DOI Heft:
Nr. 3
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Karpowicz, Mariusz: Architekci warszawscy w Szczuczynie na przełomie XVII I XVIII wieku
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41525#0234
MARIUSZ KARPOWICZ
11. 5. J. Misierowicz, widok zabudowań popijarskich w Szczuczynie od północo-wschodu, litografia.
(Fot. E. Kozłow ska-Tomczyk)
cu tegoż roku de Flenierce, choć jeszcze pełen na-
dziei na powrót d!o Szczuki, zaczyna szuikać następnej
pracy. Przebywa kolejno w Warszawie (do X.1692),
Kielcach, Krakowie, żeby wreszcie w końcu 1693 ro-
ku przyjąć zajęcie — guwernera synów marszałka
Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Odtąd ury-
wa się jego korespondencja ze Szczuką. Będąc na usłu-
gach podkanclerzego pozostawał na poziomie dobrze
sytuowanego, wysokiego urzędnika — dworaka. Od
września 1690 ma na własną prośbę przydzielonego
służącego40, a już po wydaleniu 7 .VIII.1692, dopomi-
na się od podkanclerzego wyrobienia obiecanej mu
poprzednio rangi kapitana (jako inżyniera wojsko-
wego?) 41.
Z całej historii Francuza widać, że był on młodym,
niedoświadczonym architektem, o niepełnym może
jeszcze wykształceniu, którego sarmacka słabość do
wszystkiego co zagraniczne, i spora doza własnej bez-
czelności wyniosła tak wysoko. Ouevre jego jako archi-
tekta przedstawia się skromnie i powyższy sąd o nim
jeszcze potwierdza. Jego „inwencji" przypisać należy
zasadniczy zrąb urbanistyczny Szczuczyna i koncepcję
„palazzo in fortezza" rezydencji Szczuki; projektował
on domy Szczuczyna i folwark w pobliżu miasta, po-
za tym dozorował robót w Radzyniu i sądząc z jego
rozważań urbanistycznych przyczynił się do ukształ-
towania samego miasta 42. Bardzo ciekawie brzmi po-
nadto ustęp jednego z listów, w którym Francuz do-
nosi podkanclerzemu z Warszawy, że zaczął robić plan
budynku, który Szczuka ma zamiar postawić w War-
szawie, a do którego wzór dostarczył Szczuce Rezy-
dent Wenecki43. Nic jednak bliższego o realizacji te-
go budynku nie udało mi się znaleźć. Nie musi to
odnosić się do warszawskiego dworku Szczuki nad
Wisłą, który już stał w tym czasie.
Jedyne względnie udokumentowane, zachowane do
dziś dzieło de Flenierce’a stanowi kamienica przy ryn-
ku szczuczyńskim, oznaczona numerem 1. Stoi ona
na południowo-zachodnim narożu rynku przy zbiegu
ulicy Gumiennej i Szpitalnej, otwierając jednocześnie
ciąg pierzei południowej rynku. Jest wedle miejsco-
wej tradycji najstarszym budynkiem Szczuczyna i mie-
li w niej mieszkać budowniczowie kościoła i reszty
miasta. Nie ma właściwie powodów dla których trze-
ba byłoby odrzucić tę tradycję, tym bardziej, że wie-
le za nią przemawia. Najprawdopodobniej jest to wła-
40 Jw., list 192, 9.IX.1690, z Radzynia.
41 Jw., list 5.
42 Jw., list 184, 12.IX.1690, z Radzynia.
43 „Je m’en vals travailler d’faire an carte le plan der
Batiment, que V. E. a dessein de faire icy, et que M. le Re-
sident de Venise luy a dounć, aprds gnoy Pen feray un, selon
mon petit raissonnement”..., jw., list 139.
224
11. 5. J. Misierowicz, widok zabudowań popijarskich w Szczuczynie od północo-wschodu, litografia.
(Fot. E. Kozłow ska-Tomczyk)
cu tegoż roku de Flenierce, choć jeszcze pełen na-
dziei na powrót d!o Szczuki, zaczyna szuikać następnej
pracy. Przebywa kolejno w Warszawie (do X.1692),
Kielcach, Krakowie, żeby wreszcie w końcu 1693 ro-
ku przyjąć zajęcie — guwernera synów marszałka
Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Odtąd ury-
wa się jego korespondencja ze Szczuką. Będąc na usłu-
gach podkanclerzego pozostawał na poziomie dobrze
sytuowanego, wysokiego urzędnika — dworaka. Od
września 1690 ma na własną prośbę przydzielonego
służącego40, a już po wydaleniu 7 .VIII.1692, dopomi-
na się od podkanclerzego wyrobienia obiecanej mu
poprzednio rangi kapitana (jako inżyniera wojsko-
wego?) 41.
Z całej historii Francuza widać, że był on młodym,
niedoświadczonym architektem, o niepełnym może
jeszcze wykształceniu, którego sarmacka słabość do
wszystkiego co zagraniczne, i spora doza własnej bez-
czelności wyniosła tak wysoko. Ouevre jego jako archi-
tekta przedstawia się skromnie i powyższy sąd o nim
jeszcze potwierdza. Jego „inwencji" przypisać należy
zasadniczy zrąb urbanistyczny Szczuczyna i koncepcję
„palazzo in fortezza" rezydencji Szczuki; projektował
on domy Szczuczyna i folwark w pobliżu miasta, po-
za tym dozorował robót w Radzyniu i sądząc z jego
rozważań urbanistycznych przyczynił się do ukształ-
towania samego miasta 42. Bardzo ciekawie brzmi po-
nadto ustęp jednego z listów, w którym Francuz do-
nosi podkanclerzemu z Warszawy, że zaczął robić plan
budynku, który Szczuka ma zamiar postawić w War-
szawie, a do którego wzór dostarczył Szczuce Rezy-
dent Wenecki43. Nic jednak bliższego o realizacji te-
go budynku nie udało mi się znaleźć. Nie musi to
odnosić się do warszawskiego dworku Szczuki nad
Wisłą, który już stał w tym czasie.
Jedyne względnie udokumentowane, zachowane do
dziś dzieło de Flenierce’a stanowi kamienica przy ryn-
ku szczuczyńskim, oznaczona numerem 1. Stoi ona
na południowo-zachodnim narożu rynku przy zbiegu
ulicy Gumiennej i Szpitalnej, otwierając jednocześnie
ciąg pierzei południowej rynku. Jest wedle miejsco-
wej tradycji najstarszym budynkiem Szczuczyna i mie-
li w niej mieszkać budowniczowie kościoła i reszty
miasta. Nie ma właściwie powodów dla których trze-
ba byłoby odrzucić tę tradycję, tym bardziej, że wie-
le za nią przemawia. Najprawdopodobniej jest to wła-
40 Jw., list 192, 9.IX.1690, z Radzynia.
41 Jw., list 5.
42 Jw., list 184, 12.IX.1690, z Radzynia.
43 „Je m’en vals travailler d’faire an carte le plan der
Batiment, que V. E. a dessein de faire icy, et que M. le Re-
sident de Venise luy a dounć, aprds gnoy Pen feray un, selon
mon petit raissonnement”..., jw., list 139.
224