DOI issue:
Nr. 4
DOI article:Kozak, Anna: Rysunki dawnych mistrzów w zbiorach lwowskich
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48709#0441
RECENZJE — KSIĄŻKI
II. 1. Manierysta niderlandzki z kręgu Sprangera
(?), temat nieokreślony, Lwowska Bibl. Nauk. A-
kademii Nauk URSR, Ze zbiorów Karola Kunhla.
Repr. Prac. Repr. Muz. Narodowego w Warszawie
wg Szelesta.
prac artystów anonimowych uczonemu temu udało
się zidentyfikować dwa rysunki Jacopo Palmy 11 Gio-
vane oraz szereg cennych dzieł artystów austriackich
XVIII w. •— Paula Trogera, Franza Maulbertscha i Jo-
sefa Winterhaltera.
W 1869 r. wcielony został ostatecznie do Ossoli-
neum, wraz ze zbiorem ksiąg, rękopisów, map i in-
nych dzieł sztuki, zbiór rysunków szkół europejskich
fundatora Muzeum im. Lubomirskich, ks. Henryka
Lubomirskiego (1777—1850). Odkrycie w tym zespole
w latach dwudziestych naszego stulecia oryginalnych
prac Durera i Rembrandta3 ściągnęło nań uwagę
wybitnych historyków sztuki. W 1928 r. przyjechał
do Lwowa Hofstede de Groot, w 1937 r. — Otto
Benesch, który w nieopublikowanym notatniku, wie-
lokrotnie cytowanym przez Autora katalogu, pozo-
stawił szereg cennych sugestii dotyczących atrybucji
obiektów oglądanych w Ossolineum. W 1928 r. w
związku z czterechsetną rocznicą śmierci Durera,
jego rysunki ze zbioru Henryka Lubomirskiego wy-
stawiono w Ossolineum, a następnie w Germanisches
Museum w Norymberdze. W rok później opubliko-
wane zostały przez Gębarowicza i Tietzego w polskiej
i niemieckiej edycji4. Ich sława przyczyniła się po-
średnio do utraty całego zespołu. Zrabowane w cza-
sie wojny przez Niemców, a następnie odzyskane
przez Amerykanów i zwrócone spadkobiercom Lubo-
mirskich, uległy rozproszeniu.
W 1921 r. Jan Gwalbert Pawlikowski przekazał
w imieniu rodziny kolekcję swego dziada Józefa
Gwalberta Pawlikowskiego. Wśród ponad 25 000 rycin
i rysunków, wyłącznie poloników, znalazły się także
dzieła artystów obcych działających w Polsce — Mar-
tina Altomontego i Daniela Chodowieckiego.
Tuż przed drugą wojną światową hr. Leon Piniń-
ski (1857—1938), były namiestnik Galicji, wybitny
znawca i kolekcjoner sztuki, który przekazał muzeum
na Wawelu swą kolekcję obrazów, zapisał Ossoline-
um niezwykle cenny zbiór rysunków i rycin euro-
pejskich, wśród których znajdowały się m.in. dzieła
Francesca Guardiego i Gaspara Dizianiego.
W wyniku drugiej wojny światowej zbiory gra-
ficzne Ossolineum uległy podziałowi. Część ich, która
została ewakuowana w 1944 r. przez Niemców po-
czątkowo do Krakowa, a później na Śląsk, dała po-
czątek tworzącemu się po wojnie we Wrocławiu Za-
kładowi Narodowemu im. Ossolińskich. Gdy chodzi
o rysunki szkół europejskich, weszły doń kolekcje
Lubomirskiego, Skarbka oraz niewielka część ko-
lekcji Kuhnla w sumie ok. 700 obiektów. Część zbio-
rów, która pozostała we Lwowie, i która począwszy
od utworzonego w 1940 r. przez Ukraińską Akademię
Nauk w Kijowie ze zbiorów graficznych Ossolineum
tzw. Gabinetu Sztuki przechodziła różne formy orga-
nizacyjne, wcielona została ostatecznie, w swej prze-
ważającej części, do Lwowskiej Biblioteki Naukowej
Akademii Nauk URSR. Nowe podziały administra-
cyjne zacierały wielokrotnie proweniencję zespołów,
i tak np. kolekcja Leona Pinińskiego trafiła do Lwow-
skiej Galerii Obrazów, natomiast rysunki z kolekcji
Wiktora Baworowskiego znalazły się w Lwowskiej
Bibliotece Naukowej, w której większość stanowiły
zbiory ossolińskie.
3 Fi WINKLER, The Collection oj Durer Drawlngs at
Lemberg, „Old Master Drawings" II, 1926, nr 6, s. 15—19;
tenże, Der Lemberger Durerfuncl, „Kunstwanderer" IX,
1927, z. 1/2, s. 353—356; — tenże, Zelchnungen von Albrecht
Durer In Nachbildungen, begrUndet von F. Lippmann, he-
rausgegeben von F. Winkler, Berlin 1927; — H. S. REITLIN-
GER, An unknown collection of Dilrer drawlngs, „The
Burlington Magazine" L, 1927, nr 288, s. 153—159; — H. TIE-
TZE, E. TIETZE-CONRAT, Zwischen den Lemberger Dilrer-
Zelchnungen, „Zeitsehrift fur Bildende Kunst" LXII, 1928/29,
s 20—25.
