Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (19.1957)

W KRĘGU REMBRANDTOWSKIEJ TRADYCJI

II. 28. M. Płoński, Chata nad strumieniem,
rys. piórem. Warszawa, Muzeum Narodowe.
(Fot. FI. Romanowski)


zaostrzającej się obserwacji natury i narastających
nowych problemów bieżącego życia.
*
Najbliższym ogniwem pośrednim, mówiącym o do-
słownym niemal oddziaływaniu przykładu Norbliina są
Albumy Nieborowskie. A więc przede wszystkim Al-
bum, wypełniony rysunkami Norblina i jego uczniów
z lat 80- i 90-tych XVIII w. Z sygnowanych, poza ry-
sunkami Norblina, znalazły się tu dość liczne prace
Grzegorza Wakulewicza. Wśród przeważającej tematy-
ki rodzajowej — o zacięciu często karykaturalnym,
i pejzażowej przewijają się motywy rembrandtowskie—
najczęściej głowy w zawojach wschodnich (il. 27),
czasem postać czy głowa Ecce Homo warianty
ucieczki do Egiptu, ujęte jako sceny nocne z latarka-
mi (obraz olejny Norblina o tym temacie znajduje się
dziś w zbiorach Muzeum Narodowego w Krakowie),

czy wreszcie popiersie Aleksandra Wielkiego w zbroi
i ozdobnym rembrandtowskim berecie z kitą, być mo-
że rysunek samego Norblina. Jest i kilka scen rodza-
jowych z efektami światła w -mroku.
Podobną noirblinowską aurę wykazuje i Album
Płońskiego, wypełniony w przeważnej mierze śmiały-
mi rysunkami satyrycznymi z ostatnich paru lat
XVIII w. Zupełny brak tu bezpośrednich nawiązań do
dzieł Remlbrandta, a i niewiele rembrandtowskich mo-
tywów, poza szkicem Ecce Homo i paru głowami
w turbanach. Daje się zauważyć raczej odblask po-
średni w pejzażach wiejśkich (il. 28), w postaciach nę-
dzarzy, żebraków, Żydów czy ubogich sprzedawców
ulicznych, w których norblinowska stylizacja miesza
45 Głowa Chrystusa, rysunek piórem z ok. 1787 r. analo-
giczna do głowy w rysunku Norblina do akwaforty „Ecce Ho-
mo", M. N. W., Rys. Pol. 1848.


II. 29. M. Płoński, Krajobraz jeźdźcem,
akwaf. Warszawa, Muzeum Narodowe.
(Fot. H. Romanowski)

137