DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Materiały
DOI Artikel:Bohdziewicz, Piotr: O kilku kamienicach na Krakowskim Przedmieściu w Warszawie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41525#0365
O KILKU KAMIENICACH NA KRAKOWSKIM PRZEDMIEŚCIU
7. KAMIENICA tzw. JOHNA
Daty budowy tej kamienicy nie posiadamy. W ta-
ryfie na r. 1743 przy opisie Krakowskiego Przedmie-
ścia, po przekroczeniu ulicy Senatorskiej zanotowano:
„Kamie: P. Roykiewicza... Ł(oikci) 32. Taż kamienica
zawracając się na Krakowskie Przedmieście Ł 15". Od
ulicy Senatorskiej ta sama kamienica jest długa na
14 Ł i 1 ćw. Do tegoż samego właściciciela należy na-
sza kamienica jeszcze w r. 1747 i 1748, jak to podają
taryfy z tych lat. W 1750 r. stanowiła własność Igna-
cego Nowickiego, Metrykanta Kor. W taryfie z r. 1784
figuruje jako kamienica P. Mikiembeka, przy czym po-
siada wtedy tę samą ilość pięter i okien frontu, co i na
obrazie Canaletta (il. 5). Biorąc pod uwagę formy sty-
lowe architektury, powstanie tej dekoracji fasad ka-
mienicy należy odnieść na połowę XVIII w. W tary-
fie z r. 1790 czytamy o tej kamienicy: „457. Dziedzic
Munkenbek. Piętra: dwie na każdym piętrze 4 Izby.
Okna od Frontu na Ulicy Grodzki na doliey sklepów
2 y 2 Izbow na pierwszym Piętrze Okien 5 na dru-
giem 5 polewej strony na Krakowskim Przedmieściu,
pierwsze piętro 4 drugie 4. Na ulicy Senatorskiey, pra-
wey strony, pierwsze piętro okien 4, drugie 4“.
W XIX w. władają nią koleino: Jan Anthonin, jego
żona, Beeli, wreszcie w r. 1852 nabywają ją małżon-
kowie Łysakowscy, którzy w 1868 r. „całkowicie
z gruntu" przebudowują kamienicę, usuwając wysoki
dach mansardowy, nadbudowując na jego miejscu
jeszcze jedno piętro i zmieniając dekorację fasad
w 'guście zdawkowego, przekwitłego klasycyzmu.
W tym stanie figuruje nasza kamienica na wymienio-
nej we wstępie panoramie fotograficznej Brandla
z r. 1873 (il. 6) 38.
W 1909 r. nabywa tę kamienicę mecenas Aleksander
John i chcąc przywrócić jej wygląd pierwotny, rozpi-
suje, za pośrednictwem Towarzystwa Opieki nad Za-
bytkami Przeszłości konkurs „na projekt elewacji...
oraz nadbudowy nad nią mansardowego piętra". Roz-
wiązanie konkursu nastąpiło w październiku 1910 r.-
przy czym pierwszą nagrodę przvznano architektowi
Konradowi Kłosowi, a druga arch. Zdzisławowi Mą-
czeńskiemu. Restauracja odbyła się w tvm samym ro-
ku. Nadbudowane w 1868 r. piętro zachowano, fasady
pokryto jednak pseudorokokowa dekoracią. niezbyt
zresztą udaną, a nad całością wzniesiono wvsoki dach
mansardowy, całkowicie zasłaniający ścianę kamienicy
Prażmowskich. Podczas ostatniej wojnv karmenica zo-
stała prawie doszczętnie zburzona. Pozostała tylko
część murów przyziemia oraz fragment od strony Kra-
38 w wykazie hipotecznym posesji nr 457 (Hipoteka war-
szawska, Repert. 492, Tom I) znajdujemy następujące wiado-
mości: Dn. 18.V 1805 r. kamienicę nabywa Jan Anthonin od
Fryderyki z Mtinkenbeków i Dyonizego Sobieszczańskich mał-
żonków za 108744 złp. Dn. 21.XII1844 r. (2.1 1845) nabywa kamie-
nicę Szymon Beeli za 116,000 złp. W dn. 5(17).III 1852 r. kamie-
nicę nabyli Józef i Tekla z Jakubowskich małżonkowie Łysa-
kowscy za 128,000 złp. Najważniejsza wiadomość pochodzi
z r. 1868: „Stosownie do taxy d. 8 Października 1868 r. przez
Ignacego Kwiatkowskiego budowniczego... ogólna summa sza-
cunkowa nieruchomości tej całkowicie z gruntu przerestauro-
wanej i nadbudowanej wynosi... 35989 rubli sr. 69 kop.“. Wśród
aktów załączonych do wykazu w kopercie znajduje się ,,Taxa
całkowita z gruntu przerestaurowanej i nadbudowanej Possesyi
N 457 Hypoteczny... Dom frontowy... Latarnia na schodach
głównych... na parterze... Drzwi sienne szerokie, kompletne,
szalowane z kamiennemi odrzwiami 1 oberlichtem z trepami".
