Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau> [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki i Kultury (3.1934-1935)

Ryc. 1, Tympanon kościoła N. M. P. na piasku
we Wrocławiu.

został ludzką ręką wyrównany. Na południowo-zachodzie kończy
się pagórkiem około 15 m. wysokim, na którym dziś istnieje ka-
plica postawiona w 1717 r. Prace wykopaliskowe prowadzone na
Górze wykryły pod wejściem do dzisiejszego kościoła fundamenty
ze starej świątyni. Stała więc ona do czasu jej prawdopodobnego
zburzenia około 1470 r. w tym samem miejscu gdzie dziś. Co do
klasztoru, to znajdował się on prawdopodobnie nieco niżej od wierz-
chołka góry, gdzie na wysokości 680 m. nad poziomem morza jest
dość duża równina. Na końcu tej ostatniej znajdują się znaczne
pozostałości muru szer. 4.5 m. i dług. około 25 m. Noszą one naz-
wę wrót „Das Thor”. Mur składa się z dobrze obrobionego ma-
terjału kamiennego. Był zapewne znacznie wyższy. Technika bu-
dowy wykazuje już dość dużs opanowanie trudności architektonicz-
nych. W przeciwieństwie do t. zw. „Dreimauer” którego czas pow-
stania należy odnieść do okresu przedhistorycznego, „das Thor”
mogły powstać we wczesnem średniowieczu. Na tej równinie mię-
dzy wierzchołkiem góry a opisanemi ostatnio umocnieniami jest
dość miejsca, by mogły tam stanąć budynki klasztorne. Kiedy na-
stąpiło przeniesienie się zakonników do Wrocławia? Bulla Eugen-
jusza 111 z 1148 r. mówi jeszcze o opactwie na Górze Śląskiej17).
Już w 1193 r. bulla protekcyjna Celestyna III określa klasztor jako
„abbacia in Arena Vratislaviense". Opactwo więc we Wrocławiu
wybudowano pomiędzy 1150 — 1190 r. Budowla pierwotna została
na początku XIV wieku rozebrana. Wmurowano zaś w latach mię-
dzy 1329— 1363 do dziś istniejące zabudowania. Ze starego koś-
cioła zachował się jedynie tympanon z romańskiego portalu nad
drzwiami do dormitorium klasztoru18) Napis19) mówi o tern, że
Marja, prawdopodobnie wdowa, ofiarowuje kościół Pannie Marji,

350