DOI Seite / Zitierlink:
https://doi.org/10.11588/diglit.42191#0298
OŁTARZ DLA SOU
- INSTALACJE MARII MOROZ
„Chleb, dom, sól. Bóg - rodzina słów ele-
mentarnych, jednosylabowych”
A. Zagajewski, W cudzym pięknie
„Schodząc do kopalni, człowiek powraca do
łona matki wszechświata, odnajdując we
wnętrznościach ziemi chtoniczny świat De-
meter i Plutona".
F. Rosset, Drzewo Kraków
Nie lubię popularnego dziś w sztuce terminu „instalacja”. Słowo to
nieodmiennie kojarzy mi się ze skrótem „wod.- kan.- gaz.” lub upiorna-
wym obrazem Dudy-Gracza Piękny Instalator, na którym nieogolony,
rozchełstany hydraulik uśmiecha się zniewalająco. Sam termin - tyle
modny co nieprecyzyjny - da się często z powodzeniem zastąpić inny-
mi: obiekt, aranżacja przestrzenna, konstrukcja, rzeźba plenerowa. To
pozwala pozbyć się uprzedzeń, a zarazem zdać sobie sprawę, że podobne
pomysły, stare jak świat, istniały w kulturze już od tysiącleci.
Spośród różnych odmian „instalacji” zawsze intrygowały mnie obiekty
stawiane w naturze, w przestrzeni przyrody. Już samo wyjście artysty z ga-
lerii, z oswojonego obszaru kultury - i wpisanie dzieła w kontekst krajo-
brazu stanowi wyzwanie. Trudne i często skazane na klęskę. Świadczą
o tym wszystkie artystyczne destrukty, skorodowane „rzeźby nowocze-
sne”, plenerowe nieporozumienia, instalowane chętnie w latach siedem-
dziesiątych w przestrzeni publicznej, do dziś straszące na skwerach i par-
kowych alejkach. Na twórcę takiej rzeźby, poza elementarnym dla artysty
wyczuciem formy, czyhają bowiem dwie pułapki: wybór odpowiedniego
miejsca i stosownego materiału. Nierzadko obiekty ciekawe artystycznie
-w danej przestrzeni działają agresywnie, impertynencko. Gigantyczne,
metalowe lub plastikowe obiekty, tak świetnie wyglądające w miejskiej
aglomeracji, wśród ścian ze stali i szkła, wstawione do lasu lub ogrodu
296
- INSTALACJE MARII MOROZ
„Chleb, dom, sól. Bóg - rodzina słów ele-
mentarnych, jednosylabowych”
A. Zagajewski, W cudzym pięknie
„Schodząc do kopalni, człowiek powraca do
łona matki wszechświata, odnajdując we
wnętrznościach ziemi chtoniczny świat De-
meter i Plutona".
F. Rosset, Drzewo Kraków
Nie lubię popularnego dziś w sztuce terminu „instalacja”. Słowo to
nieodmiennie kojarzy mi się ze skrótem „wod.- kan.- gaz.” lub upiorna-
wym obrazem Dudy-Gracza Piękny Instalator, na którym nieogolony,
rozchełstany hydraulik uśmiecha się zniewalająco. Sam termin - tyle
modny co nieprecyzyjny - da się często z powodzeniem zastąpić inny-
mi: obiekt, aranżacja przestrzenna, konstrukcja, rzeźba plenerowa. To
pozwala pozbyć się uprzedzeń, a zarazem zdać sobie sprawę, że podobne
pomysły, stare jak świat, istniały w kulturze już od tysiącleci.
Spośród różnych odmian „instalacji” zawsze intrygowały mnie obiekty
stawiane w naturze, w przestrzeni przyrody. Już samo wyjście artysty z ga-
lerii, z oswojonego obszaru kultury - i wpisanie dzieła w kontekst krajo-
brazu stanowi wyzwanie. Trudne i często skazane na klęskę. Świadczą
o tym wszystkie artystyczne destrukty, skorodowane „rzeźby nowocze-
sne”, plenerowe nieporozumienia, instalowane chętnie w latach siedem-
dziesiątych w przestrzeni publicznej, do dziś straszące na skwerach i par-
kowych alejkach. Na twórcę takiej rzeźby, poza elementarnym dla artysty
wyczuciem formy, czyhają bowiem dwie pułapki: wybór odpowiedniego
miejsca i stosownego materiału. Nierzadko obiekty ciekawe artystycznie
-w danej przestrzeni działają agresywnie, impertynencko. Gigantyczne,
metalowe lub plastikowe obiekty, tak świetnie wyglądające w miejskiej
aglomeracji, wśród ścian ze stali i szkła, wstawione do lasu lub ogrodu
296