Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (25.1963)

FRESKI SNIETOGORSKIEGO MONASTERU W PSKOWIE


11. 8. Postać kobieca (Ewa?) z kompozycji Sąd Ostateczny.

Odsłonięcie wierzchniej warstwy tynku ujawniło,
że początkowy rysunek-szkic snietogorscy mistrzowie
wykonywali pędzlem, czarną farbą na niższej grubej
warstwie zaprawy, po czym nakładali cienką warstwę
freskowego tynku, na którym już malowali „z pa-
mięci” bez poprawek M.
Należy podkreślić oryginalność malarskiego stylu
snietogorskich artystów. Jedna grupa mistrzów ma-
lowała na ciemnobrązowym podstawowym tonie
(sankir) drogą nanoszenia szerokimi płaszczyznami
jaśniejszych warstw ochry, osiągając w ten sposób
Plastyczny modelunek form, gdzie niegdzie podkreś-
lony mocnymi blikami. We freskach tych twarze są
ciemne, pełne ekspresji i dynamiczne w swej fak-
turze (głowy aniołów i apostołów Sądu Ostatecznego
14 Por. F i 1 a t o w, jw., s. 718—719.

i Zesłania Ducha Świętego, pustelnicy na ołtarzowej
ścianie itd.).
Druga grupa mistrzów stosowała inne sposoby:
przekładali oni jaśniejszy ton twarzy (jasny ochrowy
sankir) osiągając plastykę za pomocą „ściemniania”
tzn. kolejnego nakładania ciemniejszego koloru pę-
dzlem po konturze. W ten sposób malowane są np.
postacie Ewy i młodego proroka z Sądu Ostatecz-
nego, apostołowie z Zaśnięcia i święci w ołtarzu
i w prothesis.
Freski te wyróżniają się płynniejszymi przejścia-
mi od jasnych tonów do ciemniejszych, większą
starannością wykonania, brakiem tej dynamicznej,
wyrazistej faktury, która charakteryzowała mistrzów
pierwszej grupy.
W ten sposób zaznaczyły się istotne różnice stylu
pozwalające odróżnić mistrzów tych malowideł. Po-

15