Czerni, Krystyna: Rezerwat sztuki: tropami artystów polskich XX wieku (Kraków, 2000)

mieli w oczach wstrząsającą scenę wstającego z grobu Sterna w Dziś są
moje urodziny Kantora. Wszyscy słyszeli o kotach, wyprawach na San
i słynnej, rozklekotanej SHL-ce; sławę miałajego wyborna kuchnia, ryba
po żydowsku i słabość do namiętnej gry „w ogona”. Wiedziano, że drzwi
zawsze otwarte były dla przyjaciół - młodszych czasami o pół wieku.
Może dlatego me mogę oprzeć się wrażeniu, ze sztuka Sterna, czerpiąc
tak wiele z tradycji narodu i dramatu historii - ma
w sobie także zaszyfrowaną niezłomną wolę prze-
trwania, jest świadectwem radości życia, zachwytu
nad światem, poczucia me tylko tragizmu, ale i ko-
Jonasz Stern (1904 mizmu istnienia. Więc me samo


Kałusz - 1988 Za-
kopane), malarz,
grafik, pedagog;
m studiował w kra-
kowskiej ASP, m.in. u Władysława Jarockiego
i Fryderyka Pautscha. Współzałożyciel i kilka-
krotny prezes liii Grupy Krakowskiej, od 1959
profesor krakowskiej ASP. Przedwojenny komu-
nista, wielokrotnie aresztowany za działalność
polityczną, m.in.. więzień Berezy Kartuskiej
(1948). Przed wojną pozostawał pod wpływem
kubizmu i niemieckiego ekspresjonizmu, na
jego powojenną twórczość wpłynęły drama-
tyczne przeżycia wojenne (ucieczka z lwowskie-
go getta, cudowne ocalenie w czasie egzeku-
cji). Od lat sześćdziesiątych tworzy kolaże z or-
ganicznych szczątków: spreparowanych kości,
ości ryb, będące metaforycznym epitafium Na-
rodu Wybranego.

posępne memento mori, ale i za-
wadiackie carpe diem - chwytaj
dzień, nie marnuj bezpowrotnie
chwil... Plutarch opisał zwyczaj
znany w starożytnym Egipcie
pod nazwą „szkielet biesiadny”
lub „kościotrup przy uczcie”.
Pod koniec przyjęcia sługa wno-
sił na salę ludzki szkielet (Hero-
dot twierdzi, że był to model
drewniany, wysoki na mniej wię-
cej 45 cm), i potrząsając nim
przed oczyma gości, wołał; „Spój-
rzcie na to! Jedzcie, pijcie i wesel-
cie się, bo jutro umrzecie”.
1998