Instytut Sztuki (Warschau) [Editor]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Editor]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Editor]: Biuletyn Historii Sztuki (25.1963)

UKRZYŻOWANIE NA PALMIE


II. 3. Sw. Brunon, rycina B. van Westerhouta wg. wzoru
Johanna Schumera, ok. 1690 r., Wrocław, Zb. Graficzne Bibl.
im. Ossolińskich. (Fot. mikrofilm Bibl. im. Ossolińskich)

W oparciu o liturgię, obrzędy kultowe i treść granych
i publikowanych ówcześnie sztuk scenicznych.
Ogólnie przyjęto, że Chrystus ukrzyżowany został
na krzyżu zwanym crux immissa lub capitata, okreś-
lanym powszechnie jako krzyż łaciński ’. W ikonografii
jednak obok tego typu krzyża i zbliżonych do niego
odmian, które dają się określić nazwą krzyża zbu-
dowanego z belek (ciosiołka) spotykane są jeszcze
inne formy ukrzyżowań np. na żywym drzewie,
krzewie lub lilii. Można zatem mówić o krzyżu
martwym oraz o krzyżu żywym.
7 G. Rlcciotti, Zycie Jezusa Chrystusa, Warszawa
1956, s. 672—688, oraz R. H y n e k, Swiąty całun. Mąka Pań-

Zawieszenie Chrystusa na krzyżu żywym —
Drzewie Życia, taka jest bowiem treść żywego
krzyża, jest tworem chrześcijańskiej mistyki. Wy-
stępuje w literaturze i zilustrowane zostaje w sztu-
kach plastycznych. Rozważania mistyków poszły
dwoma drogami. Belki krzyża ożyły, ponieważ
zroszone zostały krwią Chrystusa, wypuściły pędy
i liście, co zostało wyrażone w hymnie Pange Lin-
gua — „Nachyl ramiona twoje, o Drzewo, nie wy-
prężaj tak bardzo ich włókien, zmień twardość twą
przyrodzoną, stań się miększym oparciem na przy-
ska w oczach nauki, Poznań 1937, również L. R é a u, Icono-
graphie de l’art Chrétien, t. 2, Paris 1957, s. 483.

25