DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Artykuły
DOI article:Mikocka-Rachubowa, Katarzyna: Domenico Cardelli - rzeźbiarz króla Stanisława Augusta
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.71010#0267
Domenico Cardelli - rzeźbiarz króla Stanisława Augusta
261
Cardellego odwiedzali również Polacy. W 1783 r. złożył tam wizytę Ignacy Potocki, mar-
szałek wielki litewski, w którego dzienniku czytamy: Lorenzo Cardelli, sculpteur (incon-
tro gli Greci) il sculpte fort bien des ornements dans le genre ancien; il travaille de meme
aux quadres des cheminees7, a w 1785 r. Katarzyna z Sosnowskich Platerowa, która od-
wiedziła tę pracownię podczas swojej włoskiej podróży8.
Lorenzo Cardelli był zatrudniany przy dekoracji rzymskich pałaców. Pracował w Pa-
lazzo Chigi (w 1766 r. odebrał zapłatę za wykonanie w kamieniu wulkanicznym baz pila-
strów, cokołu i dwóch owalnych ram nad drzwi w Salone d'Oro) i przy dekoracji casino
w Villa Borghese - w 1780 r. przerobił tam podstawy i pokrywy dwóch XVII-wiecznych
waz porfirowych, w 1782 r. wykonał wazę z trzema uchwytami z marmuru rosso antico,
a w 1785 r. wyrzeźbił cztery wazy kantharos, dekorowane reliefowymi przedstawieniami
Czterech Pór Roku przez Massimiliana Laboureura oraz orła na cokole grupy Apollo
i Dafne Gianlorenza Berniniego; jego dziełem są także dwa orły przy wejściu do willi,
figura kozła na wysepce na stawie i kilka kapiteli. Wykonał też wazę z zielonego porfiru,
przewiezioną w 1783 r. do Museo Pio Clementino, a w roku 1787 zajmował się przetrans-
portowaniem z Ostii i odrestaurowaniem pawimentu mozaikowego do Palazzo Altieri
w Rzymie9.
Lorenzo Cardelli zrealizował w 1785 r. kilka prac do dekoracji rezydencji króla Stani-
sława Augusta w Warszawie. Były wśród nich dwa kominki w białym marmurze, zielo-
nym porfirze i złoconym brązie, przeznaczone do Sali Tronowej Zamku Królewskiego.
Pośredniczący w ich wysyłce do Warszawy Ignazio Brocchi, który pełnił w Rzymie funk-
cję królewskiego agenta do spraw artystycznych, wypłacił Cardellemu 29 stycznia 1786 r.
kwotę 150 skudów, a conto należnej za ich wykonanie całkowitej sumy 460 skudów10.
di Bernardino Campello ...); Rosella CARLONI, „Appunti per un'indagine sui rapporti tra il cardinal Stefano Borgia e
gli scultori Cardelli con in appendice un elenco di artisti presenti a Roma nel 1785", [w:] Le quattro voci del mondo:
arte, culture e saperi nella collezione di Stefano Borgia 1731-1804. Giornate Internazionali di Studi, Velletri Palazzo
Comunale - Sala Tersicore 13-14 maggio 2000, a cura di Marco NOCCA, Napoli 2001, s. 143.
7 Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (cytowane dalej: BJ), rkps 6764/II: [Ignacy POTOCKI], Voyage en Italie. Dzien-
nik podróży do Włoch Ignacego Potockiego odbytej w 1783 r., opracowany i spisany na podstawie notatek Potockiego
przez Franciszka Eliasza d'Aloy, k. 126v. Potocki zaznaczył też, że w apartamentach Villa Borghese: on у remarque
plusieurs cheminees en marbre bien travaillez par Lorenzo Cardelli et Carlo Albagini (ibid., k. 135).
8 Platerowa swoje wrażenia z tej wizyty odnotowała w diariuszu prowadzonym w czasie podróży do Włoch odbytej
w latach 1785-1786: Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 4443/1: [Katarzyna PLA-
TEROWA], Mon voyage en Italie. Second livret, 1785-6 (cytowane dalej: PLATEROWA, Mon voyage ...), s. 83-84.