kowskiego Przedmieścia z potralem. Po przeprowadze-
niu Trasy WZ kamienicę zrekonstruowano na ogół
zgodnie z jej wyglądem na obrazie Canaletta, ale bez
wczucia się w ducha ornamentyki rokokowej. Kolejne
zmiany, przez jakie przechodziła kamienica jeszcze
przed przebudową 1868 r., odtwarzają liczne obrazy,
rysunki i ryciny. Na wymienionym wyżej obrazie de-
Varenne’a widzimy np. zmianę daszków osłaniających
okna na parterze od strony placu Zamkowego. Źe ta
zmiana istotnie zaszła, dowodzą obrazy z pierwszej
połowy XIX w. Opis kamienicy wydaje się zbędny
zarówno wobec braku rzutów poziomych, przekrojów
itp., jak i dlatego, że jedynym źródłem do poznania
wyglądu pierwotnej fasady jest obraz Canaletta —
bądź co bądź niedostatecznie precyzyjny.
II. 21. Kamienica Prażmowskich, portal od Krakow-
skiego Przedmieścia. (Fragment rysunku pomiarowego
autora w zb. P. I. S.)
353
7. KAMIENICA tzw. JOHNA
Daty budowy tej kamienicy nie posiadamy. W ta-
ryfie na r. 1743 przy opisie Krakowskiego Przedmie-
ścia, po przekroczeniu ulicy Senatorskiej zanotowano:
„Kamie: P. Roykiewicza... Ł(oikci) 32. Taż kamienica
zawracając się na Krakowskie Przedmieście Ł 15". Od
ulicy Senatorskiej ta sama kamienica jest długa na
14 Ł i 1 ćw. Do tegoż samego właściciciela należy na-
sza kamienica jeszcze w r. 1747 i 1748, jak to podają
taryfy z tych lat. W 1750 r. stanowiła własność Igna-
cego Nowickiego, Metrykanta Kor. W taryfie z r. 1784
figuruje jako kamienica P. Mikiembeka, przy czym po-
siada wtedy tę samą ilość pięter i okien frontu, co i na
obrazie Canaletta (il. 5). Biorąc pod uwagę formy sty-
lowe architektury, powstanie tej dekoracji fasad ka-
mienicy należy odnieść na połowę XVIII w. W tary-
fie z r. 1790 czytamy o tej kamienicy: „457. Dziedzic
Munkenbek. Piętra: dwie na każdym piętrze 4 Izby.
Okna od Frontu na Ulicy Grodzki na doliey sklepów
2 y 2 Izbow na pierwszym Piętrze Okien 5 na dru-
giem 5 polewej strony na Krakowskim Przedmieściu,
pierwsze piętro 4 drugie 4. Na ulicy Senatorskiey, pra-
wey strony, pierwsze piętro okien 4, drugie 4“.
W XIX w. władają nią koleino: Jan Anthonin, jego
żona, Beeli, wreszcie w r. 1852 nabywają ją małżon-
kowie Łysakowscy, którzy w 1868 r. „całkowicie
z gruntu" przebudowują kamienicę, usuwając wysoki
dach mansardowy, nadbudowując na jego miejscu
jeszcze jedno piętro i zmieniając dekorację fasad
w 'guście zdawkowego, przekwitłego klasycyzmu.
