Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (19.1957)

DWA OBRAZY Z WARSZTATU ANTOINE PESNE’A W ZBIORACH POLSKICH


minała Sławska24. Sugestia autorstwa ,Silvestre’a na-
suwa się sama; nie -tylko dlatego, że malarz ten po-
zostawił całą galerię portretów otoczenia Augusta (za-
chowaną częściowo w Dreźnie, Moritzburg.u i Pillnitz),
że dążył wszelkimi środkami do wywołania wrażenia
reprezentacji i dostojności,, że wreszcie zwykł (był swych
dostojnych modeli przedstawiać frontalnie, zastygłych
w bezruchu, umieszczonych w płaszczyźnie obrazu, co
nie było bynajmniej regułą w barokowym portrecie
dworskim. Ale tyle podobieństw; różnice są poważ-
niejsze. Kiedy ogląda się parę dziesiątków płó-
cien Silvest.re’a na zamku Moritżburg — nabrać
trzeba przeświadczenia, że nieborowska Pani Orzelska
przekracza bodaj jego możliwości. Silvestre ma skłon-
ność do upraszczania brył, do zewnętrznej dekoracyj-
ności, do heroizacji modeli. Obrazy swoje buduje jak

gobeliny, wprowadzając mnóstwo szczegółów, rekwi-
zytów, rozbudowując otoczenie i tło. A w tym baroko-
wo-teatralnym procederze nie przestrzega hierarchii
ważności, obraz raczej składa niż buduje. Jego płótna
są pompatyczne, a rysunek dość konwencjonalny. Psy-
chologicznych zainteresowań nie wykazuje, a ostrzej-
szej indywidualizacji zdaje się unikać. Jego obrazy
malowane są szybko i nieco powierzchownie; z dwor-
ska pochlebcze, przesiąknięte są poczuciem wystaw-
ności i elegancji. Cechuje je przy tym niewątpliwie
poczucie harmonii koloru, na ogół jasnego i czystego.
Nadworny malarz królów pruskich, Antoine Pesne
(1683—1757) również jak Silvestre Francuz z pocho-
24 Sztuka polska czasów nowożytnych, jw. s. 84.

165