DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Rozprawy
DOI Artikel:Olszewski, Andrzej K.: Życie i twórczość architekta ks. Józefa Karśnickiego
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41525#0312
ANDRZEJ OLSZEWSKI
narożniku dzisiejszego dziedzińca szkolnego. Cokół ten
wykazuje pewne podobieństwo stylistyczne z pracami
Karśnickiego, które poznamy później (płyciny, belko-
wanie, wazony).
Kaplica mansjonarska kolegiaty
(obecnie katedry) w Sandomierzu. Karś-
nicki czynny był przy urządzaniu wnętrza kaplicy
mansjonarskiej (Najśw. Sakramentu)23. Wyposażenie
kaplicy składa się z marmurowego ołtarza, portalu
chana2®. Należy sądzić, że Karśnicki, zgodnie zresztą
ze zwrotem użytym w publikacji akt kapituły „...by
wykonał plan ozdobienia kaplicy.pełnił tu rolę
projektodawcy w sensie ogólnym, wskazując np. z ja-
kiego materiału ma być ołtarz czy balaski, podsuwa-
jąc pomysł dania boazerii, wreszcie jako teolog mógł
opracować ikonografię polichromii. Później mógł też
występować z ramienia kapituły przy odbiorze prac
od wykonujących je artystów, podobnie jak to zoba-
II. 11. Nikisiałka, dwór. Widok od frontu.
do prezbiterium oraz balasek, z drewnianych ła-
wek i boazerii dolnych partii ścian oraz z poli-
chromii ścian i sklepienia. Ołtarz wykonany zo-
stał przez Rejowskiego24, ławki i boazerie — jak
się można domyśleć — przez czynny w tym mniej
więcej czasie w Sandomierzu warsztat Polejowskie-
go25 *, polichromia przez B. Gołębiowskiego i J. Rej-
23 Kapituła sandomierska postanowiła wezwać Karśnickie-
go do wykonania planu ozdobienia kaplicy, Wiśniewski J.,
Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186—1926 r.
tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Ra-
dom 1926, Acta actorum..., s. 174, pod r. 1765.
24 Łatwo się domyśleć, że jest on identyczny ze znanym
skądinąd Wojciechem Rojowskim, czynnym w Krakowie na
Skałce i w Miechowie (por. Lepiarczyk J., Materiały źródłowe
do budowy i urządzenia barokowego kościoła na Skałce
w Krakowie, Sprawozdania PAU LII, Kraków 1952, s. 591—2),
oraz Boczkowska Z., Powiat miechowski (Katalog zabytków
sztuki w Polsce, t. I), Warszawa 1953, s. 232—3. Tatarkiewicz,
jw., s. 151, wzmiankuje „Ołtarz do Sandomierza" pod r. 1768.
czymy dalej w przypaćLku ołtarzy bocznych w kole-
giacie.
Dwór w Nikisiałce Małej wzniósł
Karśnicki zapewne w latach, ok. 1770—1775 27. Zbudo-
wany on jest na planie prostokąta z symetrycznie roz-
mieszczonymi izbami, z których dwie posiadają skle-
pienia krzyżowo-kolebkowe. Przed fasadą znajduje się
£5 Por. Wiśniewski, Katalog prałatów..., Acta actorum...,
s. 177; dekoracja boazerii przypomina dekorację bocznych oł-
tarzy kolegiaty, wykonanych przez ten warsztat.
28 Górski E. ks., Przewodnik po katedrze sandomierskiej,
Sandomierz 1935, s. 25.
27 Opieram się tu na Morelowskim, O działalności archi-
tektonicznej..., s. XCII—XCIII, który badał archiwum w Ni-
kisiałce (nie zachowane do dziś). Morelowski w latach 1770—
1787 zamyka daty budowy dworu w Nikisiałce i kościoła
w Szewnej. Ponieważ, jak zostanie niżej wykazane, kościół
w Szewnej budowano najprawdopodobniej od r. 1775, stąd
wniosek, że właśnie na czas ok. 1770—75 przypada budowa
w Nikisiałce.
