DOI issue:
Heft 1
DOI article:Rozprawy
DOI article:Zagórowski, Olgierd: Z działalności Gian Francesco Rossiego w Polsce
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.45621#0054
OLGIERD ZAGÓROWSKI
II. 15. Fortitudo,
drzeworyt z w.
XVII. Kraków,
Muzeum Uniwer-
sytetu Jagiell.
II. 16. Fortitudo, drzeworyt H. Burgkmaira
Starszego. (Fot. W. Gumuła wg O. Fischera)
(Duma, Pycha)72, Fama (Rozgłos)72, Poesia74, Stampa
(Podpora, Odbicie)75 i Lode (Sława, Chwała)76. Pierw-
sza nie wchodzi w rachubę, gdyż jest określeniem
negatywnym, trzecia i czwarta nie posiadają znowu
logicznego związku z Męstwem. Najodpowiedniejszą
byłaby Lode, lecz pomijając strojenie jej w wieniec
z owoców, nie tłumaczy ona umieszczenia w rzeźbie
węża. Wąż sam występuje znowu raczej w alegoriach
o znaczeniu pejoratywnym, a tym samym wyklu-
czonych w naszym wypadku. W rzeźbie zaś jest on
co najmniej równorzędnym, jeśli nie ważniejszym
motywem od trąby. Może decydującym momentem
jest jego uskrzydlenie. W takim wypadku byłby on
symbolem Nieśmiertelności (Immortalitate).
12 Ripa, jw., lactantla — s. 325, Fama — s. 325, Poesia
— sub. voce, Stampa — sub voce, Lode — s. 447.
73 Tamże, s. 246.
74 Tamże, s. 245.
Możliwe, że trąba z wężem uskrzydlonym jest nie-
co uproszczoną i zmienioną formą kaduceusza. Przy
domyślnym rogu obfitości w drugiej ręce przedsta-
wiałaby figura Félicita publica 73, lecz nie dałoby
to odpowiedniego znaczenia, prędzej należałoby się
spodziewać Félicita aeterna74, która jednak trzyma
raczej palmę w jednej ręce, w drugiej zaś płomień.
Głowa rzeźby ustrojona jest w diadem; w takim
właśnie przybraniu głowy z kaduceuszem w ręku
i rogiem obfitości przedstawił Veronese W Palazzo
Ducale w Wenecji Abundantię (Obfitość; il. 17)75.
Byłoby to najszczęśliwsze rozwiązanie znaczenia po-
sągu, gdyby nie fakt, że budzi wątpliwość utożsa-
mianie trąby oplecionej przez węża uskrzydlonego
75 Marle, Jw., s. 179, 11. 204.
78 J. Eckhar dtó wna, Pomnik grobowy Stefana Ba-
torego. Problem środowiska i fundatora, „Blul. Hlst. Sztu-
ki”, XVII, 1955, nr 1, s. 140.
48
II. 15. Fortitudo,
drzeworyt z w.
XVII. Kraków,
Muzeum Uniwer-
sytetu Jagiell.
II. 16. Fortitudo, drzeworyt H. Burgkmaira
Starszego. (Fot. W. Gumuła wg O. Fischera)
(Duma, Pycha)72, Fama (Rozgłos)72, Poesia74, Stampa
(Podpora, Odbicie)75 i Lode (Sława, Chwała)76. Pierw-
sza nie wchodzi w rachubę, gdyż jest określeniem
negatywnym, trzecia i czwarta nie posiadają znowu
logicznego związku z Męstwem. Najodpowiedniejszą
byłaby Lode, lecz pomijając strojenie jej w wieniec
z owoców, nie tłumaczy ona umieszczenia w rzeźbie
węża. Wąż sam występuje znowu raczej w alegoriach
o znaczeniu pejoratywnym, a tym samym wyklu-
czonych w naszym wypadku. W rzeźbie zaś jest on
co najmniej równorzędnym, jeśli nie ważniejszym
motywem od trąby. Może decydującym momentem
jest jego uskrzydlenie. W takim wypadku byłby on
symbolem Nieśmiertelności (Immortalitate).
12 Ripa, jw., lactantla — s. 325, Fama — s. 325, Poesia
— sub. voce, Stampa — sub voce, Lode — s. 447.
73 Tamże, s. 246.
74 Tamże, s. 245.
Możliwe, że trąba z wężem uskrzydlonym jest nie-
co uproszczoną i zmienioną formą kaduceusza. Przy
domyślnym rogu obfitości w drugiej ręce przedsta-
wiałaby figura Félicita publica 73, lecz nie dałoby
to odpowiedniego znaczenia, prędzej należałoby się
spodziewać Félicita aeterna74, która jednak trzyma
raczej palmę w jednej ręce, w drugiej zaś płomień.
Głowa rzeźby ustrojona jest w diadem; w takim
właśnie przybraniu głowy z kaduceuszem w ręku
i rogiem obfitości przedstawił Veronese W Palazzo
Ducale w Wenecji Abundantię (Obfitość; il. 17)75.
Byłoby to najszczęśliwsze rozwiązanie znaczenia po-
sągu, gdyby nie fakt, że budzi wątpliwość utożsa-
mianie trąby oplecionej przez węża uskrzydlonego
75 Marle, Jw., s. 179, 11. 204.
78 J. Eckhar dtó wna, Pomnik grobowy Stefana Ba-
torego. Problem środowiska i fundatora, „Blul. Hlst. Sztu-
ki”, XVII, 1955, nr 1, s. 140.
48