Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (19.1957)

BIAŁA PODLASKA. MATERIAŁY ARCHIWALNE


II. 8. Elewacja części oficyn zamkowych, ok.

tychczasowego drewnianego pałacyku60. Popławski
chciał mieć daćh mansardowy, płaski był bardzo
kosztowny, gdyż wymagał blachy miedzianej lufo oło-
wianej. Książe kazał budować według innego alb rysu,
bardzo skrytykowanego przez Pawłowskiego. Z inwen-
tarza jednak z 1766 roku widać, że pałacyk pozostał
drewniany. Rozebrano go w 1776 z powodu zniszcze-
nia, a materiał dostali mieszczanie bialscy na odbudo-
wę po pożarze.
Nawiasem warto by dodać, że za czasów ks. Hie-
ronima zawierał piękne flandryjskie obicia o których
z zachwytem pisał Deshomme, który zjeździł pół Eu-
ropy. Tenże Pawłowski w 1754 roku chciał przepro-
wadzić regulację urbanistyczną Białej i sporządził jej
plany.

1830. AG AD (Fot. E. Kozłowska-Tomczyk)

roku 1760 umiera ks. Hieronim. Białą obejmuje
jego brat Michał, hetman W. Litewski. Gdy hetman
umiera w dwa lata potem, kończy się blask Białej.
Przychodzą lata opuszczenia, rabunków wojsk rosyj-
skich, emigracji ks. Karola „Panie Kochanku11. Do-
piero powrót księcia w 1776 rozpoczyna ostatni etap
opieki nad Białą. Komisarz bialski Józef Niewiadom-
ski reperuje zamek i oficyny, donosi o zniszczeniach
pałacu w Sławacinku. Zmierzch i koniec wieku XVIII
jest jednocześnie zmierzchem i końcem żarniku w Bia-
łej, chylącego się odtąd coraz prędzej do ruiny.
60 Jw., dział 5, teka 258, N 11428.

I. UMOWY *

AGAD Arch. Radziwiłłów dz. 23, teka 5. Miscellanea
majątkowe dóbr Bialskich
Alexander Ludwik Radziwiłł Xiąże na Ołyce y Nie-
świeżu, Hrabia na Krożach etc.
Roku 1622 Dnia 18 Kwietnia uczyniłem postanowie-
nie pewne z Panem Pawłem Murzynem Mularzem y
mieszczaninem lubelskim isz przerzeczony Mularz po-
diął się murować Zamek w miasteczku moim Białey
który ma zmurować y wystawić podług wizerunku
mnie od niego podanego od którey roboty postąpiłem
mu na każdy tydzień pieniędzy złotych polskich pół

pięta a na każdą ćwierć leguminare to iest mąki
pytlowey beczke iedne, krup jęczmiennych czwarczi-
znę, krup tatarecznych czwarcziznę, grochu czwarczi-
zne, połeć mięsa wieprzowego, mięsa wołowego cwierci
dwie, soli miarek dwie, piwa Pańskiego beczek czte-
ry okrom tego na lato masła fasek trzy, syrów kop
trzy, żyta beczek trzy y różnego warzywa co bydź
może, kurkę na każdą Niedziele powinno mu się da-
* Wszystkie podkreślenia — E. Ł. Skolacjonowanie wypisów
archiwalnych przeprowadził Mariusz Karpowicz.

35