DOI Heft:
Heft 1
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Gąsiorowski, Antoni; Jakimowiczówna, Teresa: [Rezension von: Józef Nowacki, Kościół katedralny w Poznaniu. Studium historyczne]
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.45621#0092
RECENZJE
II. 1. Ostrów Tumski od zachodu. Rys. J. Minutoli 1833 r. Poznań, Muzeum Narodowe.
(Fot. ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Poznaniu)
Iową podbudowę pod przyszłe badania z dziedziny
sztuki. „Ogranicza się” przeważnie do bardzo szcze-
gółowej deskrypcji faktów historycznych. Sposób
w jaki je opisuje możnaby określić mianem metody
starożytniczej, gdyby nie fakt bardzo dokładnego
oparcia każdej wiadomości na każdorazowo cytowa-
nym przekazie źródłowym.
W oparciu o ogromny materiał archiwalny przed-
stawia Autor szczegółowe dzieje fabricae ecclesiae.
Interesuje się na równi architekturą gmachu jak
wszystkimi zabytkami ruchomymi jakie znajdują się
w nim obecnie i kiedykolwiek znajdowały. Dokonuje
bardzo dokładnego opisu zabytków wewnątrz kated-
ry, posuwając tę dokładność aż do zanotowania np.
wszystkich napisów znajdujących się na tablicach
nagrobnych czy pomnikach. Ustala szereg faktów
dotychczas dyskusyjnych, do przyszłych badań hi-
storyka sztuki wnosi wnikliwą analizę historycznych
i prawnych okoliczności fundacji poszczególnych
dzieł sztuki, dostarcza wreszcie imponującą ilość
nieznanego, a potwierdzonego archiwalnie materiału
faktograficznego. Wszystko to sprawia, że praca —
obok wartości opracowania naukowego — ma jed-
nocześnie poważne znaczenie jako swego rodzaju
szczegółowy inwentarz istniejących i nie istniejących
już zabytków katedry poznańskiej. W dużych par-
tiach możnaby ją nazwać nieomal nie opracowaniem
a wręcz źródłem historycznym.
W partiach odnoszących ‘się do gmachu i jego
wyposażenia praca ma układ topograficzny. Ponie-
waż jednak rozdział Dzieje gmachu katedry potrak-
towany jest bardzo wyczerpująco, na dalszych kar-
tach książki czytelnik znajduje szereg powtórzeń,
które zaciemniają jej konstrukcję i utrudniają ko-
rzystanie z materiału. W powtórzenia obfituje szcze-
gólnie rozdział Prezbiterium oraz fragmenty, doty-
czące budowy kaplic. Omawiając poszczególne kaplice
Autor zatrzymuje uwagę jednocześnie na historycz-
no-prawnym i liturgicznym aspekcie ich fundacji
oraz na dziełach sztuki zawartych w każdej z nich.
Oczywiście jest to ze wszech miar pożądane, lecz
wypływa stąd pewna niekonsekwencja: w rozdziałach
Altarie i Nagrobki znajdujemy omówienie tych tyl-
ko, które stoją poza obrębem kaplic, podczas gdy
tytuł sugeruje, że mowa o całości materiału.
Rozdział Dzieje gmachu katedry, który mógłby
stanowić osobną publikację, składa się z 6 podroz-
działów zamkniętych datami poszczególnych prze-
budów gmachu. Autor wyodrębnia więc „bazylikę
starochrześcijańską” (do 1038 r.), katedrę romańską,
84
II. 1. Ostrów Tumski od zachodu. Rys. J. Minutoli 1833 r. Poznań, Muzeum Narodowe.
(Fot. ze zbiorów Muzeum
Narodowego w Poznaniu)
Iową podbudowę pod przyszłe badania z dziedziny
sztuki. „Ogranicza się” przeważnie do bardzo szcze-
gółowej deskrypcji faktów historycznych. Sposób
w jaki je opisuje możnaby określić mianem metody
starożytniczej, gdyby nie fakt bardzo dokładnego
oparcia każdej wiadomości na każdorazowo cytowa-
nym przekazie źródłowym.
W oparciu o ogromny materiał archiwalny przed-
stawia Autor szczegółowe dzieje fabricae ecclesiae.
Interesuje się na równi architekturą gmachu jak
wszystkimi zabytkami ruchomymi jakie znajdują się
w nim obecnie i kiedykolwiek znajdowały. Dokonuje
bardzo dokładnego opisu zabytków wewnątrz kated-
ry, posuwając tę dokładność aż do zanotowania np.
wszystkich napisów znajdujących się na tablicach
nagrobnych czy pomnikach. Ustala szereg faktów
dotychczas dyskusyjnych, do przyszłych badań hi-
storyka sztuki wnosi wnikliwą analizę historycznych
i prawnych okoliczności fundacji poszczególnych
dzieł sztuki, dostarcza wreszcie imponującą ilość
nieznanego, a potwierdzonego archiwalnie materiału
faktograficznego. Wszystko to sprawia, że praca —
obok wartości opracowania naukowego — ma jed-
nocześnie poważne znaczenie jako swego rodzaju
szczegółowy inwentarz istniejących i nie istniejących
już zabytków katedry poznańskiej. W dużych par-
tiach możnaby ją nazwać nieomal nie opracowaniem
a wręcz źródłem historycznym.
W partiach odnoszących ‘się do gmachu i jego
wyposażenia praca ma układ topograficzny. Ponie-
waż jednak rozdział Dzieje gmachu katedry potrak-
towany jest bardzo wyczerpująco, na dalszych kar-
tach książki czytelnik znajduje szereg powtórzeń,
które zaciemniają jej konstrukcję i utrudniają ko-
rzystanie z materiału. W powtórzenia obfituje szcze-
gólnie rozdział Prezbiterium oraz fragmenty, doty-
czące budowy kaplic. Omawiając poszczególne kaplice
Autor zatrzymuje uwagę jednocześnie na historycz-
no-prawnym i liturgicznym aspekcie ich fundacji
oraz na dziełach sztuki zawartych w każdej z nich.
Oczywiście jest to ze wszech miar pożądane, lecz
wypływa stąd pewna niekonsekwencja: w rozdziałach
Altarie i Nagrobki znajdujemy omówienie tych tyl-
ko, które stoją poza obrębem kaplic, podczas gdy
tytuł sugeruje, że mowa o całości materiału.
Rozdział Dzieje gmachu katedry, który mógłby
stanowić osobną publikację, składa się z 6 podroz-
działów zamkniętych datami poszczególnych prze-
budów gmachu. Autor wyodrębnia więc „bazylikę
starochrześcijańską” (do 1038 r.), katedrę romańską,
84