W tym stanie figuruje nasza kamienica na wymienio-
nej we wstępie panoramie fotograficznej Brandla
z r. 1873 (il. 6) 38.
W 1909 r. nabywa tę kamienicę mecenas Aleksander
John i chcąc przywrócić jej wygląd pierwotny, rozpi-
suje, za pośrednictwem Towarzystwa Opieki nad Za-
bytkami Przeszłości konkurs „na projekt elewacji...
oraz nadbudowy nad nią mansardowego piętra". Roz-
wiązanie konkursu nastąpiło w październiku 1910 r.-
przy czym pierwszą nagrodę przvznano architektowi
Konradowi Kłosowi, a druga arch. Zdzisławowi Mą-
czeńskiemu. Restauracja odbyła się w tvm samym ro-
ku. Nadbudowane w 1868 r. piętro zachowano, fasady
pokryto jednak pseudorokokowa dekoracią. niezbyt
zresztą udaną, a nad całością wzniesiono wvsoki dach
mansardowy, całkowicie zasłaniający ścianę kamienicy
Prażmowskich. Podczas ostatniej wojnv karmenica zo-
stała prawie doszczętnie zburzona. Pozostała tylko
część murów przyziemia oraz fragment od strony Kra-
38 w wykazie hipotecznym posesji nr 457 (Hipoteka war-
szawska, Repert. 492, Tom I) znajdujemy następujące wiado-
mości: Dn. 18.V 1805 r. kamienicę nabywa Jan Anthonin od
Fryderyki z Mtinkenbeków i Dyonizego Sobieszczańskich mał-
żonków za 108744 złp. Dn. 21.XII1844 r. (2.1 1845) nabywa kamie-
nicę Szymon Beeli za 116,000 złp. W dn. 5(17).III 1852 r. kamie-
nicę nabyli Józef i Tekla z Jakubowskich małżonkowie Łysa-
kowscy za 128,000 złp. Najważniejsza wiadomość pochodzi
z r. 1868: „Stosownie do taxy d. 8 Października 1868 r. przez
Ignacego Kwiatkowskiego budowniczego... ogólna summa sza-
cunkowa nieruchomości tej całkowicie z gruntu przerestauro-
wanej i nadbudowanej wynosi... 35989 rubli sr. 69 kop.“. Wśród
aktów załączonych do wykazu w kopercie znajduje się ,,Taxa
całkowita z gruntu przerestaurowanej i nadbudowanej Possesyi
N 457 Hypoteczny... Dom frontowy... Latarnia na schodach
głównych... na parterze... Drzwi sienne szerokie, kompletne,
szalowane z kamiennemi odrzwiami 1 oberlichtem z trepami".
kowskiego Przedmieścia z potralem. Po przeprowadze-
niu Trasy WZ kamienicę zrekonstruowano na ogół
zgodnie z jej wyglądem na obrazie Canaletta, ale bez
wczucia się w ducha ornamentyki rokokowej. Kolejne
zmiany, przez jakie przechodziła kamienica jeszcze
przed przebudową 1868 r., odtwarzają liczne obrazy,
rysunki i ryciny. Na wymienionym wyżej obrazie de-
Varenne’a widzimy np. zmianę daszków osłaniających
okna na parterze od strony placu Zamkowego. Źe ta
zmiana istotnie zaszła, dowodzą obrazy z pierwszej
połowy XIX w. Opis kamienicy wydaje się zbędny
zarówno wobec braku rzutów poziomych, przekrojów
itp., jak i dlatego, że jedynym źródłem do poznania
wyglądu pierwotnej fasady jest obraz Canaletta —
bądź co bądź niedostatecznie precyzyjny.
II. 21. Kamienica Prażmowskich, portal od Krakow-
skiego Przedmieścia. (Fragment rysunku pomiarowego
autora w zb. P. I. S.)
353