DOI Heft:
Nr. 1
DOI Artikel:Kręglewska-Foksowicz, Ewa; Linette, Eugeniusz; Powidzki, Janusz; Sławska, Aniela: Sztuka baroku w Wielkopolsce
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.41524#0102
E. KRĘGLEWSKA-FOKSOWICZ, E. LINETTE, J. POWIDZKI, A. SŁAWSKA
II. 40. Wożniki, kościół reformatów, wnętrze z wystrojem z\1742 r. (Fot. Urząd Konserw, w Poznaniu)
przez Dobrzyckiego177, należało by zatem rozciągnąć
na całość kompleksu pałacowego w Rogalinie. Relacja
między pałacem rogalińskim a współczesnym mu pa-
łacem we Wieleniu, gdzie również można sugerować
autorstwo Graffa, jest bardzo trudna do wykazania.
Anachronizm założenia wieleńskiego, uzależnionego
wyraźnie od woli właściciela, utrudnia analizę porów-
nawczą. Pewnym łącznikiem między tymi dwoma do-
mniemanymi dziełami Graffa są oficyny rydzyńskie,
w których spotykamy podziały architektoniczne, wła-
ściwe także obu pałacom.
W późniejszych rezydencjach wielkopolskich mo-
tyw galerii rogalińskich znalazł zastosowanie w ana-
logicznej formie, jak np. w klasycy stycznych już Paw-
łowicach. Istotnym dla późniejszych rozwiązań jest tak-
że ukształtowanie wnętrz pałacu rogalińskiego, które
cechuje większe, aniżeli to dotąd obserwowaliśmy
w pałacach wielkopolskich, zróżnicowanie pod wzglę-
dem wielkości i funkcji, co znamionuje nowe, bardziej
praktyczne pod względem użytkowym podejście do
zagadnienia rozplanowania.
Ignacy Graff, przez swoje zapewne najlepsze dzieło
jakim jest pałac rogaliński, odegrał w Wielkopolsce
17< D obr zy cki, jw., s. XIII—XIV. Jakiś związek Graffa
z Rogallnem potwierdza także jedno niezupełnie jasne zdanie
w jego liście do ks. Sułkowskiego; Ehrenberg, jw.,
aneks 36.
podobną rolę w przejściu od rokoka do klasycyzmu
jak Nax w Kieleckim i Lubelskim 178.
Oddźwięki baroku znajdujemy jeszcze takie w Pa-
łacu Działyńskich w Poznaniu, wzniesionym w latach
70-tych XVIII w. przez Władysława Gurowskiego, dru-
giego męża Anny Działyńskiej 17B. Należy on do grupy
nielicznych w Polsce pałaców położonych w obrębie
miasta lokacyjnego. Jego elewacja wschodnia —
frontowa — stanowi coś pośredniego między fasadą
pałacu a okazałą kamienicą, natomiast fasada za-
chodnia •— ogrodowa, z dwoma ryzalitami, była od-
rębną całością, izolowaną od otoczenia miejskiego.
Analogiczną sytuację w obrębie starego miasta mia-
ły pałace krakowskie, przy których jednak nie
znajdujemy ogrodu. Pod tym względem pałac Dzia-
łyńskich zbliża się do założeń miejskich pałaców fran-
cuskich. W rozwiązaniu Sali Czerwonej spotykamy
jeszcze charakterystyczne dla baroku przenikanie się
form prostokąta i elipsy nawiązujące do ukształto-
wania sal balowych pałaców w Rydzynie i Rogalinie.
[E. K.J
178 w. Tatarkiewicz, Opole i Nałęczów. Merlini i Nax,
B. H. S. XVIII, 1956, nr 2, s. 240—270.
179 z. Kębłowska, Pałac Działyńskich w Poznaniu, ma-
szynopis P. K. Z. Poznań.
90
II. 40. Wożniki, kościół reformatów, wnętrze z wystrojem z\1742 r. (Fot. Urząd Konserw, w Poznaniu)
przez Dobrzyckiego177, należało by zatem rozciągnąć
na całość kompleksu pałacowego w Rogalinie. Relacja
między pałacem rogalińskim a współczesnym mu pa-
łacem we Wieleniu, gdzie również można sugerować
autorstwo Graffa, jest bardzo trudna do wykazania.
Anachronizm założenia wieleńskiego, uzależnionego
wyraźnie od woli właściciela, utrudnia analizę porów-
nawczą. Pewnym łącznikiem między tymi dwoma do-
mniemanymi dziełami Graffa są oficyny rydzyńskie,
w których spotykamy podziały architektoniczne, wła-
ściwe także obu pałacom.
W późniejszych rezydencjach wielkopolskich mo-
tyw galerii rogalińskich znalazł zastosowanie w ana-
logicznej formie, jak np. w klasycy stycznych już Paw-
łowicach. Istotnym dla późniejszych rozwiązań jest tak-
że ukształtowanie wnętrz pałacu rogalińskiego, które
cechuje większe, aniżeli to dotąd obserwowaliśmy
w pałacach wielkopolskich, zróżnicowanie pod wzglę-
dem wielkości i funkcji, co znamionuje nowe, bardziej
praktyczne pod względem użytkowym podejście do
zagadnienia rozplanowania.
Ignacy Graff, przez swoje zapewne najlepsze dzieło
jakim jest pałac rogaliński, odegrał w Wielkopolsce
17< D obr zy cki, jw., s. XIII—XIV. Jakiś związek Graffa
z Rogallnem potwierdza także jedno niezupełnie jasne zdanie
w jego liście do ks. Sułkowskiego; Ehrenberg, jw.,
aneks 36.
podobną rolę w przejściu od rokoka do klasycyzmu
jak Nax w Kieleckim i Lubelskim 178.
Oddźwięki baroku znajdujemy jeszcze takie w Pa-
łacu Działyńskich w Poznaniu, wzniesionym w latach
70-tych XVIII w. przez Władysława Gurowskiego, dru-
giego męża Anny Działyńskiej 17B. Należy on do grupy
nielicznych w Polsce pałaców położonych w obrębie
miasta lokacyjnego. Jego elewacja wschodnia —
frontowa — stanowi coś pośredniego między fasadą
pałacu a okazałą kamienicą, natomiast fasada za-
chodnia •— ogrodowa, z dwoma ryzalitami, była od-
rębną całością, izolowaną od otoczenia miejskiego.
Analogiczną sytuację w obrębie starego miasta mia-
ły pałace krakowskie, przy których jednak nie
znajdujemy ogrodu. Pod tym względem pałac Dzia-
łyńskich zbliża się do założeń miejskich pałaców fran-
cuskich. W rozwiązaniu Sali Czerwonej spotykamy
jeszcze charakterystyczne dla baroku przenikanie się
form prostokąta i elipsy nawiązujące do ukształto-
wania sal balowych pałaców w Rydzynie i Rogalinie.
[E. K.J
178 w. Tatarkiewicz, Opole i Nałęczów. Merlini i Nax,
B. H. S. XVIII, 1956, nr 2, s. 240—270.
179 z. Kębłowska, Pałac Działyńskich w Poznaniu, ma-
szynopis P. K. Z. Poznań.
90