DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Dunin-Fischingerowa, Barbara: Dekoracja malarska drzwi w Łańcucie: Przyczynek do działalności Franciszka Smuglewicza
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41525#0396
BARBARA DUNIN-FISCHINGEROWA
Z nazwiskiem Franciszka i Antoniego Smuglewi-
czów wiąże się szereg dekoracji malarskich pałaców,
zwłaszcza na terenie Wielkopolski38, przy czym Fran-
ciszek należał raczej do grupy malarzy projektują-
cych je obok takich artystów jak Plersch, Brenna
czy Dominik Estreicher39. Dotychczas stwierdzono
archiwalnie udział obu braci jedynie w pracach
w Smiełowie, Lubostroniu i Wilnie40.
Smuglewicze wykonywali dekoracje należące do
dwóch rozpowszechnionych wówczas typów. Jeden to
typ malowideł iluzjonistycznych, naśladujących po-
działy architektoniczne, dość ciężki, stylistycznie bli-
ski jeszcze barokowi; drugi stanowią kompozycje ara-
38 Łączy się z nimi dekorację dworów i pałaców w Guł-
towach (1780—85), Lewkowie (1791), Siernikach (1791), śmie-
łowie (1797), Dobrzycy (1799) i Lubostroniu (około 1800),
przy czym na uwagę zasługuje fakt, że ich nazwiska wy-
stępują często obok Stanisława Zawadzkiego (Dobrzycki J.,
Studia nad wiejskimi pałacami wielkopolskimi z doby
neoklasycyzmu, Prace K. H. S. V (1930), s. XV—XVII; Stry-
jeńska T., Pałace wiejskie i dwory z czasów saskich, Sta-
nisława Augusta, Księstwa Warszawskiego w województwie
poznańskim, Kraków 1929, s. 10, 13, 14, 23—27, 60, 67, 69, 74,
78; Malinowska, jw., s. 78).
39 Malinowska, jw., s. 78; Lorentz, Natolin, jw., s. 66;
Stryjeński, jw., s. 78.
beskowe i groteskowe41. Ściany podzielone na pola
geometryczne zdobią barwne groteski w układzie
kandelabrowym, przerwane niekiedy obrazami o roz-
budowanym tle pejzażowym. Z dekoracją ścian łą-
czyły się malowane drzwi, nad którymi umieszczano
ozdobne supraporty. Zachowane w Łańcucie drzwi
zdają się świadczyć o przynależności do tego właśnie
typu wnętrz „pokojów reprezentacyjnych". W obec-
nym stanie badań trudno jednak pokusić się o pró-
bę rekonstrukcji ozdoby malarskiej sal42. Posiadała
ona niewątpliwie wysoką wartość artystyczną i sta-
nowiła jeden z lepszych przykładów dekoracji wnętrz
w stylu wczesnego klasycyzmu.
40 Malinowska, jw., s. 37; List Antoniego Smuglewicza do
A. Czartoryskiego, Bibl. Muzeum Czartoryskich cyt. rkps 2063,
por. przyp. 30.
41 Pierwszy typ reprezentuje dekoracja wielkiej sali ja-
dalnej i balowej we dworze w Gułtowach, drugi ozdoba po-
koi w Lubostroniu. Oba rodzaje dekoracji czasem występują
obok siebie. Przykładem może być pałac w Dobrzycy, gdzie
dekoracja klatki schodowej należy do pierwszego, a mniej-
szych pokoi do drugiego typu.
42 Wyjaśnienie tej sprawy mogłyby przynieść badania kon-
serwatorskie, może równie owocne jak przeprowadzone w 1956
i 1957 r. poszukiwania polichromii w tzw. pokojach Brenny.
II. 16. Łańcut, waza, fragment dekoracji drzwi.
(Fot. I. Elgas-Markiewicz)
384
Z nazwiskiem Franciszka i Antoniego Smuglewi-
czów wiąże się szereg dekoracji malarskich pałaców,
zwłaszcza na terenie Wielkopolski38, przy czym Fran-
ciszek należał raczej do grupy malarzy projektują-
cych je obok takich artystów jak Plersch, Brenna
czy Dominik Estreicher39. Dotychczas stwierdzono
archiwalnie udział obu braci jedynie w pracach
w Smiełowie, Lubostroniu i Wilnie40.
Smuglewicze wykonywali dekoracje należące do
dwóch rozpowszechnionych wówczas typów. Jeden to
typ malowideł iluzjonistycznych, naśladujących po-
działy architektoniczne, dość ciężki, stylistycznie bli-
ski jeszcze barokowi; drugi stanowią kompozycje ara-
38 Łączy się z nimi dekorację dworów i pałaców w Guł-
towach (1780—85), Lewkowie (1791), Siernikach (1791), śmie-
łowie (1797), Dobrzycy (1799) i Lubostroniu (około 1800),
przy czym na uwagę zasługuje fakt, że ich nazwiska wy-
stępują często obok Stanisława Zawadzkiego (Dobrzycki J.,
Studia nad wiejskimi pałacami wielkopolskimi z doby
neoklasycyzmu, Prace K. H. S. V (1930), s. XV—XVII; Stry-
jeńska T., Pałace wiejskie i dwory z czasów saskich, Sta-
nisława Augusta, Księstwa Warszawskiego w województwie
poznańskim, Kraków 1929, s. 10, 13, 14, 23—27, 60, 67, 69, 74,
78; Malinowska, jw., s. 78).
39 Malinowska, jw., s. 78; Lorentz, Natolin, jw., s. 66;
Stryjeński, jw., s. 78.
beskowe i groteskowe41. Ściany podzielone na pola
geometryczne zdobią barwne groteski w układzie
kandelabrowym, przerwane niekiedy obrazami o roz-
budowanym tle pejzażowym. Z dekoracją ścian łą-
czyły się malowane drzwi, nad którymi umieszczano
ozdobne supraporty. Zachowane w Łańcucie drzwi
zdają się świadczyć o przynależności do tego właśnie
typu wnętrz „pokojów reprezentacyjnych". W obec-
nym stanie badań trudno jednak pokusić się o pró-
bę rekonstrukcji ozdoby malarskiej sal42. Posiadała
ona niewątpliwie wysoką wartość artystyczną i sta-
nowiła jeden z lepszych przykładów dekoracji wnętrz
w stylu wczesnego klasycyzmu.
40 Malinowska, jw., s. 37; List Antoniego Smuglewicza do
A. Czartoryskiego, Bibl. Muzeum Czartoryskich cyt. rkps 2063,
por. przyp. 30.
41 Pierwszy typ reprezentuje dekoracja wielkiej sali ja-
dalnej i balowej we dworze w Gułtowach, drugi ozdoba po-
koi w Lubostroniu. Oba rodzaje dekoracji czasem występują
obok siebie. Przykładem może być pałac w Dobrzycy, gdzie
dekoracja klatki schodowej należy do pierwszego, a mniej-
szych pokoi do drugiego typu.
42 Wyjaśnienie tej sprawy mogłyby przynieść badania kon-
serwatorskie, może równie owocne jak przeprowadzone w 1956
i 1957 r. poszukiwania polichromii w tzw. pokojach Brenny.
II. 16. Łańcut, waza, fragment dekoracji drzwi.
(Fot. I. Elgas-Markiewicz)
384