Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (80.2018)

Nagrobek Jędrzeja Śniadeckiego w Horodnikach pod Oszmianą (1839)

669


12. Nagrobek Jędrzeja Węgłowskiego (zm. 1861) na Starych Powązkach w Warszawie.
Fot. Internet
funkcję zmarłego, ale dokumentować jego dzieło, osiągnięcie itp. Tak jest np. w przypad-
ku autentycznego działa artyleryjskiego na Powązkach, ustawionego na grobie Jędrzeja
Węgłowskiego vel Węglowskiego (1789-1861), generała-majora artylerii wojsk rosyj-
skich, wynalazcy lawety fortecznej, zwanej lawetą Węgłowskiego18 (il. 12). Kiedy indziej
samodzielny atrybut odnosi się nie tylko do zawodu, ale także do wydarzenia z biografii
zmarłego. Tu wystarczy przywołać - często spotykane na cmentarnych nagrobkach z XX w.
- śmigło samolotowe, przymocowane do pomnika, by niekiedy wskazać na tragiczną
śmierć lotnika. I wówczas to forma pośrednia między programami stanowymi a biogra-
ficznymi, o których niżej.
Kolejny gatunek obejmuje te nagrobki, na których atrybuty - z reguły książka - stano-
wią uzupełnienie wizerunku zmarłego. Może być ono symboliczne lub konkretne. Księga
bądź mniejsza książka czy wręcz książeczka, ewidentnie służy do podkreślenia np. stanu
duchownego czy pobożności niewiasty. Choć z reguły pozbawiona tytułu, łatwo zgadnąć, że
kapłan trzyma Biblię, mszał itp., a kobieta najpewniej modlitewnik. Kiedy indziej służy do

18 JENDRYCZKO, op. cit., s. 36; https://wikivisually.com/lang-pl/wiki/Jędrzej Węgłowski (dostęp 31 I 2018). Obecnie
to nagrobek także praprawnuka generała, podpułkownika Stanisława Węgłowskiego (zm. 1967).