Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (19.1957)

JERZY BANACH


fiemctos mumii cęxxxnu
«€S?^?n p<$m6 k$e v? afbcw t v/p^b'i$3 vrlx bqxw
Mipercjn. arwmu a»<W4£«m kgm pcim^ta <kv^ m wiń
.\tacmJ r^a^njnkjtadj apcteent£utBf<?t r«fi>ws Iwcómwofa aiióue vdvó
h^bulTstsntmm» rifen a b?to
pj^«?^młilFc. «\-j&iij£rttt tik. vi hufmer-sr Jhtcg.Ckfu'u ~
O£^ W & lW$w wiwgm ©?a «w^ ^r&utw& pwfuft rfł 2 ivwiPm> frw
obm^tter^L £w icdrw mm nerostkr. $ujd vN pw#c
„ wuat^om^ta 3&W^I
R ag&M* m Ili ..^ 1^ ittoGlk ^3fp?^ fyjtfmim&z źds. -
- 1 ' >.-* r*- tp . ' <p {?r' ,uh
«rcp^^^eUM:ŁTX^<^5nik±’Jir^fr^ r?M 2 6x<mj b^w???iLj
ssatlrs. Wfuj itupc,-^tubowymwnft tms.zctBdcpMwoj MUobrcful- irr boM
$»* Wigw ?w, mm$s^ mtmdjtmm #mnn h^b^r.i c- cum '
p^ibhudLmuro m sdtnmbik’
Wjwiao fat&gt m»r& lvmtia mant-z wfat rs g .<#
fejw «w Iahw m cct&up? wugrua''Lt
ea Wpk totm cvnjL: in mtMhm cnkift vt om; ir-UMo
r t^{« łba? wpUtoo pmmaffi mm «, r<clQ p?,‘Wś

II. 2. Widok Wrocławia. Drzeworyt z Liber cronicarum H. Schedla, Norymberga 1493. (Fot. S. Kolowca)

nie prawej, poza murami przylega do północnego boku
miasta niewielka osada, zwana Kleparzem*. Lewą
część zajmuje położone na południowy (wschód od
śródmieścia sławne miasto Kazimierz, które wznosi się
na drugim brzegu Wisły3. W głębi, na wprost patrzą-
cego, dominuje ponad dachami śródmieścia północna
elewacja Wawelu. Według opisu bowiem skały i po-
kryte ziemią stoki utworzyły ogromne wzgórze, które
stroną północną panuje nad miastem 4 5 6. Rozmieszczenie
na rycinie Kleparza, Kazimierza i WaweCiu w stosun-
ku do centrum Krakowa zgodne jest z ich układem
rzeczywistym, w terenie. Teraz można wyprowadzić
słuszny wniosek, że miasto przedstawiono mniej wię-
cej od strony północnej. Przemawia za tym zresztą
4 Ad urbis vero septentrionale latus adiacet parvum op-
pidum... ąuod Clepardium vocant (s. nlb. 4).
5 Ad aliam vero Istulae ripam extat clara civitas quam
Caslmirum vocant (s. nlb. 5).
6 Rupes ac crepidines... ingentem collem efficiunt, qui ea
parte qua in boream tendit urbi imminet (s. nlb. 4).
? Budynki kościelne są przedstawione nie w dokładnym wi¬
doku bocznym, lecz od pn.-zachodu (kościół Mariacki) lub

i fakt, iż fasady kościołów są zwrócone w jedną a mia-
nowicie w prawą stronę7. Wobec orientacji budowli
kościelnych wznoszonych w średniowieczu wyznaczają
one w ten sposób kierunek wschód-zachód.
Wprowadzeni już nieco w plan Krakowa śledzimy
bliżej jego odrębności. Od wzgórza wawelskiego —
którego południowe stoki podmywa Wisła, sławna rze-
ka Europy8... wiedzie ulica Grodzka do śródmieścia.
Tutaj zaś znajdują się bardzo liczne i nadzwyczaj pięk-
ne domy mieszczan i mnogie wspaniałe świątynie.
Pośrodku miasta wznosi się główna (z nich), z dwiema
strzelistymi i wyniosłymi wieżami, poświęcona Naj-
świętszej Marii Pannie9. Opodal, nad ramieniem Wi-
sły na Stradomiu nad samym mostem jest znakomity
pn.-wschodu (kościół św. Floriana), dla nadania sylwetom
świątyń plastyki. Na ogół jednak dominuje bok dłuższy pół-
nocny.
8 Quam (sc. meridionalem) collis partem... insignis Euro-
pae fluvius Istula... alluit (s. nlb. 4).
9 In ea vero plurimae pulcherrimae ac egregiae civium
domus, ac plurima ingentia templa. Praecipuum divae virginis
Mariae in medio urbis extat cum duabus arduis celsisque
turribus (s. nlb. 3).

356