DOI Heft:
Heft 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Pilch, Krystyna: Tympanon romański z Ołbina
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45621#0063
TYMPANON ROMAŃSKI Z OŁBINA
II. 7. Awers tympanonu Jaksy: kartusz z XVIII w. (Fot. J. Pilch)
sunkowo wiernie przedstawia wygląd modeli kościo-
łów w przeciwieństwie do miedziorytu, gdzie bu-
dowle są przedstawione jako rotundy, przy czym na-
pisy i układ całości są oddane poprawnie.
Za wcześnie jest obecnie wysuwać jakieś analogie sty-
listyczne i powiązania warsztatowe, chociaż pobieżne
nawet porównanie wykazuje brak cech wspólnych
zarówno z warsztatem śląskim jak i strzelneńskim.
Jedynie stwierdziś można, że spośród trzech znanych
tympanonów z Pantokratorem (bazylika św. Trójcy
i rotunda św. Prokopa w Strzelnie oraz kościół par.
św. Mikołaja w Wysocicach) tematycznie tympanon
Jaksy wiąże się z tympanonem z rotundy w Strzel-
nie, w obu bowiem wypadkach występują postacie
fundatorów i w związku z tym posiadają one pewnego
rodzaju świecki charakter, w przeciwieństwie do
Pozostałych o ściśle hagiograficznym wyrazie.
Pod względem artystycznym rzeźba stoi na wy-
sokim poziomie, szczególnie interesujące jest wy-
stępowanie dużej ilości elementów dekoracyjnych na
szatach w formie perełek czy wspomnianego już
motywu roślinnego.
Następnym problemem jest sprawa określenia
z jakimi kościołami wiążą się modele budowli nie-
sionych przez fundatorów. Ponieważ nie jest nam
znana kaplica w Bytomiu, można się hipotetycznie
zgodzić, że taki był jej wygląd, ale świątynia trzy-
mana przez Jaksę nastręcza liczne trudności. Z jednej
strony podważona jest mocno teoria, że tympanon
pochodził z rotundy ołbińskiej, z drugiej — trudno
połączyć go z jakimś znanym nam z tego opactwa
obiektem. Jeszcze inną sprawą jest problem datowa-
nia tympanonu, który może być teraz bardziej pre-
cyzyjnie określony.
Poruszone tu problemy nie wyczerpują różno-
rodnych zagadnień związanych z odnalezionym obiek-
tem sztuki romańskiej, który po konserwacji i sta-
rannym oczyszczeniu doczeka się właściwego opraco-
wania.
TYMPAN ROMAN D’OLBIN
En août 1962, on a découvert dans la région de
Wrocław, un tympan roman qui n’était connu jusqu’à
Présent que par une gravure sur cuivre et un dessin
du XVIIIe siècle. Le tympan qu’on fait remonter
aux environs de l’année 1162 provient de l’abbaye
des bénédictions d’Olbin fondée vers 1139 par le comte
Piotr Włast. Après la destruction du monastère
d’Olbin en 1529, cette sculpture a été transférée avec
d’autres oeuvres d’art à l’hôpital de Tous les Saints
et emmurée dans la façade de cette église. Vers la
55
II. 7. Awers tympanonu Jaksy: kartusz z XVIII w. (Fot. J. Pilch)
sunkowo wiernie przedstawia wygląd modeli kościo-
łów w przeciwieństwie do miedziorytu, gdzie bu-
dowle są przedstawione jako rotundy, przy czym na-
pisy i układ całości są oddane poprawnie.
Za wcześnie jest obecnie wysuwać jakieś analogie sty-
listyczne i powiązania warsztatowe, chociaż pobieżne
nawet porównanie wykazuje brak cech wspólnych
zarówno z warsztatem śląskim jak i strzelneńskim.
Jedynie stwierdziś można, że spośród trzech znanych
tympanonów z Pantokratorem (bazylika św. Trójcy
i rotunda św. Prokopa w Strzelnie oraz kościół par.
św. Mikołaja w Wysocicach) tematycznie tympanon
Jaksy wiąże się z tympanonem z rotundy w Strzel-
nie, w obu bowiem wypadkach występują postacie
fundatorów i w związku z tym posiadają one pewnego
rodzaju świecki charakter, w przeciwieństwie do
Pozostałych o ściśle hagiograficznym wyrazie.
Pod względem artystycznym rzeźba stoi na wy-
sokim poziomie, szczególnie interesujące jest wy-
stępowanie dużej ilości elementów dekoracyjnych na
szatach w formie perełek czy wspomnianego już
motywu roślinnego.
Następnym problemem jest sprawa określenia
z jakimi kościołami wiążą się modele budowli nie-
sionych przez fundatorów. Ponieważ nie jest nam
znana kaplica w Bytomiu, można się hipotetycznie
zgodzić, że taki był jej wygląd, ale świątynia trzy-
mana przez Jaksę nastręcza liczne trudności. Z jednej
strony podważona jest mocno teoria, że tympanon
pochodził z rotundy ołbińskiej, z drugiej — trudno
połączyć go z jakimś znanym nam z tego opactwa
obiektem. Jeszcze inną sprawą jest problem datowa-
nia tympanonu, który może być teraz bardziej pre-
cyzyjnie określony.
Poruszone tu problemy nie wyczerpują różno-
rodnych zagadnień związanych z odnalezionym obiek-
tem sztuki romańskiej, który po konserwacji i sta-
rannym oczyszczeniu doczeka się właściwego opraco-
wania.
TYMPAN ROMAN D’OLBIN
En août 1962, on a découvert dans la région de
Wrocław, un tympan roman qui n’était connu jusqu’à
Présent que par une gravure sur cuivre et un dessin
du XVIIIe siècle. Le tympan qu’on fait remonter
aux environs de l’année 1162 provient de l’abbaye
des bénédictions d’Olbin fondée vers 1139 par le comte
Piotr Włast. Après la destruction du monastère
d’Olbin en 1529, cette sculpture a été transférée avec
d’autres oeuvres d’art à l’hôpital de Tous les Saints
et emmurée dans la façade de cette église. Vers la
55