DOI issue:
Nr. 2
DOI article:Kronika Stowarzyszenia Historyków Sztuki
DOI article:Gadomski, Jerzy; Gadomski, Stanisław: Odkrycie gotyckiej polichromii w kościele parafialnym w Haczowie: (Streszczenie komunikatu wygłoszonego na zebraniu naukowym Oddziału Warszawskiego w dniu 10. I. 1956 r.)
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.41525#0197
KRONIKA STOWARZYSZENIA HISTORYKÓW SZTUKI
II. 1. Hctczów, fragment polichro-
mii pd. ściany prezbiterium. Koro-
nacja Matki Boskiej. (Fot. S. Ga-
domski)
tyckimi kielichami mszalnymi. Ca-
łość obrazu utrzymana w gamie ko-
lorystycznej ciemnych zieleni, brą-
zów i ugrów. Partie cienia uzyskane
są tu przez równoległe kreskowanie
czarnym grzebyczkowym konturem.
Draperie malowane w liczne i twar-
de załamania. Scena dolna wyobra-
ża Koronację Matki Boskiej, o ty-
powej dla XV w. kompozycji z Ma-
rią klęczącą pośrodku, oraz Chry-
stusem i Bogiem Ojcem po bokach,
podtrzymującymi koronę nad głową
Matki Boskiej. Tło wypełniają pła-
skie, roślinne motywy dekoracyjne.
Kolorystyka znacznie się ożywia.
Obok intensywnego, świetnie zacho-
wanego cynobru i sjeny użyto tutaj
żywych błękitów i zieleni zbliżonych
w kolorze do zieleni chromowych,
ugier stosowany w małych ilościach.
Draperie załamują się twardo, rów-
noległe kreskowanie nie występuje.
Cieniowanie uzyskane przez wzmoc-
nienie koloru lokalnego.
Na prawo od Koronacji, w sąsied-
nim polu znajduje się dobrze za-
chowany fragment sceny symboli-
zującej Sąd Ostateczny. Odsłonięte
jest jedynie skrzydło^ anioła oraz
część trzymanej przez niego wagi.
Na widocznej szali przedstawiona
dusza w postaci małego, klęczącego
człowieczka. Reszta sceny znajduje
się pod późniejszą polichromią. Spo-
sób mailowania analogiczny jak w
Koronacji. Dołem pod scenami frag-
ment pasa dekoracyjnego o moty-
wach rozetowych w geometryczno-
architektonicznej oprawie, utrzyma-
ny w tonacji zieleni i brązów.
Na ścianie północnej prezbiterium
znajduje się bardziej od poprzed-
nich zniszczona, nieczytelna scena.
Zachowała się jedynie postać jeźdź-
ca z mieczem na koniu, żołnierz pie-
szy, głowy i fragmenty innych po-
staci oraz fragmenty tła i kawałek
łańcucha; całość malowana jak Ko-
ronacja. Dominuje koilor zielony
i czerwony oraz biały użyty do na-
malowania konia. Powyżej ślady
górnej sceny z czytelnymi fragmen-
tami głów ludzkich. Dołem biegnie
pas dekoracyjny analogiczny do frag-
mentu pasa ze ściany południowej.
W południowo-wschodnim naroż-
niku nawy zachowały się duże frag-
menty dwóch kompozycji. Na ścia-
nie południowej św. Małgorzata o
widocznej tylko lewej części kom-
pozycji, przepołowionej słupem przy-
stawionym do ściany w czasie kon-
serwacji kościoła. Święta w koronie
stoi na smoku, w prawej ręce trzy-
ma krzyż, w lewej,, niewidocznej
sznur zawiązany na szyi smoka.
Sposób malowania jak w dwóch
scenach poprzednich. Dominują ko-
lory: błękitny, czerwienie i zieleń.
Obok na krótkim odcinku wschod-
niej ściany nawy dwaj aniołowie
podtrzymują zwisającą draperię. Po-
została część kompozycji zatarta.
Scena ta wykazuje z kolei podo-
bieństwo do sceny Zabójstwa św.
Stanisława. Dominują kolory zielo-
ny i czerwony. Powyżej omówio-
nych ostatnio dwóch scen ślady nie-
czytelnych kompozycji wyższego pa-
sa. Poniżej ślady ornamentu.
Najciekawsza kompozycja znaj-
duje się na ścianie północnej w pół-
nocno-wschodnim narożniku nawy.
Na kompozycję tę składają się trzy
postacie kobiece, z których dwie
święte w koronach są większe, a
trzecia pierwszoplanowa znacznie
mniejsza. Święta z prawej strony
siedzi na ławie przykrytej poduszką,
spomiędzy złożonych do modlitwy
rąk zwisa szarfa z minuskułowym
gotyckim napisem. Spomiędzy 10 li-
ter napisu połowa jest nieczytelna.
Obok, na tej samej ławie siedzi dru-
ga święta, obejmująca rękami trze-
cią mniejszą, klęczącą przed nią po-
stać kobiecą, która również trzyma
w złożonych rękach szarfę ze śla-
dami napisu. Tło i ornament na po-
duszce wykonane są przez patron.
Kompozycja ta malowana jest z
umiarem w spokojnej, lecz bogatej
gamie kolorystycznej. Obok złama-
nych, ciemnych i jasnych zieleni
występują błękity i czerwienie, ugry,
umbry a nawet fiolety i oranże.
