DOI issue:
Nr. 1
DOI article:Białostocki, Jan: Barok: styl - epoka - postawa
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.41524#0041
BAROK. STYL — EPOKA — POSTAWA
II. 14. Caesar van Everdingen, Muzy. Haga, Huis ten Bosch.
cie francuskim, ogłoszenie przez Boileau tego co „nie-
rozumne" za „nienaturalne" uważa Pevsner nałoże-
nie klasycznej maski na namiętne przeżycia. Kończy
analogią pomiędzy „retorycznym" charakterem sztuki
francuskiej i włoskim barokowym stylem poezji „sei-
centismo" — dochodząc do ostatecznego wniosku, iż
nie ma wielkiej różnicy pomiędzy „ogólną" postawą
życiową wczesnego i późnego baroku, i tą postawą,
którą odnaleźć można we francuskiej kulturze drugie-
go trzydziestolecia XVII wieku79.
Ostatnio John. Rupert Martin —• jak gdyby nie zna-
jąc dawnej próby Pevsnera ■— próbował ponownie
formułować szereg kategorii tego typu, podkreślając
konieczność „treściowego rozumienia baroku" 80: pierw-
szą był dla niego „naturalizm" baroku, który zawarty
70 W An Outline of European Architecture Pevsner nie
podtrzymuje jednak tego poglądu, omawiając oddzielnie kla-
jest — istotnie — już w genetycznym przeciwstawie-
niu się manieryzmowi a swój szczególny, barokowy
wyraz znalazł także w Arystotelizmie Idei Belloriego,
naczelnej nauki teoretycznej XVII wieku. Caravaggio,
Rembrandt, Rubens, Holendrzy, nawet nauka i filozo-
fia są w baroku podporządkowane nowej postawie
wobec natury. Differentia specifica tego naturalizmu,
to powiązanie z zamiłowaniem do alegoryki: barok
odznacza się według Martina szczególną równowagą
naturalizmu i alegorii (ił. 12, 13, 14). Dalsze cechy —
zainteresowanie psychologią, wizją i ekstazą, śmiercią
i męczeństwem są już mniej powszechne; natomiast
poczucie nieskończoności i pos.ugiwanie się światłem
dla sugerowania nieskończonej rozciągłości istotnie
jest jedną z częstych cech sztuki doby baroku. Martin
sycyzm architektoniczny francuski, angielski i holenderski.
80 J. Rupert Martin, jw.
29
II. 14. Caesar van Everdingen, Muzy. Haga, Huis ten Bosch.
cie francuskim, ogłoszenie przez Boileau tego co „nie-
rozumne" za „nienaturalne" uważa Pevsner nałoże-
nie klasycznej maski na namiętne przeżycia. Kończy
analogią pomiędzy „retorycznym" charakterem sztuki
francuskiej i włoskim barokowym stylem poezji „sei-
centismo" — dochodząc do ostatecznego wniosku, iż
nie ma wielkiej różnicy pomiędzy „ogólną" postawą
życiową wczesnego i późnego baroku, i tą postawą,
którą odnaleźć można we francuskiej kulturze drugie-
go trzydziestolecia XVII wieku79.
Ostatnio John. Rupert Martin —• jak gdyby nie zna-
jąc dawnej próby Pevsnera ■— próbował ponownie
formułować szereg kategorii tego typu, podkreślając
konieczność „treściowego rozumienia baroku" 80: pierw-
szą był dla niego „naturalizm" baroku, który zawarty
70 W An Outline of European Architecture Pevsner nie
podtrzymuje jednak tego poglądu, omawiając oddzielnie kla-
jest — istotnie — już w genetycznym przeciwstawie-
niu się manieryzmowi a swój szczególny, barokowy
wyraz znalazł także w Arystotelizmie Idei Belloriego,
naczelnej nauki teoretycznej XVII wieku. Caravaggio,
Rembrandt, Rubens, Holendrzy, nawet nauka i filozo-
fia są w baroku podporządkowane nowej postawie
wobec natury. Differentia specifica tego naturalizmu,
to powiązanie z zamiłowaniem do alegoryki: barok
odznacza się według Martina szczególną równowagą
naturalizmu i alegorii (ił. 12, 13, 14). Dalsze cechy —
zainteresowanie psychologią, wizją i ekstazą, śmiercią
i męczeństwem są już mniej powszechne; natomiast
poczucie nieskończoności i pos.ugiwanie się światłem
dla sugerowania nieskończonej rozciągłości istotnie
jest jedną z częstych cech sztuki doby baroku. Martin
sycyzm architektoniczny francuski, angielski i holenderski.
80 J. Rupert Martin, jw.
29