300
narożniku dzisiejszego dziedzińca szkolnego. Cokół ten
wykazuje pewne podobieństwo stylistyczne z pracami
Karśnickiego, które poznamy później (płyciny, belko-
wanie, wazony).
Kaplica mansjonarska kolegiaty
(obecnie katedry) w Sandomierzu. Karś-
nicki czynny był przy urządzaniu wnętrza kaplicy
mansjonarskiej (Najśw. Sakramentu)23. Wyposażenie
kaplicy składa się z marmurowego ołtarza, portalu
chana2®. Należy sądzić, że Karśnicki, zgodnie zresztą
ze zwrotem użytym w publikacji akt kapituły „...by
wykonał plan ozdobienia kaplicy.pełnił tu rolę
projektodawcy w sensie ogólnym, wskazując np. z ja-
kiego materiału ma być ołtarz czy balaski, podsuwa-
jąc pomysł dania boazerii, wreszcie jako teolog mógł
opracować ikonografię polichromii. Później mógł też
występować z ramienia kapituły przy odbiorze prac
od wykonujących je artystów, podobnie jak to zoba-
II. 11. Nikisiałka, dwór. Widok od frontu.
do prezbiterium oraz balasek, z drewnianych ła-
wek i boazerii dolnych partii ścian oraz z poli-
chromii ścian i sklepienia. Ołtarz wykonany zo-
stał przez Rejowskiego24, ławki i boazerie — jak
się można domyśleć — przez czynny w tym mniej
więcej czasie w Sandomierzu warsztat Polejowskie-
go25 *, polichromia przez B. Gołębiowskiego i J. Rej-
23 Kapituła sandomierska postanowiła wezwać Karśnickie-
go do wykonania planu ozdobienia kaplicy, Wiśniewski J.,
Katalog prałatów i kanoników sandomierskich od 1186—1926 r.
tudzież sesje kapituły sandomierskiej od 1581 do 1866 r., Ra-
dom 1926, Acta actorum..., s. 174, pod r. 1765.
24 Łatwo się domyśleć, że jest on identyczny ze znanym
skądinąd Wojciechem Rojowskim, czynnym w Krakowie na
Skałce i w Miechowie (por. Lepiarczyk J., Materiały źródłowe
do budowy i urządzenia barokowego kościoła na Skałce
w Krakowie, Sprawozdania PAU LII, Kraków 1952, s. 591—2),
oraz Boczkowska Z., Powiat miechowski (Katalog zabytków
sztuki w Polsce, t. I), Warszawa 1953, s. 232—3. Tatarkiewicz,
jw., s. 151, wzmiankuje „Ołtarz do Sandomierza" pod r. 1768.
czymy dalej w przypaćLku ołtarzy bocznych w kole-
giacie.
Dwór w Nikisiałce Małej wzniósł
Karśnicki zapewne w latach, ok. 1770—1775 27. Zbudo-
wany on jest na planie prostokąta z symetrycznie roz-
mieszczonymi izbami, z których dwie posiadają skle-
pienia krzyżowo-kolebkowe. Przed fasadą znajduje się
£5 Por. Wiśniewski, Katalog prałatów..., Acta actorum...,
s. 177; dekoracja boazerii przypomina dekorację bocznych oł-
tarzy kolegiaty, wykonanych przez ten warsztat.
28 Górski E. ks., Przewodnik po katedrze sandomierskiej,
Sandomierz 1935, s. 25.
27 Opieram się tu na Morelowskim, O działalności archi-
tektonicznej..., s. XCII—XCIII, który badał archiwum w Ni-
kisiałce (nie zachowane do dziś). Morelowski w latach 1770—
1787 zamyka daty budowy dworu w Nikisiałce i kościoła
w Szewnej. Ponieważ, jak zostanie niżej wykazane, kościół
w Szewnej budowano najprawdopodobniej od r. 1775, stąd
wniosek, że właśnie na czas ok. 1770—75 przypada budowa
w Nikisiałce.
300