Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau>: Biuletyn Naukowy (1.1932/1933)

nak żaden z naszych malarzy fresków XVIII w. nie zjednał sobie
w ostatnich latach takiego rozgłosu, ani nie zwrócił na siebie w tym
stopniu uwagi historyków sztuki. Płytki dogmatyzm estetyczny ubie-
głego stulecia zatarł jednak szybko w pamięci potomnych rozmiary
jego zasług. Poszły w niepamięć koleje żywota artysty, przepadły
gdzieś bez śladu rysunki i obrazy, szereg tylko wybitnych dzieł z za-
kresu malarstwa ściennego nie pozwolił na zawsze wymazać z pa-
mięci nazwiska, które niegdyś cieszyło się na tym terenie tak do-
brze zasłużonem uznaniem.
Wśród współczesnego sobie pokolenia nie znalazł Stanisław
Stroiński biografa, do którego moglibyśmy się udać po najważniej-
sze dane o jego życiu i dziełach. Pragnąc przeto dowiedzieć się
nieco szczegółów o osobie artysty, zdani jesteśmy wyłącznie na
fragmentaryczne wiadomości, jakie po śmierci jego zdołali jeszcze
wyłowić leksykografowie późniejsi. Najwcześniejsza — o ile wiado-
mo — wzmianka dotycząca Stanisława Stroińskiego pojawiła się
w zapomnianym oddawna artykule St. Jaszowskiego — O malarzach
lwowskich, pomieszczonym w „Rozmaitościach” lwowskich z r. 1831.
Prócz skonstatowania autorstwa fresków katedralnych we Lwowie
oraz wiadomości o długoletnim pobycie syna artysty, Antoniego,
w Rzymie nie był już wszakże wzmiankowany autor w możności
podać żadnych bardziej wyczerpujących danych. W kilkanaście lat
później, wychodzący od r. 1835, Powszechny leksykon artystów Na-
glera2) zarejestrował również obu wspomnianych malarzy, opiera-
jąc się przytem na informacjach poprzednich. Niewiadomo tylko
na jakiej podstawie zmienił Nagler imię Stanisława Stroińskiego na
Jan, co mu już dawno zresztą wytknął Rastawiecki. Pozatem 21 -letni
pobyt Antoniego Stroińskiego we Włoszech, o którym doniósł Ja-
szowski, nie wydawał się cytowanemu leksykografowi niemieckiemu
zasługiwać w całej rozciągłości na wiarę. Wobec niezwykłej lako-
niczności informacyj powyższych właściwą zasługę ocalenia pamięci
artysty przypisać należy E. Rastawieckiemu, który w swoim Słowni-
ku malarzy polskich 3) poświęcił mu dopiero obszerniejszą notatkę
i ogłosił najważniejsze daty biograficzne, odnoszące się do osoby
naszego twórcy. Pozatem z relacji tego autora dowiedzieliśmy się,
że Stroiński był szlacheckiego pochodzenia, wykształcenie swoje
odebrał w Rzymie, pracował zaś niejednokrotnie z synem swoim
Antonim oraz młodszym bratem Marcinem, nigdzie dotąd nie no-
towanym.
Przeprowadzone przeze mnie poszukiwania w archiwach lwow-
skich wykazały jednak, że wszystkie te informacje, o których po-
wyżej była mowa, są w znacznej części albo nieścisłe, albo wręcz
fałszywe. 1 tak okazało się przedewszystkiem, że Stanisław Stroiń-

168