Zakład Architektury Polskiej i Historii Sztuki <Warschau>: Biuletyn Naukowy (1.1932/1933)

wą techniką podyktować winno samo malowidło. Soczyste „zacieki"
akwarelowe o mieniących się barwach nie będą właściwe przy ko-
pjowaniu malowidła na tynku, gdyż użyte nawet w miejscach neu-
tralnych, podważają zaufanie do staranniej opracowanych części
kopji. Przykładów takich kopij, będących właściwie akwarelowym
szkicem, mamy bardzo dużo 4).
Rysunek (kontur). Po wybraniu i skompletowaniu mater-
jałów, przystępujemy do rysunku konturowego, t. j. do zasadniczego
rozmieszczenia mas kompozycji na płaszczyźnie kopji. I tu znowu
występuje warunek nieodzowny — rysunek kopji winien być ściśle
pomiarowy. Rysunek „na oko“ przy najlepszych kwalifikacjach ry-
sującego jest nie do przyjęcia. Ustalenie właściwych proporcyj mas
i należyte umieszczenie elementów kompozycji zagwarantowane win-
no być miarką i jak zobaczymy niżej, nie jest to bynajmniej prze-
sadną dokładnością.
W większości wypadków pole malowidła jest dość znaczne
i kopjujący, jak to wykażę niżej, winien znajdować się w bezpo-
średniej bliskości malowidła, przyczem widzieć je będzie w skrócie.
O ile malowidło umieszczone jest wysoko i oglądamy je z ruszto-
wania, odejście może być utrudnione, rzeczą więc jest oczywistą,
że prawidłowego rozmieszczenia mas można dokonać tylko drogą
pomiaru. Częste też są wypadki, że malowidło znajduje się na po-
wierzchni krzywej lub na kilku powierzchniach, znajdujących się pod
kątem do siebie; stajemy wtedy przed koniecznością rozwinięcia
tych powierzchni na płaszczyznę rysunku, czego należy dokonać
oczywiście drogą czysto wykreślną 5).
Co do metody pomiaru — to w wypadku prostokątnego ukła-
du obramienia najlepiej przyjąć system rzędnych; przy nieregular-
nym zarysie pola malowidła koniecznem będzie zastosowanie syste-
mu trójkątów, polegający na określeniu położenia punktu na pod-
stawie dwuch ustalonych. Punktami wytyczanemi będą, w obu wy-
padkach, załamania lub przecięcia się linji rysunkowych, ważne
w układzie kompozycji. Punkty te przyczynią się do dokładnego
wrysowania detali i dadzą możność sprawdzenia wątpliwych propor-
cyj przy ostatecznem opracowaniu.
Na brak rozmieszczenia zasadniczych mas i wynikające stąd
niepowiązanie się detali, można wskazać np. w kopji malowidła
z kość. Brygitek w Lublinie, przedstawiającego orszak rycerzy 6) (ryc.
3 i 4). Rozstawienie hełmów, proporcje głów ludzkich i końskich
nie odpowiadają oryginałowi. Kopjujący artysta malarz posiadał jed-
nak przytem „dobre oko“, bo kopja innego fragmentu malowidła
w tym samym kościele wykazuje, pomijając sprawy modelunku,
prawidłowe proporcje rysunkowe 7).

15