DOI Heft:
Nr. 2
DOI Artikel:[Rozprawy]
DOI Artikel:Ostrowski, Jan K.: Stanisław Leszczyński jako malarz
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48043#0197
STANISŁAW LESZCZYŃSKI JAKO MALARZ
II.1. Stanisław Leszczyński, Madonna z Dzieciątkiem.
(Fot. Louvre)
z klasztorów paryskich. Data ofiarowania obrazka Ossoliń-
skiemu (1741 r.) pozwala na jego przybliżone datowanie.
Pozostałe zachowane do dziś obrazy to bez wyjątku
portrety. Datę 1712 i sygnaturę Stanisława nosi niewielki
Portret Karola XII, z muzeum w Drottningholmie13
(il. 2). Król-zdobywca siedzi sztywno na wspinającym się
na tylne nogi koniu zwróconym w prawo. Ubrany jest
w sięgający do kolan kaftan, nałożoną na niego półzbroję,
trój graniasty kapelusz i długie rajtarskie buty. W pra-
wej ręce trzyma szpadę, lewą kieruje koniem. Uzbrojenie
uzupełnia pistolet w olstrach z cyframi królewskimi. Tło
stanowi pusty pagórkowaty krajobraz, z widocznym w da-
li oddziałem kawalerii. Wizerunek Karola powstał
w Szwecji, w czasie gdy ten ostatni był internowany przez
Turków w Mołdawii i jest wyrazem przywiązania Lesz-
czyńskiego do swego protektora. Stanowiąc typowy dla
epoki przykład heroicznego portretu władcy, pod wzglę-
dem artystycznym jest bardzo przeciętny. Rysunek po-
staci jest zbyt twardy, wyraźne są błędy w proporcjach
konia.
Musee Lorrain w Nancy posiada dwie prace króla.
Pierwsza z nich, to pastelowy Portret kapucyna Agalange-
lego (il. 3), niesłusznie identyfikowany z innym obrazem
13 N. SJÓBERG, Srenska Portrat, 1.1, Drottningholm, Stockholm 1905,
s. 27, poz. 80.
o podobnym temacie, znajdującym się r. 1753 w Joli-
vet14. W notatce na odwrocie, stwierdzającej również
autorstwo wymieniony jest bowiem w r. 1733, jako data
ofiarowania obrazu rodzinie portretowanego. Zakonnik
przedstawiony jest w towarzystwie dziecka, czy raczej
karła, bawiącego się jego brodą. Rysunek jest poprawny,
kolory żywe pomimo brązowego habitu, z przesadnie pod-
kreśloną różową karnacją ciała.
Drugi portret z Musee Lorrain, łączony z Leszczyń-
skim tylko przez ustną tradycję, to olejny wizerunek
Marii Leszczyńskiej jako westalki15 (il. 4), jedyne zachowane
dzieło króla wykonane tą techniką. Portret królowej
Francji, przedstawionej w popiersiu, w białym stroju na-
krywającym głowę, jest chyba najsłabszym obrazem jej
ojca. Podobieństwo rysów jest wyraźne, całość wykonana
jest jednak prymitywnie, z nienaturalnie twardo malowa-
nym ciałem i ciężkimi, niezgrabnymi fałdami szaty. Być
może jest to częściowo wynikiem nieobycia z techniką
olejną oraz daleko idącej nieumiejętnej restauracji, ja-
kiej został poddany obraz.
Najciekawszy może pod względem artystycznym jest
Portret J.M. Cyprien (il. 5), zapewne kapucyna z klasztoru
14 MAROT, Emmanuel Here, jw., s. 20.
15 MAROT, La Place Royale de Nancy, jw., s. 22 i przyp. 4Q,
183
II.1. Stanisław Leszczyński, Madonna z Dzieciątkiem.
(Fot. Louvre)
z klasztorów paryskich. Data ofiarowania obrazka Ossoliń-
skiemu (1741 r.) pozwala na jego przybliżone datowanie.
Pozostałe zachowane do dziś obrazy to bez wyjątku
portrety. Datę 1712 i sygnaturę Stanisława nosi niewielki
Portret Karola XII, z muzeum w Drottningholmie13
(il. 2). Król-zdobywca siedzi sztywno na wspinającym się
na tylne nogi koniu zwróconym w prawo. Ubrany jest
w sięgający do kolan kaftan, nałożoną na niego półzbroję,
trój graniasty kapelusz i długie rajtarskie buty. W pra-
wej ręce trzyma szpadę, lewą kieruje koniem. Uzbrojenie
uzupełnia pistolet w olstrach z cyframi królewskimi. Tło
stanowi pusty pagórkowaty krajobraz, z widocznym w da-
li oddziałem kawalerii. Wizerunek Karola powstał
w Szwecji, w czasie gdy ten ostatni był internowany przez
Turków w Mołdawii i jest wyrazem przywiązania Lesz-
czyńskiego do swego protektora. Stanowiąc typowy dla
epoki przykład heroicznego portretu władcy, pod wzglę-
dem artystycznym jest bardzo przeciętny. Rysunek po-
staci jest zbyt twardy, wyraźne są błędy w proporcjach
konia.
Musee Lorrain w Nancy posiada dwie prace króla.
Pierwsza z nich, to pastelowy Portret kapucyna Agalange-
lego (il. 3), niesłusznie identyfikowany z innym obrazem
13 N. SJÓBERG, Srenska Portrat, 1.1, Drottningholm, Stockholm 1905,
s. 27, poz. 80.
o podobnym temacie, znajdującym się r. 1753 w Joli-
vet14. W notatce na odwrocie, stwierdzającej również
autorstwo wymieniony jest bowiem w r. 1733, jako data
ofiarowania obrazu rodzinie portretowanego. Zakonnik
przedstawiony jest w towarzystwie dziecka, czy raczej
karła, bawiącego się jego brodą. Rysunek jest poprawny,
kolory żywe pomimo brązowego habitu, z przesadnie pod-
kreśloną różową karnacją ciała.
Drugi portret z Musee Lorrain, łączony z Leszczyń-
skim tylko przez ustną tradycję, to olejny wizerunek
Marii Leszczyńskiej jako westalki15 (il. 4), jedyne zachowane
dzieło króla wykonane tą techniką. Portret królowej
Francji, przedstawionej w popiersiu, w białym stroju na-
krywającym głowę, jest chyba najsłabszym obrazem jej
ojca. Podobieństwo rysów jest wyraźne, całość wykonana
jest jednak prymitywnie, z nienaturalnie twardo malowa-
nym ciałem i ciężkimi, niezgrabnymi fałdami szaty. Być
może jest to częściowo wynikiem nieobycia z techniką
olejną oraz daleko idącej nieumiejętnej restauracji, ja-
kiej został poddany obraz.
Najciekawszy może pod względem artystycznym jest
Portret J.M. Cyprien (il. 5), zapewne kapucyna z klasztoru
14 MAROT, Emmanuel Here, jw., s. 20.
15 MAROT, La Place Royale de Nancy, jw., s. 22 i przyp. 4Q,
183