4 M. GĘBAROWICZ, H. TIETZE, Rysunki Albrechta DU-
rera w Muzeum im. Lubomirskich we Lwowie, Lwów 1929.
427
II. 1. Manierysta niderlandzki z kręgu Sprangera
(?), temat nieokreślony, Lwowska Bibl. Nauk. A-
kademii Nauk URSR, Ze zbiorów Karola Kunhla.
Repr. Prac. Repr. Muz. Narodowego w Warszawie
wg Szelesta.
prac artystów anonimowych uczonemu temu udało
się zidentyfikować dwa rysunki Jacopo Palmy 11 Gio-
vane oraz szereg cennych dzieł artystów austriackich
XVIII w. •— Paula Trogera, Franza Maulbertscha i Jo-
sefa Winterhaltera.
W 1869 r. wcielony został ostatecznie do Ossoli-
neum, wraz ze zbiorem ksiąg, rękopisów, map i in-
nych dzieł sztuki, zbiór rysunków szkół europejskich
fundatora Muzeum im. Lubomirskich, ks. Henryka
Lubomirskiego (1777—1850). Odkrycie w tym zespole
w latach dwudziestych naszego stulecia oryginalnych
prac Durera i Rembrandta3 ściągnęło nań uwagę
wybitnych historyków sztuki. W 1928 r. przyjechał
do Lwowa Hofstede de Groot, w 1937 r. — Otto
Benesch, który w nieopublikowanym notatniku, wie-
lokrotnie cytowanym przez Autora katalogu, pozo-
stawił szereg cennych sugestii dotyczących atrybucji
obiektów oglądanych w Ossolineum. W 1928 r. w
związku z czterechsetną rocznicą śmierci Durera,
jego rysunki ze zbioru Henryka Lubomirskiego wy-
stawiono w Ossolineum, a następnie w Germanisches
Museum w Norymberdze. W rok później opubliko-
wane zostały przez Gębarowicza i Tietzego w polskiej
i niemieckiej edycji4. Ich sława przyczyniła się po-
średnio do utraty całego zespołu. Zrabowane w cza-
sie wojny przez Niemców, a następnie odzyskane
przez Amerykanów i zwrócone spadkobiercom Lubo-
mirskich, uległy rozproszeniu.
W 1921 r. Jan Gwalbert Pawlikowski przekazał
w imieniu rodziny kolekcję swego dziada Józefa
Gwalberta Pawlikowskiego. Wśród ponad 25 000 rycin
i rysunków, wyłącznie poloników, znalazły się także
dzieła artystów obcych działających w Polsce — Mar-
tina Altomontego i Daniela Chodowieckiego.
Tuż przed drugą wojną światową hr. Leon Piniń-
ski (1857—1938), były namiestnik Galicji, wybitny
znawca i kolekcjoner sztuki, który przekazał muzeum
na Wawelu swą kolekcję obrazów, zapisał Ossoline-
um niezwykle cenny zbiór rysunków i rycin euro-
pejskich, wśród których znajdowały się m.in. dzieła
Francesca Guardiego i Gaspara Dizianiego.
W wyniku drugiej wojny światowej zbiory gra-
ficzne Ossolineum uległy podziałowi. Część ich, która
została ewakuowana w 1944 r. przez Niemców po-
czątkowo do Krakowa, a później na Śląsk, dała po-
czątek tworzącemu się po wojnie we Wrocławiu Za-
kładowi Narodowemu im. Ossolińskich. Gdy chodzi
o rysunki szkół europejskich, weszły doń kolekcje
Lubomirskiego, Skarbka oraz niewielka część ko-
lekcji Kuhnla w sumie ok. 700 obiektów. Część zbio-
rów, która pozostała we Lwowie, i która począwszy
od utworzonego w 1940 r. przez Ukraińską Akademię
Nauk w Kijowie ze zbiorów graficznych Ossolineum
tzw. Gabinetu Sztuki przechodziła różne formy orga-
nizacyjne, wcielona została ostatecznie, w swej prze-
ważającej części, do Lwowskiej Biblioteki Naukowej
Akademii Nauk URSR. Nowe podziały administra-
cyjne zacierały wielokrotnie proweniencję zespołów,
i tak np. kolekcja Leona Pinińskiego trafiła do Lwow-
skiej Galerii Obrazów, natomiast rysunki z kolekcji
Wiktora Baworowskiego znalazły się w Lwowskiej
Bibliotece Naukowej, w której większość stanowiły
zbiory ossolińskie.
3 Fi WINKLER, The Collection oj Durer Drawlngs at
Lemberg, „Old Master Drawings" II, 1926, nr 6, s. 15—19;
tenże, Der Lemberger Durerfuncl, „Kunstwanderer" IX,
1927, z. 1/2, s. 353—356; — tenże, Zelchnungen von Albrecht
Durer In Nachbildungen, begrUndet von F. Lippmann, he-
rausgegeben von F. Winkler, Berlin 1927; — H. S. REITLIN-
GER, An unknown collection of Dilrer drawlngs, „The
Burlington Magazine" L, 1927, nr 288, s. 153—159; — H. TIE-
TZE, E. TIETZE-CONRAT, Zwischen den Lemberger Dilrer-
Zelchnungen, „Zeitsehrift fur Bildende Kunst" LXII, 1928/29,
s 20—25.
4 M. GĘBAROWICZ, H. TIETZE, Rysunki Albrechta DU-
rera w Muzeum im. Lubomirskich we Lwowie, Lwów 1929.
427