DOI Artikel:
Melbechowska-Luty, Aleksandra: Konstanty Hegel - rzeźbiarz warszawski
DOI Seite / Zitierlink: https://doi.org/10.11588/diglit.48233#0332
ALEKSANDRA MELBECHOWSKA-LUTY
KONSTANTY KEGEL — RZEŹBIARZ WARSZAWSKI
Rodzina Hoglów — austriackich kamieniarzy
i rzeźbiarzy parających się tym .zawodem przez wiele
pokoleń — wywodzi się z miejscowości Hógl koło
Salzburga, położonej w okolicy obfitującej w pias-
kowiec; tamtejsze kamieniołomy były eksploatowa-
ne od XIV w. Miasteczko jest znane z .zabytków
i tradycji rzeźbiarskich, a jego herb zwie się Raitel,
od nazwy haka służącego do podnoszenia kamien-
nych bloków. Nazwisko Hógl znane było tam od XI
do XIII w. (w odmianach von Hegel, von Hegelin,
von Hógl), później .spotykało się je w Salzburgu, w
Wiedniu i okolicach oraz w północnej Bawarii.
Przed 1769 r. przybył .do Warszawy z Bruok nad
Litawą czeladnik kamieniarski Józef Hógl, urodzo-
ny w 1837 lub 1841 r. Ożenił się tu z Konstancją
Laszkowską (Laskowską?), córką weterynarza z Kur-
landii, zmarł w wieku 42 lat (najpóźniej w 1883 r.).
Po jego śmierci wdowa poślubiła rzeźbiarza Fran-
ciszka Ksawerego Deibla. Józef miał synów: Anto-
niego, urodzonego zapewne w Warszawie przed
1869 r., „.zmarłego młodo” i Franciszka Antoniego,
urodzonego w Warszawie 13.VI.1769 r., zmarłego
3.V.1859 r. w Oldenburgu. Franciszek przypuszczal-
nie nie pracował w ogóle w Polsce. Wiele podróżo-
wał, był w Petersburgu, Paryżu i Londynie, w czasie
rewolucji francuskiej przebywał w Strasburgu-i Nad-
renii — stamtąd w wieku 36 lat został wezwany do
Oldenburga przez księcia Fryderyka Ludwika. W
1805 r. poślubił Annę Zofię Kliisener i miał z nią
dwanaścioro dzieci, wśród nich rzeźbiarza Edwarda.
Z prac jego znana jest wielka waza dekoracyjna
ustawiona na Schlossplatz w Oldenburgu i neokla-
syczny nagrobek na miejscowym cmentarzu1.
Józef i Antonii Hóglowie, działający w Polsce
rzeźbiarze-kamieniarze — to dziad i ojciec Konstan-
tego2. Notowano ich pod różnymi nazwiskami: Egiel,
Hegel, Hegl, Hele, Heyle, Hoegel lub Hógl (Kon-
stanty przyjął pisownię nazwiska Hegel). Obaj pra-
cowali dla Stanisława Augusta wykonując z kamie-
nia etosowego wiele figur umieszczonych na pałacu
Łazienkowskim, w ogrodzie oranżerii łazienkowskiej
i przy amfiteatrze, częścią oryginalnie, częścią z an-
tyku. 7. antyku są Gladiatorzy walczący i umierają-
cy, Kleopatra statua leżąca i dwa kolosalne wazony
znane pod imieniem waz medycejskich (wszystko z
kamienia)3. Przez pewien czas przebywali w Kuno-
wie pracując tam zapewne w warsztatach kamie-
niarskich; zapraszani przez miejscową ludność na
ojców chrzestnych, zostali odnotowani w księdze
chrztów parafii kunowskiej (Liber baptisatorum ab
anno 1768), gdzie Józef jest określony jako germanus
lapicida S. R. Mtis. Nazwisko Józefa występuje też
w rachunkach wystawianych za prace prowadzone w
pałacu w Jabłonnie (1776, 1778) i w rachunkach Sta-
nisława Augusta za lata 1771 (Zamek Ujazdowski),
1772 (Łazienki) i 1778 (Zamek Warszawski). Antoni
1 Za powyższe informacje dotyczące rodziny Hoglów
dziękuję P. Prof. Otto Hóglowi z Berna i P. Magdalenie
Hógl z Zurichu, której pragnę również wyrazić wdzięcz-
ność za przysłanie mi odbitek kserograficznych następują-
cych rękopisów i publikacji: List Franciszka Antoniego
Hógla do nieznanego adresata (odpis sporządzony przez Ot-
to Hógla); —- H. RATHERT, Die Grosse Vase auf dem Ol-
den'<urger Schlossplatz und ihr Schópfer Franz Anton
Hógl, „Der Oldenburger Burger” 1968, nr 12, s. 1—3; —
J. STREIBL, Der Hógl, setne Hófe und Familien [b.m. w.,
1969].
2 Zob. A. MELBECHOWSKA-LUTY, Z. PRÓSZYŃSKA,
hasło: Hógl, rzeźbiarze-kamieniarze [w:] Słownik Artystów
Polskich i Obcych w Polsce Działających, t. HI,, pod red.
