Instytut Sztuki (Warschau) [Hrsg.]; Państwowy Instytut Sztuki (bis 1959) [Hrsg.]; Stowarzyszenie Historyków Sztuki [Hrsg.]: Biuletyn Historii Sztuki (46.1984)

KRONIKA

tyców ujmujących koliste pole, często grupowane były po
żrzy tworząc formy trójkątne. Charakterystyczne dla takiego
układu jest zwrócenie kolistych form wypełnionych moty-
wami słońca ku sobie, jak na fragmentach tkaniny z ornatu
przechowywanego w Muzeum Narodowym w Warszawie
(eksponowanego na wystawie Tkanina turecka).
II. Drugą grupę tworzą tkaniny o ciągłym wzorze wiciowym
(il. 5). Wśród zabytków znajdujących się w polskich zbiorach
najczęściej spotykanym wzorem tego rodzaju jest — wystę-
pujący zwykle na ciemnoczerwonym tle — motyw lanceto-
watych liści o formach bądź wydłużonych, bądź kolistych,
łączonych odcinkami wici. Do częstych należą także wici
z kwiatami goździków, tulipanów i róż z liśćmi. Zachowały
się również tkaniny o jeszcze innej interpretacji wzoru wi-
ciowego: na pretekście ornatu z klasztoru OO. Franciszkanów
w Krakowie (eksponowanego na wystawie Tkanina turecka),
na niebieskim tle rozmieszczono wici z dużymi kolistymi
owocami wypełnionymi różami i goździkami. Zdarzają się
także tkaniny o wiciach utworzonych ze smukłych tulipanów
i liści lancetowatych, albo o wiciach równoległych z rytmicz-
nie przemiennie układanymi owocami granatu; pola są tu
wypełnione „pawimi oczami".
Motyw wiciowy uzyskany techniką lansowania nicią
złotą i srebrną na aksamicie ozdabia tkaninę, z jakiej uszyto
ornat ze zbiorów Muzeum Diecezjalnego w Tarnowie (il. 6)
o motywach owoców granatu i ostów (ze względu na stan
zachowania nie był eksponowany). Z takiejż tkaniny, której
fragment przechowywany jest w Muzeum Topkapy, uszyto
— jak podaje Tahsin Oz — nakrycie na sarkofag Roksolany
żony Sulejmana I Wielkiego (1520—1566)16. Tkaniny o mo-
tywach wiciowych A. Geijer datuje na lata 1600—1650 i łączy
ich produkcję z prowincjonalnymi warsztatami tureckimi17.
III. Trzecią grupę tworzą tkaniny o małym raporcie wzoru
16 oz, o.c., t. I, il. XXVIII; — A. C. WEIBEL (Two Thousand
Years of Teatiles, New York 1952) publikuje identyczny fragment tkaniny
przechowywanej w Museum of Fine Arts w Bostonie, datowanej na XVII
wiek.

skomponowanego z gęsto sieciowo ułożonych palmet i lance-
towatych liści łączonych łodygami (il. 8). Tkaniny tej grupy
charakteryzuje wzór o mniej starannym opracowaniu szczegó-
łów i mniej wyszukanych formach z tendencją do geometry-
zowania i upraszczania motywów rozkładanych zgodnie
z zasadą horror vacui. Mniej staranne jest także techniczne
ich wykonanie. A. Geijer publikowane przez siebie tkaniny
tego typu datuje na pierwszą połowę XVII wieku i łączy ich
produkcję również z prowincjonalnymi warsztatami turec-
kimi18.
W polskich zbiorach zachowały się także tkaniny o wzo-
rze, który nie mieści się w żadnej z wymienionych grup.
W kolumnie ornatu przechowywanego w kolegiacie w Łowiczu
(eksponowanego na wystawie Tkanina turecka) umieszczono
tkaninę o wielkim motywio „medahylu", którego kielichy
wypełniają „pawie oczy". W zbiorach Muzeum Narodowego
w Krakowie przechowywana jest wielkoraportowa tkanina
(nie eksponowana ze względu na stan zachowania) o wzorze
złożonym z kół z promieniście rozłożonymi goździkami.
Motywy rozmieszczone na srebrnym tle, zaznaczone są ciem-
noczerwonym konturem, z zielonymi detalami. Ciekawy
przykład sztuki tekstylnej prezentują tkaniny o niemal
identycznym wzorze i różnej technice wykonania: ornat
z jedwabiu o tle lansowanym nicią metalową, przechowywany
w kościele w Turobinie (eksponowany na wystawie
Odsiecz wiedeńska) oraz fragmenty ornatu z lekkiej tkaniny
jedwabnej z broszowanym wzorem z nici metalowej, przecho-
wywane w Muzeum Narodowym w Krakowie, datowano na
drugą połowę XVII wiolcu (nie eksponowane z powodu stanu
zachowania). Wzór tworzą motywy dużych kwiatów o peł-
nych koronach na prostych długich łodygach, w naturalis-
tycznej konwencji.
Beata Biedrońska-Slota
17 A. GEIJER, Oriertal Teatiles in Sweden, Copenhagen 1951, pl. 32
il. 59, 60, 8. 48.
18 Ibidem, pl. VIII, il. 64.

SYMP OZJUM W ISTAMBULE: SZTUKA I ARCHITEKTURA OSTATNICH STU LAT
W TURCJI I ZAGRANICĄ

Z okazji sześćdziesiątej rocznicy powstania Republiki
Turcji i stulecia Akademii Sztuk Pięknych — obecnego Uni-
wersytetu im. Mimara Sinana — w dniach 17—21 paździer-
nika 1983 r., w ramach IV Stambulskiego Festiwalu Sztuki,
odbyło się sympozjum poświęcone sztukom plastycznym,
architekturze, filmowi i muzyce,

Wedle podanej przez gospodarzy informacji wzięło w nim
udział siedemdziesięciu delegatów, w tym dwudziestu dwóch
z zagranicy. Wśród zagranicznych uczestników byli przedsta-
wiciele Austrii, Belgii, Holandii, Japonii, Jugosławii, Nigerii
Polski, Republiki Federalnej Niemiec, Stanów Zjednoczonych
Ameryki i Wielkiej Brytanii. Niektóre kraje zgłosiły po kilką

118