DOI article:
Regulska, Grażyna: Gotyckie relikwiarze medalionowe na Śląsku
DOI Page / Citation link:https://doi.org/10.11588/diglit.48915#0409
400
Grażyna Regulska
1. Relikwiarz medalionowy
z kościoła św. Elżbiety
we Wrocławiu,
około 1410-1420 roku; rewers.
Warszawa, Muzeum Narodowe,
nr inw. SZM1096
1. Kapsełrełiquiar
aus der Elisabethkirche in Breslau,
um 1410-1420; Ruckseite.
Warschau, Nationałmuseum,
Inv.-Nr SZM 1096
pojemnik z relikwiami i odlewaną figurką Chrystusa Ukrzyżowanego. Na rewersie,
w okrągłym polu ujętym siedemnastoma guzami, wygrawerowano postać św. Weroniki
(il. 2a i 2b)5. Drugi z tych relikwiarzy był również okrągły, znacznie jednak większy i na
awersie ozdobiony pełnoplastyczną wicią z gałązek dębowych i żołędzi. Jego średnica
przekraczała 10 cm, a czas powstania ustalono na lata około roku 1500 (il. 3)6. Dla pozo-
stałych medalionów z kościoła parafialnego św. Elżbiety we Wrocławiu mamy jedynie
krótkie opisy, z których wynika, że były to relikwiarze okrągłe, na rewersie dekorowane
grawerunkami przedstawiającymi Adorację Dzieciątka, Chrystusa Zmartwychwstałego
i św. Weronikę, oraz Święte Oblicze7.
Wyłącznie z opisów znane są dzisiaj także dwa okrągłe medaliony, które przed 1905
rokiem przekazano do Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności z wrocławskiej
kaplicy pw. Jedenastu Tysięcy Dziewic. Na rewersie jednego z nich widniało grawerowa-
ne wyobrażenie Chrystusa Bolesnego z narzędziami Męki8, rewers drugiego zdobiła odle-
wana figurka anioła z chustą św. Weroniki na ciemnoniebieskim, emaliowanym tle9.
Obydwa miały na awersie przeszklony pojemnik z relikwiami i pochodziły również
z wieku XV, który na Śląsku, podobnie jak w całej Europie Środkowej, był dla tego typu
relikwiarzy okresem szczególnej popularności. Sporządzane wówczas inwentarze kościo-
łów Wrocławia oraz urzędowe wykazy srebrnych naczyń i sprzętów liturgicznych, przeję-
tych przez radę miejską i przetopionych na potrzeby publiczne w latach 1526-1531 notują
5 LUCHS, op. cit., s. 24, tabl. 4; Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 162; J. M. FRITZ, Gestochene Bilder
Gravierungen auf deutschen Goldschmiedearbeiten der Spdtgotik. Koln 1966, nr 824.
6 LUCHS, op. cit., s. 23-24, tabl. 3; Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 167.
7 LUCHS, op. cit., s. 23; Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 159, 161; FRITZ, op. cit., nr 826, 827.
8 Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 165; FRITZ, op. cit., nr 823.
9 Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 166.
Grażyna Regulska
1. Relikwiarz medalionowy
z kościoła św. Elżbiety
we Wrocławiu,
około 1410-1420 roku; rewers.
Warszawa, Muzeum Narodowe,
nr inw. SZM1096
1. Kapsełrełiquiar
aus der Elisabethkirche in Breslau,
um 1410-1420; Ruckseite.
Warschau, Nationałmuseum,
Inv.-Nr SZM 1096
pojemnik z relikwiami i odlewaną figurką Chrystusa Ukrzyżowanego. Na rewersie,
w okrągłym polu ujętym siedemnastoma guzami, wygrawerowano postać św. Weroniki
(il. 2a i 2b)5. Drugi z tych relikwiarzy był również okrągły, znacznie jednak większy i na
awersie ozdobiony pełnoplastyczną wicią z gałązek dębowych i żołędzi. Jego średnica
przekraczała 10 cm, a czas powstania ustalono na lata około roku 1500 (il. 3)6. Dla pozo-
stałych medalionów z kościoła parafialnego św. Elżbiety we Wrocławiu mamy jedynie
krótkie opisy, z których wynika, że były to relikwiarze okrągłe, na rewersie dekorowane
grawerunkami przedstawiającymi Adorację Dzieciątka, Chrystusa Zmartwychwstałego
i św. Weronikę, oraz Święte Oblicze7.
Wyłącznie z opisów znane są dzisiaj także dwa okrągłe medaliony, które przed 1905
rokiem przekazano do Muzeum Rzemiosła Artystycznego i Starożytności z wrocławskiej
kaplicy pw. Jedenastu Tysięcy Dziewic. Na rewersie jednego z nich widniało grawerowa-
ne wyobrażenie Chrystusa Bolesnego z narzędziami Męki8, rewers drugiego zdobiła odle-
wana figurka anioła z chustą św. Weroniki na ciemnoniebieskim, emaliowanym tle9.
Obydwa miały na awersie przeszklony pojemnik z relikwiami i pochodziły również
z wieku XV, który na Śląsku, podobnie jak w całej Europie Środkowej, był dla tego typu
relikwiarzy okresem szczególnej popularności. Sporządzane wówczas inwentarze kościo-
łów Wrocławia oraz urzędowe wykazy srebrnych naczyń i sprzętów liturgicznych, przeję-
tych przez radę miejską i przetopionych na potrzeby publiczne w latach 1526-1531 notują
5 LUCHS, op. cit., s. 24, tabl. 4; Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 162; J. M. FRITZ, Gestochene Bilder
Gravierungen auf deutschen Goldschmiedearbeiten der Spdtgotik. Koln 1966, nr 824.
6 LUCHS, op. cit., s. 23-24, tabl. 3; Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 167.
7 LUCHS, op. cit., s. 23; Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 159, 161; FRITZ, op. cit., nr 826, 827.
8 Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 165; FRITZ, op. cit., nr 823.
9 Ausstellung von Goldschmiedearbeiten..., nr 166.