DOI issue:
Nr. 2 en 3
DOI article:Mulder, Adolph: Iets over de Leidsche St. Pieterskerk, hare geschiedenis en architectuur
DOI Page / Citation link: https://doi.org/10.11588/diglit.17411#0093
86
transepten tot z.g. kapellen vervormden, afgebroken en de kolommen in
de kerk van hunne kalklaag ontdaan, welk laatste werk vooral het inwendige
der kerk zeer heeft verfraaid en haar fraaie lijnen beter tot haar recht heeft
doen komen.
Doch veel te doen blijft nog over.
Zoolang de restauratie der St. Pancras- of Hooglandsche Kerk met behulp
eener rijkssubsidie voortduurde, zoolang werden de tot heden uitgevoerde
herstellingen aan de St. Pieterskerk geheel door de kerkelijke gemeente
bekostigd; doch thans na de werkzaamheden aan het gesubsidieerde kerk-
gebouw voltooid zijn en de rijkstoelage daardoor van zelf ophoudt, thans
zouden de kerkvoogden deze bijdrage van het rijk gaarne op de St. Pieterskerk
zien overgebracht. Te dien einde hebben zij daarom restauratie-teekeningen met
eene begrooting der kosten van eene algeheele herstelling van het overige deel
der kerk in gereedheid doen brengen en koesteren zij de hoop, gesteund door eene
flinke subsidie van 't rijk, de aangevangen herstellingen met verdubbelde
kracht te kunnen voortzetten, opdat dit historisch monument, wiens
lotgevallen zoo nauw zijn saamgeweven met de geschiedenis der stad, in
zijn ouden luister hersteld, nog lange jaren Leiden tot roem en tot sieraad
moge verstrekken. En wordt de verlangde en nuttige rijksbijdrage verkregen,
zoodat ook van rijkswege controle kan worden uitgeoefend op eene degelijke
en grondige restauratie overeenkomstig de eischen der architectuur, dan
durven wij in overweging geven, niet alleen de nog te herstellen contre-
forten te restaureeren met leien kapjes, voorzien en versierd met looden bloemen,
maar tevens de reeds gewijzigde als de oorspronkelijke te veranderen.
Naar onze bescheiden meening zou het dan eveneens aanbeveling
verdienen meerdere teekeningen te ontwerpen voor de venstertraceeringcn,
aangezien de reeds vrij talrijk uitgevoerde slechts twee verschillende
patronen te zien geven, hetgeen in de kerk een eentonig gezicht oplevert,
welk gemis aan verscheidenheid trouwens in geenen deele valt overeen te
brengen met de rijke verbeeldingskracht der vroegere bouwmeesters.
Wij zijn thans het einde genaderd van de beschrijving der gebeurte-
nissen en lotgevallen van de Leidsche St. Pieterskerk, alsmede van haar
vroegeren en tegcnwoordigen bouwtrant; wij meenen echter hiermede,
zoowel als met de mededecling en bespreking van eenige harer sieraden
en kostbaarheden van heden en uit het verleden, geenszins aanspraak te
mogen maken op volledigheid; integendeel wij zijn zelfs overtuigd, dat
nog vele gegevens aanwezig zullen zijn. die — hadden wij ze gekend —
bij genoegzame belangrijkheid door ons zouden zijn opgenomen, ten einde
deze verhandeling vollediger en daardoor belangrijker te maken. Maar
desniettegenstaande koesteren wij de verwachting door het weerleggen der
beweringen der oude kroniekschrijvers, door het bespreken der ons bekende
zaken en het vergaderen van hetgeen op verschillende plaatsen en tijden
daaromtrent geschreven is, de belangstelling voor dit fraaie, middeleeuwsche
bouwwerk bij velen te hebben gaande gemaakt en degenen, die de
transepten tot z.g. kapellen vervormden, afgebroken en de kolommen in
de kerk van hunne kalklaag ontdaan, welk laatste werk vooral het inwendige
der kerk zeer heeft verfraaid en haar fraaie lijnen beter tot haar recht heeft
doen komen.
Doch veel te doen blijft nog over.
Zoolang de restauratie der St. Pancras- of Hooglandsche Kerk met behulp
eener rijkssubsidie voortduurde, zoolang werden de tot heden uitgevoerde
herstellingen aan de St. Pieterskerk geheel door de kerkelijke gemeente
bekostigd; doch thans na de werkzaamheden aan het gesubsidieerde kerk-
gebouw voltooid zijn en de rijkstoelage daardoor van zelf ophoudt, thans
zouden de kerkvoogden deze bijdrage van het rijk gaarne op de St. Pieterskerk
zien overgebracht. Te dien einde hebben zij daarom restauratie-teekeningen met
eene begrooting der kosten van eene algeheele herstelling van het overige deel
der kerk in gereedheid doen brengen en koesteren zij de hoop, gesteund door eene
flinke subsidie van 't rijk, de aangevangen herstellingen met verdubbelde
kracht te kunnen voortzetten, opdat dit historisch monument, wiens
lotgevallen zoo nauw zijn saamgeweven met de geschiedenis der stad, in
zijn ouden luister hersteld, nog lange jaren Leiden tot roem en tot sieraad
moge verstrekken. En wordt de verlangde en nuttige rijksbijdrage verkregen,
zoodat ook van rijkswege controle kan worden uitgeoefend op eene degelijke
en grondige restauratie overeenkomstig de eischen der architectuur, dan
durven wij in overweging geven, niet alleen de nog te herstellen contre-
forten te restaureeren met leien kapjes, voorzien en versierd met looden bloemen,
maar tevens de reeds gewijzigde als de oorspronkelijke te veranderen.
Naar onze bescheiden meening zou het dan eveneens aanbeveling
verdienen meerdere teekeningen te ontwerpen voor de venstertraceeringcn,
aangezien de reeds vrij talrijk uitgevoerde slechts twee verschillende
patronen te zien geven, hetgeen in de kerk een eentonig gezicht oplevert,
welk gemis aan verscheidenheid trouwens in geenen deele valt overeen te
brengen met de rijke verbeeldingskracht der vroegere bouwmeesters.
Wij zijn thans het einde genaderd van de beschrijving der gebeurte-
nissen en lotgevallen van de Leidsche St. Pieterskerk, alsmede van haar
vroegeren en tegcnwoordigen bouwtrant; wij meenen echter hiermede,
zoowel als met de mededecling en bespreking van eenige harer sieraden
en kostbaarheden van heden en uit het verleden, geenszins aanspraak te
mogen maken op volledigheid; integendeel wij zijn zelfs overtuigd, dat
nog vele gegevens aanwezig zullen zijn. die — hadden wij ze gekend —
bij genoegzame belangrijkheid door ons zouden zijn opgenomen, ten einde
deze verhandeling vollediger en daardoor belangrijker te maken. Maar
desniettegenstaande koesteren wij de verwachting door het weerleggen der
beweringen der oude kroniekschrijvers, door het bespreken der ons bekende
zaken en het vergaderen van hetgeen op verschillende plaatsen en tijden
daaromtrent geschreven is, de belangstelling voor dit fraaie, middeleeuwsche
bouwwerk bij velen te hebben gaande gemaakt en degenen, die de