O tej podróży: MIKOCKA-RACHUBOWA, Canova, jego krąg i Polacy ..., t. 1, s. 83, 152-153, t. 2, s. 153-154, 169;
Danuta MUCHA, „O wspaniałości włoskiej rzeźby i malarstwa. Wyjątek z dziennika podróży do Italii Katarzyny Plate-
rowej", [w:] Iter Italicum. Sztuka i historia/Arte e storia, red. Małgorzata WRZEŚNIAK, Warszawa 2011, s. 133-171.
Por. też: Katarzyna z SOSNOWSKICH PLATEROWA, Moja podróż do Włoch. Dziennik z lat 1785-1786, wstęp
i oprac. Małgorzata Ewa KOWALCZYK, przekład z jęz. franc. Anna PIKOR-PÓŁTORAK, Łomianki 2013.
9 Por. też wzmianki o Lorenzu Cardellim w dokumentach przechowywanych w Archivio di Stato di Roma, Camerale II,
Antichita e Belle Arti (cytowane dalej: ASR, Camerale II), busta 12: Esportazione di oggetti di antichita e belle arti,
fasc. 292 (1782-1783), k. nlb. (9 czerwca 1782 r. wydano licencję na wywóz z Rzymu un vaso di Porfido verde d[ett]o
tebaide, altro di Porfido Rosso altri due di Granito verde, et un urnetta di marmo bianco, opere di Cardelli); busta 13:
Esportazione di oggetti di antichita e belle arti, fasc. 296 (1790-1791), k. nlb. (w 1791 r. [bez daty dziennej] hrabia
Gasparo di Carpegna, który kupił od Cardellego za 95 cekinów głowę Meduzy i wazę z marmuru białego ornato di masche-
re sceniche, prosi o licencję na ich wywóz z Rzymu do Mediolanu); busta 14: Esportazione di oggetti di antichita e belle
arti, fasc. 298 (1794-1795), k. nlb. (suplika Cardellego z 10 listopada 1794 r. o licencję na wywóz z Rzymu marmurowego
kominka i tre vedute di Mosaico oraz czterech stolików, wycenionych na 400 skudów; zgodę otrzymał 13 listopada).
10 Dnia 11 marca 1786 r. zapłacono stolarzowi Pietro Mainiemu 17 skudów za wykonanie czterech skrzyń do zapakowania
kominków, a kolejnych 60 skudów kosztowała licencja na ich wywóz z Rzymu. Por. Archiwum Główne Akt Dawnych
261
Cardellego odwiedzali również Polacy. W 1783 r. złożył tam wizytę Ignacy Potocki, mar-
szałek wielki litewski, w którego dzienniku czytamy: Lorenzo Cardelli, sculpteur (incon-
tro gli Greci) il sculpte fort bien des ornements dans le genre ancien; il travaille de meme
aux quadres des cheminees7, a w 1785 r. Katarzyna z Sosnowskich Platerowa, która od-
wiedziła tę pracownię podczas swojej włoskiej podróży8.
Lorenzo Cardelli był zatrudniany przy dekoracji rzymskich pałaców. Pracował w Pa-
lazzo Chigi (w 1766 r. odebrał zapłatę za wykonanie w kamieniu wulkanicznym baz pila-
strów, cokołu i dwóch owalnych ram nad drzwi w Salone d'Oro) i przy dekoracji casino
w Villa Borghese - w 1780 r. przerobił tam podstawy i pokrywy dwóch XVII-wiecznych
waz porfirowych, w 1782 r. wykonał wazę z trzema uchwytami z marmuru rosso antico,
a w 1785 r. wyrzeźbił cztery wazy kantharos, dekorowane reliefowymi przedstawieniami
Czterech Pór Roku przez Massimiliana Laboureura oraz orła na cokole grupy Apollo
i Dafne Gianlorenza Berniniego; jego dziełem są także dwa orły przy wejściu do willi,
figura kozła na wysepce na stawie i kilka kapiteli. Wykonał też wazę z zielonego porfiru,
przewiezioną w 1783 r. do Museo Pio Clementino, a w roku 1787 zajmował się przetrans-
portowaniem z Ostii i odrestaurowaniem pawimentu mozaikowego do Palazzo Altieri
w Rzymie9.
Lorenzo Cardelli zrealizował w 1785 r. kilka prac do dekoracji rezydencji króla Stani-
sława Augusta w Warszawie. Były wśród nich dwa kominki w białym marmurze, zielo-
nym porfirze i złoconym brązie, przeznaczone do Sali Tronowej Zamku Królewskiego.