J. Maurin-Białostockiej i J. Derwojeda, Wrocław [złożony
do druku],
3 K. HEGEL, Notatki z 22.XI.1855 r., s. 3, WAP, War-
szawa, Zb. Korotyńskich, rkps XI-770.
319
KONSTANTY KEGEL — RZEŹBIARZ WARSZAWSKI
Rodzina Hoglów — austriackich kamieniarzy
i rzeźbiarzy parających się tym .zawodem przez wiele
pokoleń — wywodzi się z miejscowości Hógl koło
Salzburga, położonej w okolicy obfitującej w pias-
kowiec; tamtejsze kamieniołomy były eksploatowa-
ne od XIV w. Miasteczko jest znane z .zabytków
i tradycji rzeźbiarskich, a jego herb zwie się Raitel,
od nazwy haka służącego do podnoszenia kamien-
nych bloków. Nazwisko Hógl znane było tam od XI
do XIII w. (w odmianach von Hegel, von Hegelin,
von Hógl), później .spotykało się je w Salzburgu, w
Wiedniu i okolicach oraz w północnej Bawarii.
Przed 1769 r. przybył .do Warszawy z Bruok nad
Litawą czeladnik kamieniarski Józef Hógl, urodzo-
ny w 1837 lub 1841 r. Ożenił się tu z Konstancją
Laszkowską (Laskowską?), córką weterynarza z Kur-
landii, zmarł w wieku 42 lat (najpóźniej w 1883 r.).
Po jego śmierci wdowa poślubiła rzeźbiarza Fran-
ciszka Ksawerego Deibla. Józef miał synów: Anto-
niego, urodzonego zapewne w Warszawie przed
1869 r., „.zmarłego młodo” i Franciszka Antoniego,
urodzonego w Warszawie 13.VI.1769 r., zmarłego
3.V.1859 r. w Oldenburgu. Franciszek przypuszczal-
nie nie pracował w ogóle w Polsce. Wiele podróżo-
wał, był w Petersburgu, Paryżu i Londynie, w czasie
rewolucji francuskiej przebywał w Strasburgu-i Nad-
renii — stamtąd w wieku 36 lat został wezwany do
Oldenburga przez księcia Fryderyka Ludwika. W
1805 r. poślubił Annę Zofię Kliisener i miał z nią
dwanaścioro dzieci, wśród nich rzeźbiarza Edwarda.
Z prac jego znana jest wielka waza dekoracyjna
ustawiona na Schlossplatz w Oldenburgu i neokla-
syczny nagrobek na miejscowym cmentarzu1.
Józef i Antonii Hóglowie, działający w Polsce
rzeźbiarze-kamieniarze — to dziad i ojciec Konstan-
tego2. Notowano ich pod różnymi nazwiskami: Egiel,
Hegel, Hegl, Hele, Heyle, Hoegel lub Hógl (Kon-
stanty przyjął pisownię nazwiska Hegel). Obaj pra-
cowali dla Stanisława Augusta wykonując z kamie-
nia etosowego wiele figur umieszczonych na pałacu
Łazienkowskim, w ogrodzie oranżerii łazienkowskiej
i przy amfiteatrze, częścią oryginalnie, częścią z an-
tyku. 7. antyku są Gladiatorzy walczący i umierają-
cy, Kleopatra statua leżąca i dwa kolosalne wazony
znane pod imieniem waz medycejskich (wszystko z
kamienia)3. Przez pewien czas przebywali w Kuno-
wie pracując tam zapewne w warsztatach kamie-
niarskich; zapraszani przez miejscową ludność na
ojców chrzestnych, zostali odnotowani w księdze
chrztów parafii kunowskiej (Liber baptisatorum ab
anno 1768), gdzie Józef jest określony jako germanus
lapicida S. R. Mtis. Nazwisko Józefa występuje też
w rachunkach wystawianych za prace prowadzone w
pałacu w Jabłonnie (1776, 1778) i w rachunkach Sta-
nisława Augusta za lata 1771 (Zamek Ujazdowski),
1772 (Łazienki) i 1778 (Zamek Warszawski). Antoni
1 Za powyższe informacje dotyczące rodziny Hoglów
dziękuję P. Prof. Otto Hóglowi z Berna i P. Magdalenie
Hógl z Zurichu, której pragnę również wyrazić wdzięcz-
ność za przysłanie mi odbitek kserograficznych następują-
cych rękopisów i publikacji: List Franciszka Antoniego
Hógla do nieznanego adresata (odpis sporządzony przez Ot-
to Hógla); —- H. RATHERT, Die Grosse Vase auf dem Ol-
den'<urger Schlossplatz und ihr Schópfer Franz Anton
Hógl, „Der Oldenburger Burger” 1968, nr 12, s. 1—3; —
J. STREIBL, Der Hógl, setne Hófe und Familien [b.m. w.,
1969].
2 Zob. A. MELBECHOWSKA-LUTY, Z. PRÓSZYŃSKA,
hasło: Hógl, rzeźbiarze-kamieniarze [w:] Słownik Artystów
Polskich i Obcych w Polsce Działających, t. HI,, pod red.
J. Maurin-Białostockiej i J. Derwojeda, Wrocław [złożony
do druku],
3 K. HEGEL, Notatki z 22.XI.1855 r., s. 3, WAP, War-
szawa, Zb. Korotyńskich, rkps XI-770.
319