DOI article:
Wierzbicka, Anna: Rosjanie i Polacy w Ecole de Paris: próba definicji terminu i opisu środowiska
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48915#0188
183
ANNA WIERZBICKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Rosjanie i Polacy w Ecole de Paris
Próba definicji terminu i opisu środowiska *
Termin Ecole de Paris nie jest łatwy do zdefiniowania. Nie oznacza rzecz jasna
żadnej konkretnej szkoły ani też tendencji twórczej. Był i jest rozmaicie oraz
niejednoznacznie stosowany, zarównio za granicą, jak i w Polsce. W Polsce
przyjęto dwie definicje tego terminu - szerszą, odnoszącą się do twórczości międzyna-
rodowego środowiska artystycznego Paryża (w skład którego wchodzili przedstawiciele
rozmaitych stylów - postimpresjoniści, fowiści, kubiści, ekspresjoniści, surrealiści
i abstrakcjoniści) oraz węższą, określającą grupę malarzy i rzeźbiarzy, głównie Rosjan
i Polaków, pochodzenia żydowskiego, tworzących w dwudziestoleciu międzywojennym
w Paryżu* 1. W polskich publikacjach dotyczących poszczególnych artystów należących
do Ecole de Paris często też spotyka się wyrażenie „styl” bądź „w stylu Ecole de Paris”
- odnoszące się do ekspresjonizmu, który w twórczości tego środowiska dominował.
Przyjęto ponadto, że sam termin wymyślił w 1924 roku Amedee Ozenfant2.
We Francji natomiast uważa się, iż „ojcem chrzestnym” Ecole de Paris był związany
z tym kręgiem znany pisarz, krytyk sztuki i malarz Andre Warnod3. Określenie to
* Niniejszy artykuł jest fragmentem pracy doktorskiej dotyczącej środowiska Ecole de Paris, pisanej pod kierunkiem
prof. dr hab. Andrzeja Ryszkiewicza.
1 Takie definicje podają: Wielka encyklopedia powszechna PWN. T. 3, Warszawa 1963; A. DULEWICZ, Słownik sztuki
francuskiej. Warszawa 1981, s. 137-138; Encyklopedia powszechna PWN. Warszawa 1983; M. PORĘBSKI, Dzieje sztuki
w zarysie. Wiek XIX i XX. Warszawa 1988, s. 298; A. ŁAWNICZAKOWA, Romantyczna i poetycka strona kolekcji Ewy
1 Wojtka Fibaków. [W:] Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojtka Fibaków. [Katalog wystawy.] Warszawa, Muzeum
Narodowe 1992, s. XVI-XXVII oraz B. BRUS-MALINOWSKA, Wstęp do katalogu. [W:] Ibid. s. XXXVIII-XXXIX;
B. BRUS-MALINOWSKA, J. MALINOWSKI, Kisling. [W:] Kisling i jego przyjaciele. Wystawa obrazów i rzeźb z kolek-
cji Musee du Petit Palais w Genewie. [Katalog wystawy.] Warszawa, Muzeum Narodowe 1996, s. 13; J. CHRZANOW-
SKA-PIEŃKOS, A. PIEŃKOS, Słownik artystyczny Paryża i regionu Ile-de-France. Warszawa 1996, s. 102-103.
2 Tę informację, bez podania źródła, podają: DULEWICZ, op. cit.; PORĘBSKI, op. cit.; J. MALINOWSKI, Grupa
„Jung Idysz” i żydowskie środowisko „Nowej Sztuki’’ w Polsce 1918-1923. Warszawa 1987, s. 13; BRUS-MALINOW-
SKA, op. cit., s. XXXVIII oraz CHRZANOWSKA-PIEŃKOS, PIEŃKOS, op. cit, s. 102; autorzy ci wspominają
jednak, iż termin rozpowszechnił Andre Warnod.
3 Warnod jest uważany za twórcę terminu Ecole de Paris przez: Andre Salmona, jednego z francuskich krytyków sztuki
związanych z tym środowiskiem, znającego osobiście pisarza (patrz: A. SALMON, Leopold Levy. Paris 1930, s. 9),
Raymonda Nacentę, wieloletniego dyrektora Galerii Jean Charpertier, gdzie odbywały się wystawy pod nazwą Ecole
de Paris (zob.: R. NACENTA, Ecole de Paris. Son histoire, son epoque. Neuchatel b.d, s. 44), Arbita Blatasa, rzeźbia-
rza urodzonego w Kownie, jednego z młodszych członków Ecole de Paris (por.: Blatas et L’Ecole de Paris. [Katalog
wystawy.] Paris, Musee Bourdelle 1986, s. nlb. 1. oraz córkę pisarza, Jeanine Warnod, autorkę licznych publikacji
poświęconych artystom kręgu Ecole de Paris.
