DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Bohdziewicz, Piotr: Materiały do dziejów budowy karmelitów trzewiczkowych P.W. Wszystkich Świętych w Wilnie
DOI Seite / Zitierlink:https://doi.org/10.11588/diglit.48709#0384
PIOTR BOHDZIEWICZ
obiadów, która przezemnie samego dawana będzie
powinna bez uprzekszenia Konwentu, Ichmościów,
murarzom i pomocnikom odemnie najętych. I natom
dal ten mój nie zawodny wniczym nienaruszony kon-
traktowy assekuracynny skrypt z podpisem własnej
ręki mojej. Pisań w Klasztorze WW. SS, dziewiątego
maja roku tysiąc siedemset siedemdziesiątego dzie-
wiątego.
(—) Jan Krasowski Cechmistrz
Na dole, na lewo szereg adnotacji pobrania rat w
gotówce i w naturze, na odwrocie umowy notata:
D. 3 Augusta wziołem reszte pieniędzy zł. 92. A tak
względem pieniędzy umówionych żadnej nie mam pre-
tencji do konwentu naco się podpisuję oraz z odebra-
nia leguminu w kontrakcie wyrażonego.
(—) Jan Krasowski
ANEKS 7
Umowa ze ślusarzem Andrzejem Powelkie z 1793 r.
na wykonanie krzyża na wieży.
Ja Andrzej Powelkie slosarz obywatel miasta Wil-
na czynie wiadomo i zeznawam tym moim assekura-
cyjnym zapisem dobrowolnie danym w Bogu Prze-
wielebnemu Jmci Księdzu Aniołowi Lipskiemu Świę-
tej Teologii Bakałarzowi, Wikaremu Konwiktu Wi-
leńskiego pod tytułem WW. SS. Zakonu Karmelitań-
skiego, iż ja podług danego kontraktu od tegoż Jmci
Księdza Anioła Lipskiego, na zrobienie krzyża na
wieżę kościoła WW.SS. podług danego abrysu i wy-
rażenia w kontrakcie, szerokości i długości, który to
krzyż mam i powinien będę zrobić na dzień dwu-
dziesty Julii, a jeślibym uchybić tego dnia i miesiąca,
tedy wolno wysz wyrażonemu Jmci Księdzu Anioło-
wi Lipskiemu bez żadnego pozwu mnie danego do
Magdeburgii Wileńskiej, wolno na mojej osobie i for-
tunie ważność tej sumy na krzyż danej w kontrakcie
upominać się i mnie samego w detencji trzymać poz-
walam. A ja, ani żona moja, ani dzieci nie mamy
poczytać za wiolencję i krzywdę sobie znaczną, ani
do sądu żadnego apellacji nie zachowuje. A jeślibym
miał sobie za jako krzywdę i wiolencję zapozwać do
sądu, tedy sąd nie ma mieć nademną żadnej kom-
pensji i miłosierdzia, tylko podług opisu mego ma
wskazać na te wszystkie obowiązki, na co dla lepszej
wiary z dokładem Ichmościów Panów Pieczętarzów
podpisuję się. Datt. 30 Junii 1793
[Niżej idą adnotacje inną ręką].
DOCUMENT A L'HISTOIRE DE LA CONSTRUCTION DE L'EGLISE DES TOUS
LES SAINTS DE VILNA
Cet article, ścrit en 1939, est un fragment des
travaux de Piotr Bohdziewicz, architecte et historien
de 1'art mort en 1982, qui ont śte conserves a 1'Insti-
tut de 1'Art de 1'Acadómie Polonaise des Sciences.
La dścision de publier ce manuscrit d'il y a 46 ans
a ete dictee par sa valeur en tant que document,
puisqu'il comprend sept contrats passze entre 1746
et 1793. Ils montrent sous un nouveau jour les trans-
formations de 1'architecture et de la dócoration de
1'interieur de 1'óglise au XVIIIe siecle. Les mensura-
tions de 1'architecture de 1'eglise, exócutees par l'au-
teur en 1942, relevent la valeur de cet article. Par-
ticie est accompagnś de photographies de ce prócieux
monument, prises avant 1939 et se trouvant dans les
collections de 1'lnstitut de 1'Art de 1'Academie Polo-
naise des Sciences.
