DOI Artikel:
Kaczmarzyk, Dariusz: Popiersie królowej Marii Kazimiery Sobieskiej i jego domniemany autor Jacques Prou (junior)
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0153
POPIERSIE MARII KAZIMIERY I JEGO DOMNIEMANY AUTOR JACQUES PROU JUN.
U. 1. Popiersie królowej Marii Kazimiery So-
bieskiej, marmur, Muzeum Narodowe w War-
szawie Oddział w Wilanowie. (Fot. B. Sere-
dyńska)
U. 2. Popiersie królowej Marii Kazimiery So-
bieskiej, drzeworyt, wg H. Skimborowicz i W.
Gerson, Wilanów, Warszawa 1877. (Repr. H.
Romanowski)
Marię Kazimierę w profilu w lewo, tak jak na ma-
lowanym obrazie; można więc sądzić, że rytownik
ten posłużył się sztychem Blondeau. W otoku wize-
runku Thomassin umieścił napis: VIVAT. PROTEC-
TRIX. MARIA. REGINA. POLONIAE. / DIUTURNA.
Na obydwu rycinach, jak i na malowanym portrecie
występują te same cechy ikonograficzne określające
wiek królowej (w przybliżeniu po czterdziestce) i
szczegóły stroju.
Sztychem J. Blondeau posłużył się rzeźbiarz mo-
delujący w marmurze popiersie Marii Kazimiery.
Kompozycja malowanego portretu została bowiem
powtórzona w rzeźbie w odwróconym układzie po-
staci wraz ze szczegółami stroju, ale w interpreta-
cji i formach plastycznych, na przykład: w obu dzie-
łach (malarskim i rzeźbiarskim) włosy w lokach
przeplatane klejnotami, sznurami pereł i bukiecikiem
kwiatów; głęboko wcięta suknia według mody fran-
cuskiej w obu dziełach przybrana jest przy dekol-
cie koronką; gronostajowy płaszcz z frędzlami po-
dobnie odwinięty i spięty na lewym ramieniu na
obrazie, a na prawym na rzeźbie; naszyjnik z pereł
został w rzeźbie rozciągnięty i jako sznur pereł prze-
rzucony skośnie przez lewą pierś, na wzór antycz-
nego pasa cesarskiego lub orderowej szarfy monar-
szej, i przypięty do koronki sukni broszą z pereł i
klejnotów, identyczną jak spinająca suknię na le-
wym ramieniu w malowanym portrecie. Posługiwa-
nie się przez rzeźbiarza, graficznym wyobrażeniem
postaci Marii Kazimiery uwidacznia jeszcze płaskość
i frontalność modelowanej bryły popiersia. Powyż-
sze zestawienie trzech dzieł w różnych technikach —
malarskiej, graficznej i rzeźbiarskiej —■ wykonanych
prawie w tym samym czasie, po wiedeńskiej glorii
Sobieskiego, potwierdza tożsamość portretowanej oso-
by, królowej Marii Kazimiery.
Popiersie Sobieskiej było modelowane według
miedziorytu J. Blondeau, odkute zatem w marmurze
poza granicą Polski i zapewne we Francji. W tym
też kraju należy szukać rzeźbiarza, który mógł za-
spokoić ambicje może nie tyle artystyczne, jak oso-
biste żony wsławionego bohaterstwem króla Polski.
Urodziła się we Francji i tu ukształtowała się jej
osobowość, wzbogacona jeszcze oddziaływaniem, nie-
143
U. 1. Popiersie królowej Marii Kazimiery So-
bieskiej, marmur, Muzeum Narodowe w War-
szawie Oddział w Wilanowie. (Fot. B. Sere-
dyńska)
U. 2. Popiersie królowej Marii Kazimiery So-
bieskiej, drzeworyt, wg H. Skimborowicz i W.
Gerson, Wilanów, Warszawa 1877. (Repr. H.
Romanowski)
Marię Kazimierę w profilu w lewo, tak jak na ma-
lowanym obrazie; można więc sądzić, że rytownik
ten posłużył się sztychem Blondeau. W otoku wize-
runku Thomassin umieścił napis: VIVAT. PROTEC-
TRIX. MARIA. REGINA. POLONIAE. / DIUTURNA.
Na obydwu rycinach, jak i na malowanym portrecie
występują te same cechy ikonograficzne określające
wiek królowej (w przybliżeniu po czterdziestce) i
szczegóły stroju.
Sztychem J. Blondeau posłużył się rzeźbiarz mo-
delujący w marmurze popiersie Marii Kazimiery.
Kompozycja malowanego portretu została bowiem
powtórzona w rzeźbie w odwróconym układzie po-
staci wraz ze szczegółami stroju, ale w interpreta-
cji i formach plastycznych, na przykład: w obu dzie-
łach (malarskim i rzeźbiarskim) włosy w lokach
przeplatane klejnotami, sznurami pereł i bukiecikiem
kwiatów; głęboko wcięta suknia według mody fran-
cuskiej w obu dziełach przybrana jest przy dekol-
cie koronką; gronostajowy płaszcz z frędzlami po-
dobnie odwinięty i spięty na lewym ramieniu na
obrazie, a na prawym na rzeźbie; naszyjnik z pereł
został w rzeźbie rozciągnięty i jako sznur pereł prze-
rzucony skośnie przez lewą pierś, na wzór antycz-
nego pasa cesarskiego lub orderowej szarfy monar-
szej, i przypięty do koronki sukni broszą z pereł i
klejnotów, identyczną jak spinająca suknię na le-
wym ramieniu w malowanym portrecie. Posługiwa-
nie się przez rzeźbiarza, graficznym wyobrażeniem
postaci Marii Kazimiery uwidacznia jeszcze płaskość
i frontalność modelowanej bryły popiersia. Powyż-
sze zestawienie trzech dzieł w różnych technikach —
malarskiej, graficznej i rzeźbiarskiej —■ wykonanych
prawie w tym samym czasie, po wiedeńskiej glorii
Sobieskiego, potwierdza tożsamość portretowanej oso-
by, królowej Marii Kazimiery.
Popiersie Sobieskiej było modelowane według
miedziorytu J. Blondeau, odkute zatem w marmurze
poza granicą Polski i zapewne we Francji. W tym
też kraju należy szukać rzeźbiarza, który mógł za-
spokoić ambicje może nie tyle artystyczne, jak oso-
biste żony wsławionego bohaterstwem króla Polski.
Urodziła się we Francji i tu ukształtowała się jej
osobowość, wzbogacona jeszcze oddziaływaniem, nie-
143