II. 2. Haczów, fragment polichromii
pd. ściany prezbiterium. Zabójstwo
św. Stanisława. (Fot. S. Gadomski)
Sposób traktowania twarzy wyka-
zuje podobieństwo do twarzy świę-
tych Katarzyny i Agnieszki z naj-
starszego obrazu sztalugowego z
Dębna z początku XIV w. Patrono-
we tło oraz ornament na poduszce
przypominają podhalańskie poli-
II. 3. Haczów, fragment polichromii
pd. ściany prezbiterium. Ważenie
dusz. (Fot. S. Gadomski)
187
II. 1. Hctczów, fragment polichro-
mii pd. ściany prezbiterium. Koro-
nacja Matki Boskiej. (Fot. S. Ga-
domski)
tyckimi kielichami mszalnymi. Ca-
łość obrazu utrzymana w gamie ko-
lorystycznej ciemnych zieleni, brą-
zów i ugrów. Partie cienia uzyskane
są tu przez równoległe kreskowanie
czarnym grzebyczkowym konturem.
Draperie malowane w liczne i twar-
de załamania. Scena dolna wyobra-
ża Koronację Matki Boskiej, o ty-
powej dla XV w. kompozycji z Ma-
rią klęczącą pośrodku, oraz Chry-
stusem i Bogiem Ojcem po bokach,
podtrzymującymi koronę nad głową
Matki Boskiej. Tło wypełniają pła-
skie, roślinne motywy dekoracyjne.
Kolorystyka znacznie się ożywia.
Obok intensywnego, świetnie zacho-
wanego cynobru i sjeny użyto tutaj
żywych błękitów i zieleni zbliżonych
w kolorze do zieleni chromowych,
ugier stosowany w małych ilościach.
Draperie załamują się twardo, rów-
noległe kreskowanie nie występuje.
Cieniowanie uzyskane przez wzmoc-
nienie koloru lokalnego.
Na prawo od Koronacji, w sąsied-
nim polu znajduje się dobrze za-
chowany fragment sceny symboli-
zującej Sąd Ostateczny. Odsłonięte
jest jedynie skrzydło^ anioła oraz
część trzymanej przez niego wagi.
Na widocznej szali przedstawiona
dusza w postaci małego, klęczącego
człowieczka. Reszta sceny znajduje
się pod późniejszą polichromią. Spo-
sób mailowania analogiczny jak w
Koronacji. Dołem pod scenami frag-
ment pasa dekoracyjnego o moty-
wach rozetowych w geometryczno-
architektonicznej oprawie, utrzyma-
ny w tonacji zieleni i brązów.
Na ścianie północnej prezbiterium
znajduje się bardziej od poprzed-
nich zniszczona, nieczytelna scena.
Zachowała się jedynie postać jeźdź-
ca z mieczem na koniu, żołnierz pie-
szy, głowy i fragmenty innych po-
staci oraz fragmenty tła i kawałek
łańcucha; całość malowana jak Ko-
ronacja. Dominuje koilor zielony
i czerwony oraz biały użyty do na-
malowania konia. Powyżej ślady
górnej sceny z czytelnymi fragmen-
tami głów ludzkich. Dołem biegnie
pas dekoracyjny analogiczny do frag-
mentu pasa ze ściany południowej.
W południowo-wschodnim naroż-
niku nawy zachowały się duże frag-
menty dwóch kompozycji. Na ścia-
nie południowej św. Małgorzata o
widocznej tylko lewej części kom-
pozycji, przepołowionej słupem przy-
stawionym do ściany w czasie kon-
serwacji kościoła. Święta w koronie
stoi na smoku, w prawej ręce trzy-
ma krzyż, w lewej,, niewidocznej
sznur zawiązany na szyi smoka.
Sposób malowania jak w dwóch
scenach poprzednich. Dominują ko-
lory: błękitny, czerwienie i zieleń.
Obok na krótkim odcinku wschod-
niej ściany nawy dwaj aniołowie
podtrzymują zwisającą draperię. Po-
została część kompozycji zatarta.
Scena ta wykazuje z kolei podo-
bieństwo do sceny Zabójstwa św.
Stanisława. Dominują kolory zielo-
ny i czerwony. Powyżej omówio-
nych ostatnio dwóch scen ślady nie-
czytelnych kompozycji wyższego pa-
sa. Poniżej ślady ornamentu.
Najciekawsza kompozycja znaj-
duje się na ścianie północnej w pół-
nocno-wschodnim narożniku nawy.
Na kompozycję tę składają się trzy
postacie kobiece, z których dwie
święte w koronach są większe, a
trzecia pierwszoplanowa znacznie
mniejsza. Święta z prawej strony
siedzi na ławie przykrytej poduszką,
spomiędzy złożonych do modlitwy
rąk zwisa szarfa z minuskułowym
gotyckim napisem. Spomiędzy 10 li-
ter napisu połowa jest nieczytelna.
Obok, na tej samej ławie siedzi dru-
ga święta, obejmująca rękami trze-
cią mniejszą, klęczącą przed nią po-
stać kobiecą, która również trzyma
w złożonych rękach szarfę ze śla-
dami napisu. Tło i ornament na po-
duszce wykonane są przez patron.
Kompozycja ta malowana jest z
umiarem w spokojnej, lecz bogatej
gamie kolorystycznej. Obok złama-
nych, ciemnych i jasnych zieleni
występują błękity i czerwienie, ugry,
umbry a nawet fiolety i oranże.
II. 2. Haczów, fragment polichromii
pd. ściany prezbiterium. Zabójstwo
św. Stanisława. (Fot. S. Gadomski)
Sposób traktowania twarzy wyka-
zuje podobieństwo do twarzy świę-
tych Katarzyny i Agnieszki z naj-
starszego obrazu sztalugowego z
Dębna z początku XIV w. Patrono-
we tło oraz ornament na poduszce
przypominają podhalańskie poli-
II. 3. Haczów, fragment polichromii
pd. ściany prezbiterium. Ważenie
dusz. (Fot. S. Gadomski)
187