DOI Heft:
Nr. 4
DOI Artikel:Brom, Jan: Een zilveren wierookvat ontworpen door Martin Schongauer
DOI Artikel:Jongh, J. de: Een verbetering
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.17411#0158
151
De hoogte van het wierookvat, gemeten van onderkant voet tot en met
ring op de kruisbloem is 0,24 Meter, de grootste wijdte van de ster-
vormige kom is 0.12 Meter, de geheele lengte met inbegrip der kettingen
en het handvatsel is 0.88 Meter.
Het totale gewicht van wierookvat met kettingen en handvatsel bedraagt
1685 gram.
De vijf kettingen zoowel als het handvatsel dat deze samenhoudt,
schijnen wel uit denzelfden tijd als het eigenlijke wierookvat. Zij toonen
echter niet de minste overeenkomst met de gravure van Schongauer, waar
deze veel weelderiger, maar tevens veel ongeschikter voor het gebruik zijn
aangegeven.
Utrecht, Febr. 1904. Jan Brom.
Een verbetering.
In mijn boek »Het Hollandsche Landschap in Ontstaan en Wording"
schreef ik van Hendrick Avercamp (pag 84. noot t), dat de handteekening
met het jaartal 1663 op het groote winterlandschap van het Raadhuis te
Kampen valsch waren en ei later opgezet. Ik nam hierbij' de meening van Mr.
Nanninga Uitterdijk over, zonder het stuk met eigen oogen gezien te
hebben, en dacht aan een verwisseling der cijfers, waardoor het schilderij
30 jaar eerder ontstaan zou zijn, dit in verband met het vroege geboorte-
jaar van Avercamp. Het is mij echter, tijdens de tentoonstelling van het
schilderij in het Rijksmuseum te Amsterdam, duidelijk gebleken, dat deze
meening geheel verkeerd is. Niet alleen dat de oude A. der oorspron-
kelijke handteekening er nog staat, en het jaartal wel degelijk het echte
is, maar de kleederdracht van den groep mannen op den voorgrond geeft
duidelijk den tijd aan: het zijn costumes van + 1650 en later, terwijl
alle gissingen en vermoedens omtrent dateering ineens opgeheven worden
door deze ééne bijzonderheid '): de toren van Phil. Vingbooms, die eerst
tegen 1660 gereed was, staat op bet schilderij. Het lijdt dus geen twijfel,
dat het stuk na dien datum gemaakt moet zijn; de echtheid van het jaartal
is bewezen. Wel werd een deel der handteekening vernieuwd (. . vercamp).
doch duidelijk is deze toevoeging van de oude beginletter te onderscheiden.
Het schilderij dus van 1663! Merkwaardig, wanneer men bedenkt,
wat dit jaartal voor de Hollandsche schilderkunst beteekent, hoe zij in
Rembrandt haar hoogste volheid aan plastische kracht had bereikt, hoe
een werk als de Staalmeesters was ontstaan ; en dan dit schilderij te zien,
het werk van een archaist, van een kunstenaar, die in zijn jeugd ver-
kondiger van nieuwe zienswijzen, in zijn ouderdom midden in de ont-
wikkeling was blijven steken, achterlijk, verouderd was geworden. Wat
opzet aangaat, zoo vinden we in de vulling van den linkerhoek dezelfde
formule met bijna geheel hetzelfde motief van den te grooten, te decora-
i) Door Dr. Bredius meegedeeld.
De hoogte van het wierookvat, gemeten van onderkant voet tot en met
ring op de kruisbloem is 0,24 Meter, de grootste wijdte van de ster-
vormige kom is 0.12 Meter, de geheele lengte met inbegrip der kettingen
en het handvatsel is 0.88 Meter.
Het totale gewicht van wierookvat met kettingen en handvatsel bedraagt
1685 gram.
De vijf kettingen zoowel als het handvatsel dat deze samenhoudt,
schijnen wel uit denzelfden tijd als het eigenlijke wierookvat. Zij toonen
echter niet de minste overeenkomst met de gravure van Schongauer, waar
deze veel weelderiger, maar tevens veel ongeschikter voor het gebruik zijn
aangegeven.
Utrecht, Febr. 1904. Jan Brom.
Een verbetering.
In mijn boek »Het Hollandsche Landschap in Ontstaan en Wording"
schreef ik van Hendrick Avercamp (pag 84. noot t), dat de handteekening
met het jaartal 1663 op het groote winterlandschap van het Raadhuis te
Kampen valsch waren en ei later opgezet. Ik nam hierbij' de meening van Mr.
Nanninga Uitterdijk over, zonder het stuk met eigen oogen gezien te
hebben, en dacht aan een verwisseling der cijfers, waardoor het schilderij
30 jaar eerder ontstaan zou zijn, dit in verband met het vroege geboorte-
jaar van Avercamp. Het is mij echter, tijdens de tentoonstelling van het
schilderij in het Rijksmuseum te Amsterdam, duidelijk gebleken, dat deze
meening geheel verkeerd is. Niet alleen dat de oude A. der oorspron-
kelijke handteekening er nog staat, en het jaartal wel degelijk het echte
is, maar de kleederdracht van den groep mannen op den voorgrond geeft
duidelijk den tijd aan: het zijn costumes van + 1650 en later, terwijl
alle gissingen en vermoedens omtrent dateering ineens opgeheven worden
door deze ééne bijzonderheid '): de toren van Phil. Vingbooms, die eerst
tegen 1660 gereed was, staat op bet schilderij. Het lijdt dus geen twijfel,
dat het stuk na dien datum gemaakt moet zijn; de echtheid van het jaartal
is bewezen. Wel werd een deel der handteekening vernieuwd (. . vercamp).
doch duidelijk is deze toevoeging van de oude beginletter te onderscheiden.
Het schilderij dus van 1663! Merkwaardig, wanneer men bedenkt,
wat dit jaartal voor de Hollandsche schilderkunst beteekent, hoe zij in
Rembrandt haar hoogste volheid aan plastische kracht had bereikt, hoe
een werk als de Staalmeesters was ontstaan ; en dan dit schilderij te zien,
het werk van een archaist, van een kunstenaar, die in zijn jeugd ver-
kondiger van nieuwe zienswijzen, in zijn ouderdom midden in de ont-
wikkeling was blijven steken, achterlijk, verouderd was geworden. Wat
opzet aangaat, zoo vinden we in de vulling van den linkerhoek dezelfde
formule met bijna geheel hetzelfde motief van den te grooten, te decora-
i) Door Dr. Bredius meegedeeld.