Pośredniczący w ich wysyłce do Warszawy Ignazio Brocchi, który pełnił w Rzymie funk-
cję królewskiego agenta do spraw artystycznych, wypłacił Cardellemu 29 stycznia 1786 r.
kwotę 150 skudów, a conto należnej za ich wykonanie całkowitej sumy 460 skudów10.
di Bernardino Campello ...); Rosella CARLONI, „Appunti per un'indagine sui rapporti tra il cardinal Stefano Borgia e
gli scultori Cardelli con in appendice un elenco di artisti presenti a Roma nel 1785", [w:] Le quattro voci del mondo:
arte, culture e saperi nella collezione di Stefano Borgia 1731-1804. Giornate Internazionali di Studi, Velletri Palazzo
Comunale - Sala Tersicore 13-14 maggio 2000, a cura di Marco NOCCA, Napoli 2001, s. 143.
7 Biblioteka Jagiellońska w Krakowie (cytowane dalej: BJ), rkps 6764/II: [Ignacy POTOCKI], Voyage en Italie. Dzien-
nik podróży do Włoch Ignacego Potockiego odbytej w 1783 r., opracowany i spisany na podstawie notatek Potockiego
przez Franciszka Eliasza d'Aloy, k. 126v. Potocki zaznaczył też, że w apartamentach Villa Borghese: on у remarque
plusieurs cheminees en marbre bien travaillez par Lorenzo Cardelli et Carlo Albagini (ibid., k. 135).
8 Platerowa swoje wrażenia z tej wizyty odnotowała w diariuszu prowadzonym w czasie podróży do Włoch odbytej
w latach 1785-1786: Biblioteka Zakładu Narodowego im. Ossolińskich we Wrocławiu, rkps 4443/1: [Katarzyna PLA-
TEROWA], Mon voyage en Italie. Second livret, 1785-6 (cytowane dalej: PLATEROWA, Mon voyage ...), s. 83-84.
O tej podróży: MIKOCKA-RACHUBOWA, Canova, jego krąg i Polacy ..., t. 1, s. 83, 152-153, t. 2, s. 153-154, 169;
Danuta MUCHA, „O wspaniałości włoskiej rzeźby i malarstwa. Wyjątek z dziennika podróży do Italii Katarzyny Plate-
rowej", [w:] Iter Italicum. Sztuka i historia/Arte e storia, red. Małgorzata WRZEŚNIAK, Warszawa 2011, s. 133-171.
Por. też: Katarzyna z SOSNOWSKICH PLATEROWA, Moja podróż do Włoch. Dziennik z lat 1785-1786, wstęp
i oprac. Małgorzata Ewa KOWALCZYK, przekład z jęz. franc. Anna PIKOR-PÓŁTORAK, Łomianki 2013.
9 Por. też wzmianki o Lorenzu Cardellim w dokumentach przechowywanych w Archivio di Stato di Roma, Camerale II,
Antichita e Belle Arti (cytowane dalej: ASR, Camerale II), busta 12: Esportazione di oggetti di antichita e belle arti,
fasc. 292 (1782-1783), k. nlb. (9 czerwca 1782 r. wydano licencję na wywóz z Rzymu un vaso di Porfido verde d[ett]o
tebaide, altro di Porfido Rosso altri due di Granito verde, et un urnetta di marmo bianco, opere di Cardelli); busta 13:
Esportazione di oggetti di antichita e belle arti, fasc. 296 (1790-1791), k. nlb. (w 1791 r. [bez daty dziennej] hrabia
Gasparo di Carpegna, który kupił od Cardellego za 95 cekinów głowę Meduzy i wazę z marmuru białego ornato di masche-
re sceniche, prosi o licencję na ich wywóz z Rzymu do Mediolanu); busta 14: Esportazione di oggetti di antichita e belle
arti, fasc. 298 (1794-1795), k. nlb. (suplika Cardellego z 10 listopada 1794 r. o licencję na wywóz z Rzymu marmurowego
kominka i tre vedute di Mosaico oraz czterech stolików, wycenionych na 400 skudów; zgodę otrzymał 13 listopada).
10 Dnia 11 marca 1786 r. zapłacono stolarzowi Pietro Mainiemu 17 skudów za wykonanie czterech skrzyń do zapakowania
kominków, a kolejnych 60 skudów kosztowała licencja na ich wywóz z Rzymu. Por. Archiwum Główne Akt Dawnych