DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Miscellanea
DOI Artikel:Recenzje
DOI Artikel:Jakimowiczowa, Irena: Na marginesie wartościowej książki: Stefan Kozakiewicz, Andrzej Ryszkiewicz, Warszawska "Cyganeria" malarska, Wrocław 1955 (Źródła do dziejów sztuki polskiej t. VIII, PIS-Ossolineum)
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41525#0099
RECENZJE
II. 4. H. Pillati, Rozejście się Narodów. Muzeum Narodowe, Warszawa. (Fot. H. Romanowski)
We wstępie ogólnym znalazła się wyczerpująca bio-
grafia Marcina Olszyńskiego i charakterystyka jego
działalności, szczególnie w zakresie fotografii oraz jako
wieloletniego kierownika artystycznego „Kłosów". Po-
ruszone przy okazji zagadnienia rozwoju ówczesnej
fotografii rzucają też ciekawe światło na jej rolę
w warsztacie malarzy tego czasu w Polsce. Słuszna też
wydaje się ocena roli Olszyńskiego w skupiającej się
przy nim grupie artystów, której był łącznikiem towa-
rzyskim i w skromnym zakresie mecenasem, a nie wo-
dzem ideologicznym, do czego zresztą nie pretendował.
Po macoszemu trochę został jedynie potraktowany
Olszyński jako zbieracz. Wprawdzie istotnie zbiór jego
od dawna ulegający powolnemu rozpraszaniu dziś już
nie istnieje, a wobec braku jakichkolwiek spisów re-
konstrukcja jego jest niemożliwa. Jednak niewątpliwie
zyskałby czytelnik bliższy i pełniejszy obraz tego za-
gadnienia, gdyby wiadomości rozsypane na kilku stro-
nach (16, 19, 25, 25) zostały omówione w jednym miej-
scu i nieco rozszerzone. Cytowany w książce Katalog
wystawy retrospektywnej nieżyjących malarzy pol-
skich, Warszawa 1898, notuje, prócz wymienionych,
3 pejzaże Szermentowskiego i 4 obrazy Pillatiego bę-
dące własnością Olszyńskiego. W zbiorze jego była też
akwarela Vogla „Widok Krakowskiego Przedmieścia"
z r. 1807, reprodukowana u Sokołowskiego w Dziejach
porozbiorowych, t. I, s. 396.
Sporo interesujących pozycji znajduje się też wśród
rysunków zakupionych przez Muzeum Narodowe
w Warszawie od rodziny w latach 1945 i 1955'. Poza
kilku luźnymi pozycjami zachowały się one łącznie
z grafiką w formie albumu, gromadzonego zresztą
bardzo niestarannie i niefachowo. Na arkuszach sza-
rego taniego papieru rysunki naklejane były po kilka
bez żadnego przemyślanego układu, często przemiesza-
ne z rycinami. Łącznie znalazło się w zbiorach Mu-
zeum 141 rysunków, w tym 2 z sygnaturami obcych
artystów: Jean Pillement i Peter Strudel. Wśród ry-
sunków polskich większość stanowią prace artystów
kręgu bliskiego Olszyńskiemu, wiele zresztą nieokre-
ślonych i małej wartości artystycznej. Najciekawiej
przedstawia się zespół 30 rysunków i akwarel Francisz-
ka Kostrzewskiego z lat 40 i 50-tych, na który składają
się w przeważnej mierze pejzaże, szkice typów i ubio-
rów ludowych, a także dwa szkice do ilustracji w „Szki-
cach i obrazkach" oraz rysunek humorystyczny, przed-
stawiający grupę osób przed zakładem fotograficznym
Olszyńskiego „Świetlik" i(il. 1). Szczególnie uderzają
świeżością koloru i lekkością pędzla akwarele pejza-
żowe, wnoszące nieco nowego materiału do wczesnego
okresu twórczości tego artysty. Ponadto znalazły się
w zbiorze 2 rysunki Stanisława Chlebowskiego, 2 Ja-
na Olszewskiego, 3 J. Olszyńskiego, szkic olejny Józefa
Brodowskiego. Między paru rysunkami, które można by
przypisać Henrykowi Pillatiemu znalazł się niewątpli-
wie szkic jego ręki do „Turnieju artystów". Kilka -scen
rodzajowych zdaje się wiązać z nazwiskiem Aleksan-
dra Rudzkiego.
