Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (19.1957)

NA MARGINESIE WYSTAWY REMBRANDTOWSKIEJ W WARSZAWIE (1956)

dza duże pokrewieństwo w fakturze. Trudna ta do
określenia scena wyobraża epizod ze Starego Testa-
mentu opisany w II Ks. Samuela: Dawild płasfeczem
zakrywa głowę, opłakując śmierć Absalona. Stojąca
przed nim postać w fantastycznym berecie z piórem—
to Joab, który przyniósł mu tę wieść żałobną (II Ks.
Sam., R. 19, 1—8)14.
Jeden jeszcze rysunek, określony w katalogu jako
kopia z rysunku Rembrandta, wymaga sprostowania
tej atrybucjii. Przedstawia on scenę, gdy dwa niedź-
wiedzie rzucają się na dzieci, które szydziły z proro-
ka Elizeasza (II Ks. Król, R. 2, 23—24, kat. warsz. nr
99). Rysunek ten (i'l. 6), zasadniczo w tym samym ukła-
dzie powtórzony jest na sztychu Constantijna Renes-
se (ił. 7). Różnice dotyczą figurek dziecięcych, doda-
nych na pierwszym pianie zamiast umieszczonego na
rysunku pnia drzewa, oraz występują w potraktowa-
niu drzew i architektury na dalszych planach. Odwró-
cenie sztychu w stosunku do rysunku świadczyć by się
zdawało, że rysunek nasz jest szkicem do ryciny. Po-
nieważ jest ona opatrzona podpisem: „C ARenesse fe
14 Za uprzejmą pomoc w określeniu treści rysunku składam
na tym miejscu wyrazy podziękowania Mile L. Frerichs, ku-
stoszowi Rijksprentenkabinet w Amsterdamie.
15 Benesch O., Die Rembrandtausstellung..., s. 203.
16 Widok tego samego mostu z bramą, lecz wzięty z prze-
ciwnej strony znajdujemy na rysunku H. Saftlevena w ko-

et inventor 1653“ — przyjąć by należało, że kompo-
zycja całej sceny jest dziełem Renesse’a. Nieliczne
znane mi rysunki Renesse’a są inne w fakturze, trud-
no więc z całą pewnością przesądzić, czy rysunek nasz
jest własnoręcznym jego dziełem; zbyt jednak jest bli-
sko związany z ryciną, by odrzucić tę atrybucję.
Starzec przy stole z księgami, przypisany w kata-
logu warszawskim G. Flinckowi ze znakiem zapytania
(kat. nr 57) wydaje się raczej bliżej wiązać z dziełami
F. Bola, który podobny typ przedstawiał w swych
rycinach (np. Astrolog, kat. warsz. nr 168). Benesch
natomiast określa go jako dzieło ucznia Rembrandta,
tej samej ręki co „Studium śpiącego" w Museum Boy-
mans w Rotterdamie 15.
Wreszcie udało się sprecyzować, że pejzaż, zaliczo-
ny w katalogu (nr 92, 11. 44) do szkoły Rembrandta
i przedstawiający ruchomy most nad wodą, (okre-
ślony w katalogu jako widok Amsterdamu) odtwarza
widok „Porte Catherine" w Utrechcie 18. Autorstwa je-
go nie udało sdę bliżej ustalić. Można by go jedynie
określić jako rysunek „w rodzaju Wateriloo“.
lekcji Grez w Muzeum Sztuk Pięknych w Brukseli (nr 3160).
Za uprzejme dostarczenie mi odbitek fotograficznych skła-
dam podziękowanie: M-me H. Adhómar z Muzeum Louvre’u;
Dyrekcji Nationalmuseum w Sztokholmie; Dyrekcji Boymans
Museum w Rotterdamie; p. A. Schelfhout, asystentce w zbio-
rze F. Lugta w Hadze.


II. 7. C. a Renesse, Niedźwiedzie pożerają dzieci szydzące z proroka Elizeasza, akwaforta.
Rotterdam, Museum Boymans. (Fot. A. Freąuin, Haga)

373