DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Nederlandsche Musea
DOI Artikel:Mulder, Adolph: Zalt-Bommel met zijn St. Maartenstoren
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17413#0112
104
Onze buste is afkomstig uit het bezit der familie Morosini te Venetië,
waar zij op een antiek keizerinnen-beeld was aangebracht; de schouders
ontbreken dan ook, wat wel zeer te betreuren is, maar waaraan, van den
anderen kant, de mogelijkheid geweten moet worden, dat het stuk binnen
het bereik van het ons ten dienste staande krediet kwam.
Welk exemplaar is nu een voortreffelijker stuk beeldhouwwerk, het
Berlijnsche of het onze? Moeten wij in één het oorspronkelijke, in het
ander een repliek zien? Zijn beide door denzelfden meester gemaakt, of is
één de arbeid van een leerling? Even zoovele vragen welke tot discussie
aanleiding zouden kunnen geven. Ik wil mij daar — voorloopig althans — niet
in begeven en zal afwachten, of het, tegenover plastiek, nog zeer lauw
voelend Hollandsche publiek nu toch eens wat bewondering aan den dag
zal leggen.
Ten slotte wil ik de aandacht van belangstellenden even vestigen op
een paar meubelen uit de Italiaansche vroeg- en laat-Renaissance, te weten :
een kistje versierd met figuren in vroeg 15de eeuwsche, sierlijke kleeder-
drachten, nog voorzien van eene zeer eigenaardige polychromie in was,
een kist, eveneens uit de 15de eeuw versierd met inlegwerk, een een-
voudige stoel uit de 16de eeuw en een spiegellijst uit denzelfden tijd.
A. Pit.
M o numente n.
Zalt-Bommel met zijn St. Maartenstoren.
Daar zich thans te Zak Hommel eene commissie gevormd heeft met
het doel den trotschen St. Maartenstoren eene hoogst noodige restauratie
te doen ondergaan en de geschiedschrijvers dier plaats omtrent den bouw
van kerk en toren allen — zonder uitzondering — in dwaling verkeeren,
achten wij nu het tijdstip geschikt om eenige meer nauwkeurige gegevens
daaromtrent mede te deelen.
Wanneer wij, van Utrecht naar het Zuiden sporend, de groote Waalbrug
achter ons hebben, vertoont zich aan onze rechterhand het stedeke Zalt-Bommel,
dat liefelijk en bescheiden in het frissche groen van zijne lommerrijke lanen
en plantsoenen is weggedoken ; en ver boven alles uit, dc geheele omgeving
als het ware beheerschend, verheft zich hoog ten hemel de fiere St. Maartens-
toren, waaraan de tand des tijds wel is waar heeft geknaagd, doch die nog
onverzwakt den last der jaren torst.
Alvorens met de beschrijving van het kerkgebouw aan te vangen,
zullen wij hieraan doen voorafgaan eenige historische bijzonderheden van
de stad zelf, daar deze zeer begrijpelijk ten nauwste met elkander verband
houden.
Onze buste is afkomstig uit het bezit der familie Morosini te Venetië,
waar zij op een antiek keizerinnen-beeld was aangebracht; de schouders
ontbreken dan ook, wat wel zeer te betreuren is, maar waaraan, van den
anderen kant, de mogelijkheid geweten moet worden, dat het stuk binnen
het bereik van het ons ten dienste staande krediet kwam.
Welk exemplaar is nu een voortreffelijker stuk beeldhouwwerk, het
Berlijnsche of het onze? Moeten wij in één het oorspronkelijke, in het
ander een repliek zien? Zijn beide door denzelfden meester gemaakt, of is
één de arbeid van een leerling? Even zoovele vragen welke tot discussie
aanleiding zouden kunnen geven. Ik wil mij daar — voorloopig althans — niet
in begeven en zal afwachten, of het, tegenover plastiek, nog zeer lauw
voelend Hollandsche publiek nu toch eens wat bewondering aan den dag
zal leggen.
Ten slotte wil ik de aandacht van belangstellenden even vestigen op
een paar meubelen uit de Italiaansche vroeg- en laat-Renaissance, te weten :
een kistje versierd met figuren in vroeg 15de eeuwsche, sierlijke kleeder-
drachten, nog voorzien van eene zeer eigenaardige polychromie in was,
een kist, eveneens uit de 15de eeuw versierd met inlegwerk, een een-
voudige stoel uit de 16de eeuw en een spiegellijst uit denzelfden tijd.
A. Pit.
M o numente n.
Zalt-Bommel met zijn St. Maartenstoren.
Daar zich thans te Zak Hommel eene commissie gevormd heeft met
het doel den trotschen St. Maartenstoren eene hoogst noodige restauratie
te doen ondergaan en de geschiedschrijvers dier plaats omtrent den bouw
van kerk en toren allen — zonder uitzondering — in dwaling verkeeren,
achten wij nu het tijdstip geschikt om eenige meer nauwkeurige gegevens
daaromtrent mede te deelen.
Wanneer wij, van Utrecht naar het Zuiden sporend, de groote Waalbrug
achter ons hebben, vertoont zich aan onze rechterhand het stedeke Zalt-Bommel,
dat liefelijk en bescheiden in het frissche groen van zijne lommerrijke lanen
en plantsoenen is weggedoken ; en ver boven alles uit, dc geheele omgeving
als het ware beheerschend, verheft zich hoog ten hemel de fiere St. Maartens-
toren, waaraan de tand des tijds wel is waar heeft geknaagd, doch die nog
onverzwakt den last der jaren torst.
Alvorens met de beschrijving van het kerkgebouw aan te vangen,
zullen wij hieraan doen voorafgaan eenige historische bijzonderheden van
de stad zelf, daar deze zeer begrijpelijk ten nauwste met elkander verband
houden.