polskiej — Nowy Korbut, t. 16, cz. 1,
Warszawa 1983, s. 417—419.
7 A. RYSZKIEWICZ, Galeria obrazów Ignacego Korwin
Milewskiego, (w:) tegoż, Zbieracze i obrazy, Warszawa 1972,
s. 82—113.
8 Z. ALBEROWA, Symbolika dekoracji japońskich inro
w okresie Edo (na przykładzie kolekcji Muzeum Narodowego
w Krakowie) „Folia Historiae Artium", t. 9, 1973,s. 127—194.
9 F. JASIEŃSKI, A. ŁADA-CYBULSKI, Sztuka polska,
Lwów 1904, s. nlb.
10 T. GRZYBKOWSKA, The Pseudojapanese in „Young
Poland" Art, (w:) „Artibus et Historiae", nr 11, 1985, s.
137—146.
11 F. JASIEŃSKI, Przewodnik po Dziale Japońskim
Oddziału Muzeum Narodowego, Kraków 1906, s. 18.
12 Ibidem.
130
W książce Manggha Jasieński pisał:... wszystko
w nas i na zewnątrz nas jest tylko jednym przepływem
pozorów..., ale właśnie dlatego, że tak myślał, szukał
oparcia w konkrecie dzieła sztuki, które dawało mu
szansę oswojenia rzeczywistości tej zewnętrznej
i tej w nim samym. Jak wynika z lektury, dzieła
sztuki były mu pomocne w odnalezieniu swego
miejsca w świecie kultury europejskiej i pozaeuro-
pejskiej. Chciał by uczynili to sami inni Polacy.
Pragnienie eksponowania całej, nienaruszonej ko-
lekcji (choć ze względów wystawienniczych może
się to wydać niemożliwe i niewłaściwe) było po-
dyktowane potrzebą daleko głębszą, niż tylko este-
tyczną. Jasieński chciał, by zgromadzone przez
niego tak różnorodne dzieła pomogły Pola-
kom zahipnotyzowanym własną przeszłością w po-
rzuceniu tej zniewalającej skorupy. Uwikłanym
w los zbiorowy ludziom chciał pokazać drogę pro-
wadzącą do odnalezienia własnej niepowtarzalnej
indywidualności. Pragnął, by poczuli się wolnymi,
chciał żeby zrozumieli, że to co odmienne nie musi
być „obce". W świecie wartości duchowycli nie
ma granic ani ras. A jak twierdzi C.G. Jung, tylko
ci którzy znają siebie tworzą kulturę, zaś ci którzy
budują cywilizację posługują się tylko rozumem.
Przypisy
1 Z. ALBEROWA, 0 sztuce Japonii, Warszawa 1983;
taż sama, Sztuka japońska w zbiorach polskich, Warszawa 1987.
2 Sztuka japońska ze zbiorów Muzeum Narodowego w Kra-
kowie, Galeria Zachęta, Warszawa, listopad 1987. W tytule
wystawy nie odnotowano nawet nazwiska Jasieńskiego. Re-
cenzja tej wystawy: T. GRZYBKOWSKA, Manggha w Za-
chęcie, „Kurier Polski" (Kolekcjoner), grudzień 1988.
3 Ukijo-e drzeworyty ze Zbiorów Muzeum Narodowego
w Krakowie, Kolekcja Feliksa Jasieńskiego..., Kraków 1988.
4 Inspiracje sztuką Japonii w malarstwie i grafice pol-
skich modernistów, Katalog przygotowali Z. Alberowa, Ł.
Kossowski, Muzeum Narodowe w Kielcach, Muzeum Naro-
dowe w Krakowie, Kielce—Kraków 1981. Rec. z wystawy:
T. GRZYBKOWSKA, Japonizm modernistów, „Polityka",
nr 30(1273) z 25.Y.1981; Ł. KOSSOWSKI, O największym
polskim Japończyku, (w:) Orient i orientalizm w sztuce. Ma-
teriały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Kraków, gru-
dzień 1983, Warszawa 1986, s. 101—116.
5 Grafika francuska. Teki A. Follarda ze zbiorów Feliksa
Jasieńskiego, Kraków 1971. Katalog wystawy w Muzeum
Narodowym w Kiakowie.
6 J. WIERCIŃSKA, Feliks Jasieński („Manggha")
jako działacz artystyczny i kolekcjoner, (w:) Polskie życie ar-
tystyczne 1890—1911. Pod red. A. Wojciechowskiego, War-
szawa—Wrocław—Kraków 1967, s. 212—214; Z. ALBERO-
WA, C. BĄK, s. v., (w:) Polski Słownik Biograficzny, T. 11,
Wrocław—Warszawa—Kraków 1964, s. 30—31; K. GAŁEC-
KA, Feliks Jasieński w środowisku Warszawy, Lwowa, Kra-
kowa, „Roczniki Humanistyczne", R. 27, 1979, z. 4, s. 21—37.
Pełną bibliografię dotyczącą Jasieńskiego do 1979 r. zestawia
Bibliografia literatury polskiej — Nowy Korbut, t. 16, cz. 1,
Warszawa 1983, s. 417—419.
7 A. RYSZKIEWICZ, Galeria obrazów Ignacego Korwin
Milewskiego, (w:) tegoż, Zbieracze i obrazy, Warszawa 1972,
s. 82—113.
8 Z. ALBEROWA, Symbolika dekoracji japońskich inro
w okresie Edo (na przykładzie kolekcji Muzeum Narodowego
w Krakowie) „Folia Historiae Artium", t. 9, 1973,s. 127—194.
9 F. JASIEŃSKI, A. ŁADA-CYBULSKI, Sztuka polska,
Lwów 1904, s. nlb.
10 T. GRZYBKOWSKA, The Pseudojapanese in „Young
Poland" Art, (w:) „Artibus et Historiae", nr 11, 1985, s.
137—146.
11 F. JASIEŃSKI, Przewodnik po Dziale Japońskim
Oddziału Muzeum Narodowego, Kraków 1906, s. 18.
12 Ibidem.
130