DOI Heft:
Nr. 5
DOI Artikel:Haverkorn van Rijsewijk, Pieter: De oudste beeldhouwwerken in Noord-Nederland
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.17408#0223
215
zaam is echter de voorstelling van Maria, zonder andere attributen dan
de aureool, en gezeten naast Christus, door geen bepaalde actie met
elkaêr in aanraking gebracht.
De beneden-afdeeling bevat drie groepen, welke met de bovenste
in verband staan. De middenste stelt de geboorte van Jezus voor.
Maria ligt op een sprei, overdekt, alsof zij zelf een ingewikkeld kind
was, en boven haar, in de kribbe van den beestenstal, ligt het Christus-
kind, hetwelk zij misschien met de linkerhand omvat heeft, en dat zijn
opgeheven armpje naar haar omhoog schijnt te houden. De steen is
zeer afgesleten, zoodat men niet bepalen kan of Maria het kind in den
arm houdt, of moeder en kind een aureool hebben, of het kind lange
klceren draagt. Gewoonlijk is het kind verder van Maria verwijderd en
kan men duidelijker zien dat het kind in de kribbe ligt en de moeder
afzonderlijk op een sprei of bed. Misschien moet de plaatsing van het
kind zóó dicht bij Maria toegeschreven worden aan gebrek aan ruimte,
maar bij den afgesleten toestand laat ook dit zich niet genoegzaam be-
oordcelen. De beestenkoppen, die uit de rondbogen van den stal op
het wereldwonder neerzien, zijn de bij zulke middeleeuwsche tafereelcn
algemeen aangenomene: een os en ezel. Het nauw verband van dit
tafereel tot de voorstelling er boven is onmiskenbaar en wordt nog dui-
delijker door de omstandigheid, dat op den stal met het kind de ge-
vleugelde leeuw staat, de naaste trawant van den verheerlijkten Christus-
koning. Gelijke parallel mag misschien getrokken worden tusschen de
Christusmoeder in den stal en de koningin Maria op den troon naast
haar verheerlijkten zoon.
Onoplosbaar is de groep rechts van de geboorte. Zij bestaat uit
een oud, gebaard man, die onder zijn arm houdt een zwaard, balk,
staf, zaag of iets dergelijks; vervolgens een bijna volwassen kind, daarna
twee vrouwen, die, naar het schijnt, arm in arm gaan naar een vierkant
altaar, waarvoor een monsterachtig wezen slaat, vermoedelijk een mensch,
wiens monsterachtigheid wellicht is toe te schrijven aan den geschonden
toestand van den steen.
I )c laatste groep, in den linkerhoek, bevat twee personen. Waar-
schijnlijk stelt zij voor de opdracht van een op perkament geschreven
gift door een dedicant aan St. Maarten, ten behoeve van de aan hem
gewijde kerk. Men zal dan in den persoon rechts St. Maarten te zien
hebben, en ia den persoon links den dedicant St. Maarten schijnt een
aureool te dragen en in een lange tunica gekleed te zijn; van het
gewaad van den dedicant is weinig te onderscheiden.
De stijl van het geheel, de ordonnantie, de kostumen en som-
mige attributen schijnen op de 12 e, althans niet later dan de ije eeuw
te wijzen. Het is van een tamelijk gesehikten kunstenaar, die fiks doch
wellicht te haastig gewerkt heeft en daardoor nu en dan kleine fouten
heeft gemaakt, gelijk b.v. aan de vlerken en de geheele figuur van den os.
zaam is echter de voorstelling van Maria, zonder andere attributen dan
de aureool, en gezeten naast Christus, door geen bepaalde actie met
elkaêr in aanraking gebracht.
De beneden-afdeeling bevat drie groepen, welke met de bovenste
in verband staan. De middenste stelt de geboorte van Jezus voor.
Maria ligt op een sprei, overdekt, alsof zij zelf een ingewikkeld kind
was, en boven haar, in de kribbe van den beestenstal, ligt het Christus-
kind, hetwelk zij misschien met de linkerhand omvat heeft, en dat zijn
opgeheven armpje naar haar omhoog schijnt te houden. De steen is
zeer afgesleten, zoodat men niet bepalen kan of Maria het kind in den
arm houdt, of moeder en kind een aureool hebben, of het kind lange
klceren draagt. Gewoonlijk is het kind verder van Maria verwijderd en
kan men duidelijker zien dat het kind in de kribbe ligt en de moeder
afzonderlijk op een sprei of bed. Misschien moet de plaatsing van het
kind zóó dicht bij Maria toegeschreven worden aan gebrek aan ruimte,
maar bij den afgesleten toestand laat ook dit zich niet genoegzaam be-
oordcelen. De beestenkoppen, die uit de rondbogen van den stal op
het wereldwonder neerzien, zijn de bij zulke middeleeuwsche tafereelcn
algemeen aangenomene: een os en ezel. Het nauw verband van dit
tafereel tot de voorstelling er boven is onmiskenbaar en wordt nog dui-
delijker door de omstandigheid, dat op den stal met het kind de ge-
vleugelde leeuw staat, de naaste trawant van den verheerlijkten Christus-
koning. Gelijke parallel mag misschien getrokken worden tusschen de
Christusmoeder in den stal en de koningin Maria op den troon naast
haar verheerlijkten zoon.
Onoplosbaar is de groep rechts van de geboorte. Zij bestaat uit
een oud, gebaard man, die onder zijn arm houdt een zwaard, balk,
staf, zaag of iets dergelijks; vervolgens een bijna volwassen kind, daarna
twee vrouwen, die, naar het schijnt, arm in arm gaan naar een vierkant
altaar, waarvoor een monsterachtig wezen slaat, vermoedelijk een mensch,
wiens monsterachtigheid wellicht is toe te schrijven aan den geschonden
toestand van den steen.
I )c laatste groep, in den linkerhoek, bevat twee personen. Waar-
schijnlijk stelt zij voor de opdracht van een op perkament geschreven
gift door een dedicant aan St. Maarten, ten behoeve van de aan hem
gewijde kerk. Men zal dan in den persoon rechts St. Maarten te zien
hebben, en ia den persoon links den dedicant St. Maarten schijnt een
aureool te dragen en in een lange tunica gekleed te zijn; van het
gewaad van den dedicant is weinig te onderscheiden.
De stijl van het geheel, de ordonnantie, de kostumen en som-
mige attributen schijnen op de 12 e, althans niet later dan de ije eeuw
te wijzen. Het is van een tamelijk gesehikten kunstenaar, die fiks doch
wellicht te haastig gewerkt heeft en daardoor nu en dan kleine fouten
heeft gemaakt, gelijk b.v. aan de vlerken en de geheele figuur van den os.