L'óglise des carmes de Vilna, dediee a Tous les
Saints, fut fondóe en 1624 par Wojciech Chludziński,
secrśtaire royal. L'śglise fut consacree en 1631. Au
XVIIIe siecle elle fut considórablement remaniće.
Une tour elancśe, de cinq niveaux, fut rajoutóe a la
faęade en 1743. L'architecte, auteur de la tour, reste
inconnu. C'etait le meme artiste qui avait fait les
projets des tours de 1'óglise des carmes dóchaux de
Głębokie, pres de Vilna. La decoration de 1'interieur
de 1'óglise fut changee a deux reprises. L'inventaire
de 1743 signale l'existence du maitre-autel a 8 co-
lonnes (probablement les memes qui se trouvent jus-
qu'a nos jours pres du mur des combles du choeur)
et celle des 12 autels , latśraux. Le maitre-autel fut
modernise le premier. En 1746 les carmes passerent
un contrat avec le menuisier Józef Wonsakowski qui
dut exócuter les parties latśrales du maitre-autel en
prenant pour modele un autel de 1'óglise jesuite
Saint-Casimir de Vilna (annexe 1). En 1755, un con-
trat fut passó avec le peintre Antoni Rosochacki pour
l'exćcution des travaux de dorure de 1'autel latćral
de la Crucifixion d'aprós le modele de 1'autel de
saint Vincent a 1'óglise dominicaine du Saint-Esprit
de Vilna (annexe 2). Deux contrats furent passe avec
Jerzy Karus, stucateur, en 1771 et en 1772 pour
marmoriser les autels latóraux de saint Albert car-
me et de la Flagellation du Christ (annexes 3 et 4).
Le menuisier Wincenty Holtzschu exócuta les stalles,
conformóment au contrat passó en 1772 (ąnnexe 5).
En 1779 un contrat fut passó avec Jan Krasowski,
maitre de la corporation des maęons pour la restau-
ration gónórale des faęades et du toit, pour la con-
struction des deux „colonnes" sur la faęade de 1'ógli-
se (probablement des socles sous des sculptures). Le
dernier contrat, passó en 1793 avec le menuisier An-
drzej Powalkie, se rapporte a la construction d'une
croix sur la tour de la faęade.
Article prepare par Jerzy Kowalczyk
Traduit par Krystyna Jachieć
370
obiadów, która przezemnie samego dawana będzie
powinna bez uprzekszenia Konwentu, Ichmościów,
murarzom i pomocnikom odemnie najętych. I natom
dal ten mój nie zawodny wniczym nienaruszony kon-
traktowy assekuracynny skrypt z podpisem własnej
ręki mojej. Pisań w Klasztorze WW. SS, dziewiątego
maja roku tysiąc siedemset siedemdziesiątego dzie-
wiątego.
(—) Jan Krasowski Cechmistrz
Na dole, na lewo szereg adnotacji pobrania rat w
gotówce i w naturze, na odwrocie umowy notata:
D. 3 Augusta wziołem reszte pieniędzy zł. 92. A tak
względem pieniędzy umówionych żadnej nie mam pre-
tencji do konwentu naco się podpisuję oraz z odebra-
nia leguminu w kontrakcie wyrażonego.
(—) Jan Krasowski
ANEKS 7
Umowa ze ślusarzem Andrzejem Powelkie z 1793 r.
na wykonanie krzyża na wieży.
Ja Andrzej Powelkie slosarz obywatel miasta Wil-
na czynie wiadomo i zeznawam tym moim assekura-
cyjnym zapisem dobrowolnie danym w Bogu Prze-
wielebnemu Jmci Księdzu Aniołowi Lipskiemu Świę-
tej Teologii Bakałarzowi, Wikaremu Konwiktu Wi-
leńskiego pod tytułem WW. SS. Zakonu Karmelitań-
skiego, iż ja podług danego kontraktu od tegoż Jmci
Księdza Anioła Lipskiego, na zrobienie krzyża na
wieżę kościoła WW.SS. podług danego abrysu i wy-
rażenia w kontrakcie, szerokości i długości, który to
krzyż mam i powinien będę zrobić na dzień dwu-
dziesty Julii, a jeślibym uchybić tego dnia i miesiąca,
tedy wolno wysz wyrażonemu Jmci Księdzu Anioło-
wi Lipskiemu bez żadnego pozwu mnie danego do
Magdeburgii Wileńskiej, wolno na mojej osobie i for-
tunie ważność tej sumy na krzyż danej w kontrakcie
upominać się i mnie samego w detencji trzymać poz-
walam. A ja, ani żona moja, ani dzieci nie mamy
poczytać za wiolencję i krzywdę sobie znaczną, ani
do sądu żadnego apellacji nie zachowuje. A jeślibym
miał sobie za jako krzywdę i wiolencję zapozwać do
sądu, tedy sąd nie ma mieć nademną żadnej kom-
pensji i miłosierdzia, tylko podług opisu mego ma
wskazać na te wszystkie obowiązki, na co dla lepszej
wiary z dokładem Ichmościów Panów Pieczętarzów
podpisuję się. Datt. 30 Junii 1793
[Niżej idą adnotacje inną ręką].