Zespół znajdujących się w albumie ponad 100 ry-
cin polskich i obcych nie przedstawia żadnej prawie
89
II. 4. H. Pillati, Rozejście się Narodów. Muzeum Narodowe, Warszawa. (Fot. H. Romanowski)
We wstępie ogólnym znalazła się wyczerpująca bio-
grafia Marcina Olszyńskiego i charakterystyka jego
działalności, szczególnie w zakresie fotografii oraz jako
wieloletniego kierownika artystycznego „Kłosów". Po-
ruszone przy okazji zagadnienia rozwoju ówczesnej
fotografii rzucają też ciekawe światło na jej rolę
w warsztacie malarzy tego czasu w Polsce. Słuszna też
wydaje się ocena roli Olszyńskiego w skupiającej się
przy nim grupie artystów, której był łącznikiem towa-
rzyskim i w skromnym zakresie mecenasem, a nie wo-
dzem ideologicznym, do czego zresztą nie pretendował.
Po macoszemu trochę został jedynie potraktowany
Olszyński jako zbieracz. Wprawdzie istotnie zbiór jego
od dawna ulegający powolnemu rozpraszaniu dziś już
nie istnieje, a wobec braku jakichkolwiek spisów re-
konstrukcja jego jest niemożliwa. Jednak niewątpliwie
zyskałby czytelnik bliższy i pełniejszy obraz tego za-
gadnienia, gdyby wiadomości rozsypane na kilku stro-
nach (16, 19, 25, 25) zostały omówione w jednym miej-
scu i nieco rozszerzone. Cytowany w książce Katalog
wystawy retrospektywnej nieżyjących malarzy pol-
skich, Warszawa 1898, notuje, prócz wymienionych,
3 pejzaże Szermentowskiego i 4 obrazy Pillatiego bę-
dące własnością Olszyńskiego. W zbiorze jego była też
akwarela Vogla „Widok Krakowskiego Przedmieścia"
z r. 1807, reprodukowana u Sokołowskiego w Dziejach
porozbiorowych, t. I, s. 396.
Sporo interesujących pozycji znajduje się też wśród
rysunków zakupionych przez Muzeum Narodowe
w Warszawie od rodziny w latach 1945 i 1955'. Poza
kilku luźnymi pozycjami zachowały się one łącznie
z grafiką w formie albumu, gromadzonego zresztą
bardzo niestarannie i niefachowo. Na arkuszach sza-
rego taniego papieru rysunki naklejane były po kilka
bez żadnego przemyślanego układu, często przemiesza-
ne z rycinami. Łącznie znalazło się w zbiorach Mu-
zeum 141 rysunków, w tym 2 z sygnaturami obcych
artystów: Jean Pillement i Peter Strudel. Wśród ry-
sunków polskich większość stanowią prace artystów
kręgu bliskiego Olszyńskiemu, wiele zresztą nieokre-
ślonych i małej wartości artystycznej. Najciekawiej
przedstawia się zespół 30 rysunków i akwarel Francisz-
ka Kostrzewskiego z lat 40 i 50-tych, na który składają
się w przeważnej mierze pejzaże, szkice typów i ubio-
rów ludowych, a także dwa szkice do ilustracji w „Szki-
cach i obrazkach" oraz rysunek humorystyczny, przed-
stawiający grupę osób przed zakładem fotograficznym
Olszyńskiego „Świetlik" i(il. 1). Szczególnie uderzają
świeżością koloru i lekkością pędzla akwarele pejza-
żowe, wnoszące nieco nowego materiału do wczesnego
okresu twórczości tego artysty. Ponadto znalazły się
w zbiorze 2 rysunki Stanisława Chlebowskiego, 2 Ja-
na Olszewskiego, 3 J. Olszyńskiego, szkic olejny Józefa
Brodowskiego. Między paru rysunkami, które można by
przypisać Henrykowi Pillatiemu znalazł się niewątpli-
wie szkic jego ręki do „Turnieju artystów". Kilka -scen
rodzajowych zdaje się wiązać z nazwiskiem Aleksan-
dra Rudzkiego.
Zespół znajdujących się w albumie ponad 100 ry-
cin polskich i obcych nie przedstawia żadnej prawie
89