ANNA WIERZBICKA
Warszawa, Instytut Sztuki PAN
Rosjanie i Polacy w Ecole de Paris
Próba definicji terminu i opisu środowiska *
Termin Ecole de Paris nie jest łatwy do zdefiniowania. Nie oznacza rzecz jasna
żadnej konkretnej szkoły ani też tendencji twórczej. Był i jest rozmaicie oraz
niejednoznacznie stosowany, zarównio za granicą, jak i w Polsce. W Polsce
przyjęto dwie definicje tego terminu - szerszą, odnoszącą się do twórczości międzyna-
rodowego środowiska artystycznego Paryża (w skład którego wchodzili przedstawiciele
rozmaitych stylów - postimpresjoniści, fowiści, kubiści, ekspresjoniści, surrealiści
i abstrakcjoniści) oraz węższą, określającą grupę malarzy i rzeźbiarzy, głównie Rosjan
i Polaków, pochodzenia żydowskiego, tworzących w dwudziestoleciu międzywojennym
w Paryżu* 1. W polskich publikacjach dotyczących poszczególnych artystów należących
do Ecole de Paris często też spotyka się wyrażenie „styl” bądź „w stylu Ecole de Paris”
- odnoszące się do ekspresjonizmu, który w twórczości tego środowiska dominował.
Przyjęto ponadto, że sam termin wymyślił w 1924 roku Amedee Ozenfant2.
We Francji natomiast uważa się, iż „ojcem chrzestnym” Ecole de Paris był związany
z tym kręgiem znany pisarz, krytyk sztuki i malarz Andre Warnod3. Określenie to
* Niniejszy artykuł jest fragmentem pracy doktorskiej dotyczącej środowiska Ecole de Paris, pisanej pod kierunkiem
prof. dr hab. Andrzeja Ryszkiewicza.
1 Takie definicje podają: Wielka encyklopedia powszechna PWN. T. 3, Warszawa 1963; A. DULEWICZ, Słownik sztuki
francuskiej. Warszawa 1981, s. 137-138; Encyklopedia powszechna PWN. Warszawa 1983; M. PORĘBSKI, Dzieje sztuki
w zarysie. Wiek XIX i XX. Warszawa 1988, s. 298; A. ŁAWNICZAKOWA, Romantyczna i poetycka strona kolekcji Ewy
1 Wojtka Fibaków. [W:] Malarstwo polskie w kolekcji Ewy i Wojtka Fibaków. [Katalog wystawy.] Warszawa, Muzeum
Narodowe 1992, s. XVI-XXVII oraz B. BRUS-MALINOWSKA, Wstęp do katalogu. [W:] Ibid. s. XXXVIII-XXXIX;
B. BRUS-MALINOWSKA, J. MALINOWSKI, Kisling. [W:] Kisling i jego przyjaciele. Wystawa obrazów i rzeźb z kolek-
cji Musee du Petit Palais w Genewie. [Katalog wystawy.] Warszawa, Muzeum Narodowe 1996, s. 13; J. CHRZANOW-
SKA-PIEŃKOS, A. PIEŃKOS, Słownik artystyczny Paryża i regionu Ile-de-France. Warszawa 1996, s. 102-103.
2 Tę informację, bez podania źródła, podają: DULEWICZ, op. cit.; PORĘBSKI, op. cit.; J. MALINOWSKI, Grupa
„Jung Idysz” i żydowskie środowisko „Nowej Sztuki’’ w Polsce 1918-1923. Warszawa 1987, s. 13; BRUS-MALINOW-
SKA, op. cit., s. XXXVIII oraz CHRZANOWSKA-PIEŃKOS, PIEŃKOS, op. cit, s. 102; autorzy ci wspominają
jednak, iż termin rozpowszechnił Andre Warnod.
3 Warnod jest uważany za twórcę terminu Ecole de Paris przez: Andre Salmona, jednego z francuskich krytyków sztuki
związanych z tym środowiskiem, znającego osobiście pisarza (patrz: A. SALMON, Leopold Levy. Paris 1930, s. 9),
Raymonda Nacentę, wieloletniego dyrektora Galerii Jean Charpertier, gdzie odbywały się wystawy pod nazwą Ecole
de Paris (zob.: R. NACENTA, Ecole de Paris. Son histoire, son epoque. Neuchatel b.d, s. 44), Arbita Blatasa, rzeźbia-
rza urodzonego w Kownie, jednego z młodszych członków Ecole de Paris (por.: Blatas et L’Ecole de Paris. [Katalog
wystawy.] Paris, Musee Bourdelle 1986, s. nlb. 1. oraz córkę pisarza, Jeanine Warnod, autorkę licznych publikacji
poświęconych artystom kręgu Ecole de Paris.