DOCUMENT A L'HISTOIRE DE LA CONSTRUCTION DE L'EGLISE DES TOUS
LES SAINTS DE VILNA
Cet article, ścrit en 1939, est un fragment des
travaux de Piotr Bohdziewicz, architecte et historien
de 1'art mort en 1982, qui ont śte conserves a 1'Insti-
tut de 1'Art de 1'Acadómie Polonaise des Sciences.
La dścision de publier ce manuscrit d'il y a 46 ans
a ete dictee par sa valeur en tant que document,
puisqu'il comprend sept contrats passze entre 1746
et 1793. Ils montrent sous un nouveau jour les trans-
formations de 1'architecture et de la dócoration de
1'interieur de 1'óglise au XVIIIe siecle. Les mensura-
tions de 1'architecture de 1'eglise, exócutees par l'au-
teur en 1942, relevent la valeur de cet article. Par-
ticie est accompagnś de photographies de ce prócieux
monument, prises avant 1939 et se trouvant dans les
collections de 1'lnstitut de 1'Art de 1'Academie Polo-
naise des Sciences.
L'óglise des carmes de Vilna, dediee a Tous les
Saints, fut fondóe en 1624 par Wojciech Chludziński,
secrśtaire royal. L'śglise fut consacree en 1631. Au
XVIIIe siecle elle fut considórablement remaniće.
Une tour elancśe, de cinq niveaux, fut rajoutóe a la
faęade en 1743. L'architecte, auteur de la tour, reste
inconnu. C'etait le meme artiste qui avait fait les
projets des tours de 1'óglise des carmes dóchaux de
Głębokie, pres de Vilna. La decoration de 1'interieur
de 1'óglise fut changee a deux reprises. L'inventaire
de 1743 signale l'existence du maitre-autel a 8 co-
lonnes (probablement les memes qui se trouvent jus-
qu'a nos jours pres du mur des combles du choeur)
et celle des 12 autels , latśraux. Le maitre-autel fut
modernise le premier. En 1746 les carmes passerent
un contrat avec le menuisier Józef Wonsakowski qui
dut exócuter les parties latśrales du maitre-autel en
prenant pour modele un autel de 1'óglise jesuite
Saint-Casimir de Vilna (annexe 1). En 1755, un con-
trat fut passó avec le peintre Antoni Rosochacki pour
l'exćcution des travaux de dorure de 1'autel latćral
de la Crucifixion d'aprós le modele de 1'autel de
saint Vincent a 1'óglise dominicaine du Saint-Esprit
de Vilna (annexe 2). Deux contrats furent passe avec
Jerzy Karus, stucateur, en 1771 et en 1772 pour
marmoriser les autels latóraux de saint Albert car-
me et de la Flagellation du Christ (annexes 3 et 4).
Le menuisier Wincenty Holtzschu exócuta les stalles,
conformóment au contrat passó en 1772 (ąnnexe 5).
En 1779 un contrat fut passó avec Jan Krasowski,
maitre de la corporation des maęons pour la restau-
ration gónórale des faęades et du toit, pour la con-
struction des deux „colonnes" sur la faęade de 1'ógli-
se (probablement des socles sous des sculptures). Le
dernier contrat, passó en 1793 avec le menuisier An-
drzej Powalkie, se rapporte a la construction d'une
croix sur la tour de la faęade.
Article prepare par Jerzy Kowalczyk
Traduit par Krystyna Jachieć
370